کد خبر: 1166 | صفحه ۱۱ | ایران و جهان | تاریخ: 20 آذر 1401
«ابتکار» تازهترین تحولات توافق هستهای را بررسی میکند
مذاکرات بینتیجه
گروه بین الملل
شامگاه روز جمعه حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه کشورمان در پیامی توئیتری اعلام کرد که با جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تلفنی گفت و گو کرده است.امیرعبداللهیان در مورد این گفتوگوی تلفنی نوشت: «در پاسخ به تماس آقای بورل، ٧٠ دقیقه صحبت کردیم. گفتم به آمریکا و سه کشور اروپا بگویید اگر فکر کنند میتوانند با فشار و ابزارسازی، در مذاکره امتیاز بیشتر بگیرند، حتما در اشتباهند. به تحریم و مداخله پاسخ میدهیم. همزمان در مسیر گام نهایی توافق خوب، قوی و پایدار هستیم.»
ادعای جدید گروسی در مورد ایران
صحبت های امیرعبداللهیان در حالی مطرح شد که روز گذشته رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در گفت و گو با شبکه الجزیره درباره درباره آغاز غنیسازی ۶۰ درصدی اورانیوم در تاسیات فردو، گفت: مطمئنا این میزان به سطح تسلیحاتی نزدیکتر است. سطح تسلیحاتی ۹۰ درصد است و این میزان ۶۰ درصد است. هیچ کسی نمیگوید که آنها در حال تولید تسلیحات اتمی هستند اما در عین حال واضح است که انباشت مداوم مواد[هستهای] در این سطوح بالا، مستلزم حضور متمرکز و جامعتر بازرسان آژانس است تا ببینند که همه چیز سر جای خود است.
گروسی در ادامه گفت: در عین حال ما در زمینه برخی شفافسازیها از سوی ایران با مشکلاتی مواجه بودهایم .شفافسازی درباره ذرات اورانیوم یافتشده توسط بازرسان ما که در اصل نباید در معرض هیچ گونه فعالیت هستهای قرار میگرفتند. نیاز به شفافیت است.
او در پاسخ به این که آیا وقتی ایران اعلام میکند گازدهی به سانتریفیوژهای جدید را آغاز کرده است، این به معنای پیشروی سریعتر به سوی غنیسازی در سطوحی بی سابقه است، مدعی: این یعنی در حال انجام دادن کاری هستند که پیشتر گفته بودند و با سرعت انجامش میدهند. آنها به سرعت در حال افزایش چشمگیر ظرفیت غنیسازی هستند و بنابراین، انباشت اورانیوم غنیشده نیز بالا میرود.
به گزارش ایسنا، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در ادامه این گفتوگو در پاسخ به این که افزودن آبشار جدید سانتریفیوژها در تاسیسات فردو و نطنز در فعالیتهای هستهای ایران به چه معناست، گفت: این به معنای عزمی برای غنیسازی بییشتر و سریعتر است. اگر به عقب بازگردیم و به توافق هستهای نگاه کنیم، این توافق اجازه فعالیت حدود ۵ هزار مورد از سانتریفیوژهای IR-۱ را میداد که نسل قدیمیتری از سانتریفیوژها بودند؛ توافق شده بود که این طور باشد. الان در حال پیش رفتن به سوی IR-۲، IR-۴، IR-۶ هستیم؛ بیش از دهها آبشار سانتریفیوژها. این یعنی آنها در حال پیشروی و غنیسازی بیشتر از چیزی هستند که پیشتر توافق شده بود. واضح است که این در بر دارنده یک پیام است.
او در این راستا گفت: در صورت همکاری خوب با آژانس، آنها حق غنیسازی اورانیوم را دارند. غنیسازی اورانیوم به خودی خود ممنوع نیست. اما باید بدانید که وظیفه دارید اطمینانسازی کنید و تضمین بدهید که تمام فعالیتهایتان درست است و انحرافی در مواد هستهای برای اهداف غیرصلحآمیز وجود ندارد. در این زمینه،ما [آژانس و ایران] هنوز در مواردی اتفاق نظر نداریم. تمام حرف ما همین است. ما باید بنشینیم و باهم صحبت کنیم.
گروسی بیان کرد: ما برخی فعالیتهای بازرسی را در ایران انجام میدهیم واین طور نیست که آژانس اصلا در ایران حضور نداشته باشد. اما ظرفیتی که ما [در بازرسی] داریم، پیدرپی کاهش یافته است. آنها در ماه ژوئن ۲۷ دوربین را خاموش کردند که قبلا به طور داوطلبانه خواسته بودند فعال باشد. وقتی چنین کاری انجام میدهید، پیامی که منتقل میکنید این است که میخواهید دید جامعه بینالمللی کم شود. چرا این طور است؟ حرف ما این است که این ایده خوبی نیست؛ با آژانس همکاری کنید، کارتان شفاف باشد و با ما کار کنید.
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در پاسخ به سوال دیگری درباره نقش برجام در میزان ذخایر اورانیوم غنیشده ایران گفت: برجام یا آنچه از آن باقی مانده است، در عمل بیربط شده است. این توافق باید احیا شود و فکر میکنم شاید کورسوی امیدی وجود داشته باشد که بتوان این کار را انجام داد؛ این موضوع به طرفین مذاکرات بستگی دارد. من مذاکرهکننده نیستم، بلکه فقط تضمینکننده و بازرس آن هستم. ما امیدواریم که این کار انجام شود اما باز هم میگویم که اگر ظرفیت بازرسی آژانس را کاهش بدهید، من چطور میتوانم متضمن این شوم که اطلاعات درباره مبنای کار در فعالیت هستهای ایران موثق [و طبق معیارهای تعیینشده در توافق] است. من در تلاشم همکاران ایرانیام را متقاعد کنم که بپذیرند بدون ما، تضمینهایی که مورد نیاز است، موثق نخواهد بود.
