توافق ایران و عربستان یا بهتر است گفته شود، پایان تنازع جدی جمهوری اسلامی با دولت سعودی هم برای دو کشور، هم برای خاورمیانه، هم برای جهان اسلام و البته برای کل نظام بین الملل امری مهم است. البته با این شرایط که تعامل دیپلماتیک پلی برای برقراری رابطه‌های تجاری - اقتصادی باشد تا در آن صورت بتوانیم بازگشایی سفارت‌های دو کشور را رخدادی تاًثیرگذار تلقی کنیم.
بسیاری از کارشناسان معتقدند برقراری مجدد رابطه ایران و عربستان اگر منتهی به سرمایه گذاری طرف سعودی در ایران و نیز برقراری روابط اقتصادی میان طرفین نشود، عملا برای تهران بی فایده است و در این میان، این فقط ریاض است که از این رابطه نفع می‌برد.عبدالرضا فرجی راد در گفتگو با در این رابطه اظهار داشت: ایران و عربستان در حالی به تفاهم رسیدند که این دو کشور به دلایل زیادی به همکاری با یکدیگر نیاز داشتند، اما اینکه از همین امروز دنبال کار‌های تجاری بین دو کشور باشیم زود است و بعید به نظر می‌رسد، صحبتی در اینباره انجام شده باشد.
رابطه سیاسی ایران و عربستان با اثرات اقتصادی
سفیر پیشین ایران در نروژ و مجارستان در ادامه گفت: هم ایران و هم عربستان می‌دانند که رابطه سیاسی اگر اثرات اقتصادی نداشته باشد، ارزشی نخواهد داشت؛ بنابراین وزرای خارجه دو کشور در قدم اول با کمرنگ کردن اختلافات موجود در فضای اعتماد فی مابین را برقرار می‌کنند تا در قدم‌های بعدی وارد بحث داد و ستد اقتصادی شوند. به هرحال عربستان هم مثل ایران وزیر اقتصاد، وزیر کشاورزی و ... دارد و به طور حتم دومین قدم جدی دو کشور در راستای تفاهم، چیزی جز ورود به بحث‌های اقتصادی و خرید و فروش کالا نخواهد بود. باز هم تأکید می‌کنم، راه برای وارد شدن به بده بستان‌های اقتصادی کاملاً باز نشده است.
فرجی راد در پاسخ به این سوال که «چقدر می‌توان در بحث تجارت به حکومت بن سلمان اعتماد کرد» با گفتن «خیلی» اینطور توضیح داد که عربستان این روز‌ها شبیه عربستان گذشته نیست و سیاست خارجی‌شان کاملاً تغییر کرده است. در واقع دولت سعودی دنبال این است تا هم با شرق و هم با غرب رابطه بسیار خوبی برقرار کند تا با وارد کردن تکنولوژی‌های روز دنیا در مسیر پیشرفت قدم بردارد و در نهایت به یکی از ۱۰ قدرت اول جهان تبدیل شود؛ لذا برای تحقق این امر به ثبات در منطقه احتیاجی مبرم دارد و می‌داند، ثباتِ خاورمیانه بدون دوستی با ایران بعید است. به همین دلیل انگیزه عربستان برای تعامل با ایران جدی است.
سفیر پیشین ایران در نروژ و مجارستان در پایان گفت: ایران برای تعامل با عربستان به تصمیمی خوب و سودآور رسید، اما تصمیم گیران حوزه دیپلماسی و اقتصادی باید بدانند، داد و ستد با عربستان به تنهایی نمی‌تواند در راستای گذر از وضعیت بحرانی فعلی، کمی به ایران کند و لازم است، به فکر تعامل با کل دنیا باشیم.
اهمیت حوزه انرژی
البته روز‌های اخیر حوزه انرژی در ایران با دو موضوع تازه مواجه بود؛ یکی سفر وزیر خارجه عربستان به ایران و بازگشایی سفارت دو کشور در تهران و ریاض! مساله‌ای که بسیاری برای بهبود و گشایش اقتصادی و از جمله همکاری در حوزه انرژی و به خصوص گازی به آن امیدوار شده اند و مورد دیگر تکرار چند باره شایعاتی که درباره افزایش قیمت بنزین منتشر شده است؛ مساله‌ای که باز با تکذیب‌های جدی از سوی مسئولان مواجه شده است.
