سرمقاله
صندلی رئیس جمهوری چند؟
محمدعلی وکیلی
محمدرضا ستاری
شورای امنیت سازمان ملل متحد روز جمعه در واکنش به آزمایش‌های موشکی اخیر کره‌شمالی، نهمین دور تحریم‌های این کشور را به تصویب رساند. دور تازه تحریم‌های کره‌شمالی که با موافقت چین نیز همراه بود، با هدف محدود کردن دسترسی پیونگ یانگ به نفت خام، فرآورده‌های نفتی و درآمد حاصل از کارگران شاغل در خارج از این کشور به تصویب رسید.
محدودیت واردات نفت کره‌شمالی و همچنین بازگرداندن کارگران خارجی این کشور با دو هدف مشخص دنبال می‌شود. نخست اینکه واردات نفت از 4 میلیون بشکه به 500 هزار بشکه کاهش می‌یابد تا نفت به عنوان یکی از مواد اصلی چرخه هسته‌ای کره‌شمالی به میزان بسیار محدودی در دسترس مقامات پیونگ یانگ قرار بگیرد. متعاقب این مساله حاکمان کره‌شمالی علاوه بر دشواری‌های تامین مواد سوختی برای شهروندان، در خصوص برنامه موشکی و هسته‌ای خود نیز دچار تنگنا شده و همین امر می‌تواند علاوه بر تضعیف قابل ملاحظه برنامه‌های اتمی، به ایجاد نارضایتی در این کشور دامن بزند. از سوی دیگر، تحریم کارگران شاغل در خارج از کره‌شمالی و بازگرداندن آنها به کشورشان به میزان زیادی جمع‌‌آوری ارز برای دولت این کشور را تحت شعاع قرار می‌دهد. رژیم کره‌شمالی سال‌هاست که جهت ارزآوری روی این کارگران حساب ویژه‌ای باز کرده، اما اکنون طبق تحریم‌های جدید شورای امنیت، این کارگران باید تا سال 2019 به کشورشان بازگردانده شوند.
راهبردی به نام جنگ لفظی
کره‌شمالی در طول 9 ماه گذشته بارها آزمایش اتمی انجام داده که دو آزمایش آخر آن با نمایش بمب هیدروژنی و همچنین یک موشک با ارتفاع پروازی بسیار بالا، بیش از پیش به نگرانی‌های جامعه جهانی دامن زده است. در همین راستا، شورای امنیت سازمان ملل چندین جلسه اضطراری تشکیل داده و جنگ لفظی میان آمریکا و کره‌شمالی تقریباً هر روز ادامه دارد. مقامات کره‌شمالی به صراحت اعلام می‌کنند که اکنون موشک‌های آنها قادر است سراسر خاک آمریکا را هدف حمله قرار دهد و جزیره ژاپن نیز باید به زیر آب برود، چرا که دیگر نیازی به وجود چنین کشوری نیست! پیونگ یانگ همچنین پیش از این در پاسخ به تهدیدات آمریکا مبنی بر اینکه ما را امتحان نکنید و اگر به آزمایش‌های هسته‌ای ادامه دهید نابود خواهید شد، اعلام کرده بود که جنگ هسته‌ای ممکن است هر لحظه آغاز شود. آنها روز گذشته نیز در واکنش به تصویب تحریم‌های جدید اعلام کردند: این اقدام با هدف محاصره کامل اقتصادی کره‌شمالی صورت گرفته و ما آن را به مثابه اعلان جنگ تلقی می‌کنیم. مقامات پیونگ یانگ همچنین با بیان اینکه حامیان این طرح را مجازات خواهیم کرد، طی بیانیه‌ای تاکید کردند که آمریکا حتی یک ثانیه نیز نباید فراموش کند که کره‌شمالی کشوری راهبردی است و می‌تواند یک تهدید هسته‌ای چشمگیر را متوجه آمریکا سازد. آنچه در طول این ماه‌ها شاهد بودیم، جدال لفظی و رد و بدل شدن تهدیدهای مختلف از سوی مقامات کره‌شمالی و آمریکا بوده است. آمریکا یک روز از مقابله گسترده با رژیم کره‌شمالی صحبت می‌کند و روز دیگر از لزوم مذاکرات دیپلماتیک داد سخن می‌دهد؛ اما در این میان آنچه مشخص است؛ کره‌شمالی بدون در نظر گرفتن این تهدیدها همچنان به برنامه‌های خود در منطقه استراتژیک شرق دور ادامه داده و از تهدیدات روز افزون علیه ژاپن و کره‌جنوبی نیز فروگذار نمی‌کند. در این میان بنا بر اعتراف مقامات آمریکا، سیاست این کشور به خصوص در دوران ترامپ، آمیزه‌ای از ابهام و دوگانگی است؛ در جایی که هم صحبت از مذاکره به میان می‌آید و هم روز بعد صحبت از جنگ تمام عیار و نتیجه آن نیز مشخص است: تمام تهدیدها به تهاجمی‌تر شدن پیونگ یانگ دامن زده است.
