تقریبا دو هفته پیش رئیس سازمان برنامه و بودجه با حضور در مجلس از کسری بودجه ۲۰۰ هزار میلیاردی خبر داد. میرکاظمی گفت: «۲۰۰ هزار میلیارد تومان عدم تحقق بودجه داریم، نمی‌توانیم از آسمان بیاوریم. چگونه می‌شود بدون اینکه قیمت انرژی تغییر کند یا تولید را افزایش دهیم، این رقم به ۶۴۰ هزار میلیارد تومان برسد، آیا واقعا چنین پیش‌بینی تحقق می‌یابد؟ از روز اول مشخص بود که منابع قابل وصول نیست.»
ابراهیم رئیسی در هفته گذشته در سخنانی کنایه‌آمیز، عنوان کرد: «البته برخی نگاهشان به آن سوی مرز‌ها بود و معتقد بودند که مسائل را نمی‌توان حل کرد، اما ما نگاه اصحاب «نمی‌شود»، «مگر می‌شود»، «نخواهد شد» و «بودجه نداریم» را نداریم. ️هرچند اعتبارات ممکن است کافی نباشد، اما با تدبیر، عقلانیت، همگرایی و با تشخیص اولویت‌ها مسائل حتما قابل حل شدن است.»احمد حاتمی‌یزدی، اقتصاددان معتقد است که دولت بودجه ندارد، در نتیجه مجبور می‌شود پول چاپ کند. او گفته است: «در این شرایط من احتمال می‌دهم که تورم امسال به ۵۰ درصد برسد.»
بدون استقراض از بانک، اداره کشور فقط با معجزه ممکن است
در همین خصوص مسعود دانشمند عضو اتاق بازرگانی ایران در گفتگو با فرارو عنوان کرد: «به نظر من تنها راهی که با توجه به شرایط فعلی و کسری بودجه برای دولت باقی مانده است که بدون استقراض از بانک مرکزی، کشور را اداره کند، فقط معجزه است که خب بعید است این توانایی را داشته باشد. موضوع خیلی ساده است. وقتی پول ندارید و کلی هم هزینه و خرج دارید، چگونه می‌خواهید امورات کشور را بگذرانید؟ مشکل عمده این است که اصلا پولی در چرخه نیست. اینکه آقایان فکر می‌کنند با استفاده از مالیات می‌توانند مشکلات را حل کنند هم از بی اطلاعیشان است. فرض کنید به یک نفر بگویند باید مالیات پرداخت کنید. فرد به سازمان مالیاتی مراجعه می‌کند و می‌گوید «پول ندارم. زندانیم کنید» مسئله همین است. حتی دست مردم هم پول نیست که دولت فکر کند با افزایش مالیات می‌تواند کسری‌های خود را برطرف کند.»وی ادامه داد: «حالا برویم سراغ ایده‌های بعدی. فروش سکه یکی دیگر از اقداماتی بود که دولت تلاش کرده با آن برای خود کسب درآمد کند. نتیجه این شد که الان بانک مرکزی با کمبود طلا مواجه شده است. به همین دلیل به سرمایه‌گذاران خارجی اعلام کرده که به جای سهم سرمایه، شمش طلا بیاورند. زیرا همانطور که می‌دانید اصلا خرید و فروش و به طور کلی معامله فلزات گرانبها برای ایران با توجه به تحریم‌ها، ممنوع شده است؛ بنابراین قصد دارد از این طریق کمبود طلای بانک مرکزی را جبران کند. برنامه این است که این شمش‌ها را بگیرند و تبدیل به سکه کنند. اما موضوع این است که همه این‌ها قطره‌ای در برابر دریای کسری بودجه، هستند.»
این اقتصاددان افزود: «حالا اینکه می‌گویند قصد ندارند از بانک مرکزی استقراض کنند، ماجرا این است که نفت را به بانک مرکزی پیش فروش می‌کنند. یعنی به عنوان مثال به بانک مرکزی اعلام می‌کنند که درآمد یکی از چاه‌های نفت را به آن‌ها می‌دهند. اینگونه که مشخص می‌کنند از چاه روزانه چند بشکه نفت استخراج می‌کنند و براساس قیمت روز محاسبه می‌کنند، به همان میزان از بانک قرض می‌گیرند و متعهد می‌شوند که وقتی نفت فروخته شد، پول را به بانک مرکزی بدهند. این روند را دولت نامش را پیش‌فروش گذاشته است و به همین دلیل می‌گوید استقراض نمی‌کند.»
دانشمند در پایان تاکید کرد: «این روند جدیدی هم نیست. اگر توجه کرده باشید مداوم از یک سو نقدینگی در کشور افزایش پیدا می‌کند و از سوی دیگر ذخایر ارزی بانک مرکزی در خارج کشور بیشتر می‌شود. این نشان می‌دهد که همین الان هم دولت یک همچین معامله‌ای را با بانک مرکزی انجام داده است. آن‌ها مداوم پول چاپ می‌کنند و تزریق می‌کنند، از آن طرف هم نفت فروخته می‌شود و پولش به ذخایر ارزی بانک مرکزی واریز می‌شود. دولت نام این وضعیت را پیش فروش نفتی گذاشته است و دیگر به آن افزایش پایه پولی و نقدینگی و استقراض از بانک مرکزی نمی‌گوید. ولی عملا وضعیت نابه سامان اقتصادی این روز‌ها که تورم بخشی از آن است، نتیجه همین ماجرا است.»