در این میان نرسی قربان می‌گوید که بودجه ۱۴۰۲ بسته شده است و امکان تغییر قیمت حامل‌های سوخت بسیار اندک است.نرسی قربان، متخصص ایرانی حوزه اقتصاد انرژی است. او دکترای اقتصاد انرژی از دانشگاه لندن دارد. از او درباره تحولات تازه بین ایران و عربستان و امکان همکاری دو کشور در حوزه انرژی که تا امروز رقیب یکدیگر بوده اند و همچنین مساله افزایش قیمت حامل‌های سوخت پرسیده ایم.نرسی قربان در همان ابتدا و با اشاره به حواشی اخیری که پیرامون افزایش قیمت حامل‌های انرژی ایجاد شده است، به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «امروز دیگر بودجه بسته و همه کار‌ها انجام شده است پس چه تغییری ممکن است رخ بدهد؟ برای این تغییر حامل‌های سوخت به اراده‌ای قوی‌تر نیاز است.»
برنامه برای تغییر قیمت حامل های سوخت
این کارشناس سیاسی در ادامه نیز در پاسخ به این پرسش که ایران اکنون در حال واردات بنزین از روسیه است و آیا این مساله نمی‌تواند موجب افزایش قیمت حامل‌های سوخت شود نیز می‌افزاید: «برنامه اصلی تغییرات در حوزه حامل‌های سوخت و انرژی بر روی نحوه توزیع است و حالا من دقیق نمی‌دانم چه برنامه و روشی را در دستور کار دارند، اما به نظر می‌رسد که برنامه این است که در کارت بنزین تغییراتی دهند و در واقع هر شهروندی نتواند با کارت دیگری از بنزین ۳ هزار تومانی استفاده کند و درواقع این اجازه را سلب کنند. در واقع تلاشی است که هر کسی تنها باید با کارت خود بنزین بزند بنابراین تغییرات زیادی در آن به‌وجود می‌آید. اگر این در مورد گازوئیل هم صدق کند، رقم صرفه جویی بنزین و گازوئیل رقم بسیار بالایی می‌شود. البته طرح‌های دیگری نیز احتمالا برای جا به جایی در سهمیه بنزین در حال بررسی باشد.»
نرسی قربان در ادامه نیز با توجه به تجدید ارتباط ایران با عربستان و روندی که در پیش گرفته شده است و همچنین با اشاره به ذخایر نفتی عربستان و پیش بینی‌هایی که درباره همکاری دو کشور در حوزه انرژی می‌شود ، تصریح می‌کند: «فروش گاز به عربستان مستلزم وجود زیرساخت‌هایی است که اکنون برای ایران موجود نیست و زمان زیادی نیز برای ایجاد این زیرساخت‌ها نیاز است. یعنی این‌طور نیست که فردا برای صادرات گاز بیشتر و افزایش برداشت تصمیم بگیرند و این کار نیز انجام شود. از طرف دیگر در مورد اقتصاد ایران و عربستان می‌دانید که هر دو وابسته به صادرات نفت هستند و در این زمینه نمی‌توانند چندان همکاری با هم داشته باشند. در مورد مساله همکاری در حوزه‌های دیگر انرژی همچون میادین گازی نیز همان‌گونه‌که گفتم نیاز به ایجاد زیرساخت‌هایی است که خودش یک پروژه بلندمدت است؛ بنابراین از دید من تنها کاری که می‌توان انجام داد در دو حوزه مشترک است که ما با هم فعالیت داریم و می‌توانند در آن حوزه‌ها همکاری کرد.»
این کارشناس حوزه انرژی در ادامه نیز با اشاره به امکان سرمایه گذاری عربستان در حوزه گازی ایران با توجه به رشد ۸ درصدی اقتصادی این کشور و توان آن برای سرمایه گذاری می‌گوید: «اگر عربستان در چندین حوزه گازی ایران در خلیج‌فارس سرمایه‌گذاری کند و بخواهد آن را به مایع تبدیل کند یا با لوله انتقال دهد شدنی است و این امکان وجود دارد، اما باید توجه کرد این کار زمان زیادی می‌طلبد و به سرعت قابل انجام نخواهد بود و در کمترین حالت ممکن است به ۴ تا ۵ سال زمان نیاز باشد و این‌که فکر کنیم،حالا بتوانیم فردا یا روز پس از آن با عربستان همکاری گازی کنیم، این روند شدنی نیست. برای سرمایه گذاری عربستان در ایران به زمانی طولانی رابطه و امنیت در این رابطه نیاز است. برای سرمایه گذاری زود هنگام، راه فوری وجود ندارد مگر این‌که روی چیزی سرمایه‌گذاری کنند که ربطی به صادرات گاز به عربستان سعودی نداشته باشد، مثلا سرمایه گذاری در صنعت فولاد یا حتی ممکن است در پتروشیمی نیز این سرمایه گذاری را انجام دهد. غیر از این موارد من موردی دیگری را فعلا و در کوتاه مدت نمی‌بینم.»