سیاست آمریکا در قبال کره‌شمالی
برای روشن شدن گوشه‌ای از معمای پیونگ یانگ در شرق دور و رابطه آن با آمریکا به عنوان سردمدار مبارزه و کنترل این کشور در منطقه شرق دور، بد نیست نگاهی به استراتژی واشنگتن در قبال کره‌شمالی در چند سال اخیر داشته باشیم. از ابتدای دهه 90 میلادی که فعالیت‌های اتمی کره شمالی به عنوان یک بحران مورد توجه جامعه جهانی قرار گرفت، استراتژی‌های آمریکا در قبال این کشور در نهایت منجر به تولید سلاح اتمی توسط پیونگ یانگ و آزمایش‌های پیاپی هسته‌ای توسط دولت این کشور شد. شاید هیچ کشوری به اندازه کره شمالی درگیر موضوعات امنیتی مستمر پس از پایان یافتن جنگ جهانی دوم به این سو نبوده؛ به طوری که مساله کره شمالی به طور قطع یک بحران مستمر در طول نیم قرن اخیر بوده است. با فروپاشی شوروی، کره شمالی تنها کشوری است که در منطقه استراتژیک شرق دور، همچنان با آمریکا در حال تعارض است و همین امر است که باعث شده ساختار امنیتی متحدان آمریکا در این منطقه متزلزل شود. در همین راستا سیاست آمریکا در قبال کره شمالی در طول دوران هشت ساله جورج بوش به شدت بحران حاکم در روابط میان دو کشور افزود. بوش با گنجاندن این کشور در محور شرارت و یکی از اهداف پیش‌دستانه آمریکا برای استقرار نظم نوین جهانی، رهبران پیونگ یانگ را متقاعد کرد که مهمترین راهکار برای مقابله با این تهدید امنیتی، اتخاذ سیاست کسب سلاح اتمی است.
این امر در زمان اوباما نیز تغییر محسوسی نداشت و رئیس جمهوری آمریکا هر چند ملایم تر از بوش حرکت کرد، اما سعی داشت تا با ایجاد یک اجماع بین المللی کره شمالی را بیش از پیش در انزوا و تحریم فرو ببرد. در دوران دونالد ترامپ نیز مهار کره شمالی یکی از اساسی ترین اولویت‌های وی در زمان مبارزات انتخاباتی بود. هر چند سیاست آمریکا در دوران ترامپ به زمان بوش نزدیکتر به نظر می‌رسد، اما تناقض‌گویی‌های عجیبی نیز تاکنون از سوی تیم ترامپ در قبال کره شمالی مطرح بوده است. در این راستا، تحلیل‌گران معتقدند که طی سال‌های گذشته بخش اعظم سیاست خارجی آمریکا در مورد کره شمالی را مواردی همچون اعمال تحریم‌ها، حمله پیش‌دستانه، درخواست مکرر از چین برای افزایش فشار بر پیونگ یانگ و تاکید بر اتمام صبر آمریکا تشکیل داده است. این در حالی است که تاکنون هیچ‌یک از این سیاست‌ها اثری بر پیشرفت صنعت هسته‌ای و نظامی کره شمالی نداشته و این کشور همچنان در حال توسعه صنایع نظامی خود است.
ضد راهبردهای ترامپ
چندی قبل مجله فارین پالیسی آمریکا طی گزارشی در خصوص سیاست‌های ترامپ در قبال کره‌شمالی گزارش داد: رویکردهای ترامپ عملاً ضد راهبرد است و او تاکنون نشان داده که جهان‌بینی خود را بر فتوحات کوتاه مدت و تاکتیکی بنا نهاده است. علی‌رغم نقش حیاتی سئول در رسیدگی به بحران هسته‌ای کره‌ی شمالی که بی‌تردید یگانه مساله امنیت ملی است که در صدر دستورکار ترامپ قرار دارد، رئیس‌جمهوری تهدید به فسخ توافق تجاری دوطرفه‌ی آمریکا با کره جنوبی کرده است و در این راستا سعی کرده تعهد آمریکا به پرداخت بخشی از هزینه سیستم دفاع ضدموشکی تاد را انکار کند. مقامات کره با دانستن این موضوع با خیال راحت تمام تهدیدها را نادیده گرفته و راهبردهای تسلیحاتی خود را اجرایی می‌کنند. کارشناسان معتقدند که قدرت‌های جهانی علی رغم شعارهای تند علیه کره‌شمالی هیچ جدیتی در قبال این کشور ندارند و در جهت بهره‌برداری از منافع کوتاه مدت در حال بازی کردن با کارت پیونگ‌یانگ هستند؛ امری که می‌تواند با تقویت بیش از پیش کره‌شمالی از لحاظ تسلیحاتی در آینده نزدیک، خطر یک جنگ سرد دیگر را برای نظام بین‌الملل در بر داشته باشد.
ارسال ديدگاه