سه گام پر هزینه
در همین رابطه ساسان کریمی تحلیلگر مسائل بینالملل در خصوص تنش های رو به افزایش میان ایران و غرب بر سر توافق هسته ای معتقد است: : به نظر میرسد کار مذاکرات احیای برجام بی نتیجه تمام شده است. مطمئناً دولتهای محافظهکار اروپایی در سیاست خارجی به خصوص در مذاکراتی به حساسیت این مذاکرات که قفلی هم بر در دارد بدون محاسبه درباره مذاکرات احیای برجام چنین مواضع تندی در قبال طرف مقابل اتخاذ نمیکنند.
به گزارش ایلنا، وی افزود: طبیعتاً ما نمیتوانیم از طرفهای مقابل انتظار نرمش یا حسن نیت یا تعهد به منافع خود داشته باشیم. کار دیپلمات در سیاست خارجی مذاکره برای پیدا کردن راه حلی است که بتوان طرف مقابل را تا حد قابل قبولی در مسیر منافع کشور خود قرار دهد. اما از سمت ما در واقع آنچه امروز در روابط خارجی خود و به خصوص ناباورانه در مذاکرات احیای برجام شاهدیم نتیجه برنامه جناحی برای بر هم زدن برجام، موثر کردن رقابتهای جناحی و انتخاباتی بر مهمترین مذاکرات سیاست خارجی کشور، انتصاب افراد نامناسب از نظر سیاسی و غیر کارشناس که حداقل بضاعت لازم را برای امر مورد نظر ندارند به مهمترین امر سیاست خارجی، تحلیلهای غیرواقعی، اسیر شدن در شعارهای خود و کف زدن برای یکدیگر است. در نهایت هم تغییر شرایط خارجی یعنی حمله روسیه به اوکراین و نیز شرایط داخلی یعنی التهابات اخیر را میتوان تمام کننده این روند(احیای برجام) قلمداد کرد.
وی افزود: آسیب و تبعات این سهل انگاری به نظرم ارجاع قریب الوقوع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد از طرف آژانس و یا فعال کردن مکانیسم اسنپ بک توسط بریتانیا یا فرانسه است. در هر حال در سه گام میتوانیم از این حوزه ضربه بخوریم: اجرای سختگیرانه تحریمهای ایالات متحده توسط دولت بایدن، دوم همراهی اروپا و دیگران در وضع تحریمهای یکجانبه و در نهایت بازگرداندن قطعنامههای ششگانه منتهی به ۱۹۲۹ خواهد بود.
کریمی در پاسخ به این سوال که راهکار شما برای جلوگیری از بیشتر شدن تنشها چیست، گفت: به هر حال تنش از سمت اروپاییها ریشه در چند مورد دارد؛ برداشت آنها در مورد همراهی ایران با روسیه در حمله به اوکراین، به نتیجه نرسیدن مذاکرات احیای برجام و این تلقی که ایران وقت خریده است، نارضایتی آژانس بینالمللی انرژی اتمی از همکاریهای ایران قطع نظر از واقعیت پشت صحنه، رقابتهای منطقهای با ایران که به پمپاژ بدبینی در اروپا علیه ایران دامن میزند، موضوع انرژی که این تصویر را از ایران ارائه کرده است که میخواهد از این مساله بهرهبرداری نامتناسبی علیه اروپاییها انجام دهد و نهایتاً التهابات داخلی ایران که فشار افکار عمومی اروپا را بر دولتمردان آنها افزوده است.
وی افزود: طبیعتاً برای کاهش تنش میبایست برخی از این محورها را که به طور بالقوه برای مذاکره انتخاب کرد و به طور مستقیم و با قدرت دیپلماتیک =ا مذاکراتی را رقم زد که دولتهای اروپایی خود را شریک در سرنوشت آنها دانسته و در قبال ایران دست به عصاتر موضع گیری کنند.
کریمی در پاسخ به این سوال که چشم انداز شما درباره آینده مذاکرات چیست و چه اقداماتی نیاز هست تا مذاکرات به روند سابق خود بازگردد، گفت: اولین تغییر اساسی باید در رویکرد اتخاذی دولت اتفاق بیفتد. اگر ما واقعاً فکر کنیم هیچ همبستگی بین شرایط اقتصادی و به تبع آن شرایط اجتماعی کشور با سیاست خارجی و مذاکرات احیای برجام وجود ندارد انگیزه لازم برای پرداختن به این موضوع وجود نخواهد داشت که نداشته است.
وی افزود: اگر فرضاً چنین اتفاقی رخ میداد گام بعدی تغییرات در راس دستگاه سیاست خارجی و مذاکره کنندگان هستهای کشور بود. ضمن آنکه مناسبات با آژانس و مذاکرات احیای برجام دو عنصر اصلی عمدتاً جداگانه ولی موثر بر یکدیگرند که مدیریت آنها نیازمند تخصص واقعی است که صرف قرار داشتن در مقام و صندلی به خصوصی به معنای واجد آن تخصص بودن نیست.