کد خبر: 11886 | صفحه ۹ | تولید و تجارت | تاریخ: 14 تیر 1402
میدان گازی آرش، محل اختلاف ایران با کویت و عربستان است
میدان گازی روی مرز تنش
وزیر نفت کویت در اظهاراتی عجیب مدعی شد که میدان گازی آرش برای کشورش و عربستان است و ایران باید ابتدا به ترسیم مرزهای دریایی پایبند باشد.
به گزارش ایسنا به نقل از الجزیره، درحالی که جمهوری اسلامی ایران اخیرا اعلام کرد میدان گازی تعیین تکلیف نشدهای میان ایران و عربستان وجود ندارد، سعد البراک، معاون نخست وزیر و وزیر نفت کویت در ادعایی عجیب گفت که کشورش به طور کامل مواضع و اقدامات ایران در این خصوص را نمیپذیرد.
وی مدعی شد که میدان گازی آرش یک منبع و ثروت طبیعی برای عربستان و کویت است و تا زمان ترسیم مرزهای دریایی هیچ طرف دیگری در آن حق ندارد.
اخیرا محسن خجسته، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران گفت: هماکنون میدان نفتی مشترک تعیین تکلیف نشدهای بین ایران و عربستان وجود ندارد، از سوی دیگر با توجه به احیای روابط بین دو کشور کارهای مقدماتی برای انجام همکاری دوجانبه آغاز شده است.
وی گفت: برای همه میدانهای مشترک بین ایران و عربستان برنامه و مصوبههای لازم برای افزایش تولید و نگهداشت توان تولید دریافت شده است.
خجستهمهر تصریح کرد: آمادگی کامل برای آغاز حفاری در میدان مشترک نفتی آرش وجود دارد و منابع قابلتوجهی را برای اجرای طرح توسعه این میدان در هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران مصوب کردهایم و با آماده شدن شرایط، حفاری را در میدان آرش آغاز میکنیم.
اکنون وزیر نفت کویت مدعی شد که مواضع ایران درخصوص این میدان گازی ما را غافلگیر کرد و با ساده ترین قوانین روابط بین المللی در تضاد است.
وی گفت که عربستان و کویت توافق نظر دارند که یک طرف مذاکره هستند و از ایران می خواهیم که ابتدا به ترسیم مرزهای دریایی بین المللی پایبند باشد.
محمد ایرانی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در کویت پیش از این در اظهاراتی گفت که ایران آماده از سرگیری مذاکرات با کویت در خصوص میدان گازی الدره (آرش) است.
وی گفت که حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران اخیرا در تماسی تلفنی با احمد ناصر المحمد الصباح، همتای کویتی خود در همین خصوص رایزنی کرده است.
ایرانی همچنین گفت که سخنگوی رسمی وزارت خارجه ایران نیز اعلام کرد که کشورمان آماده از سرگیری مذاکرات با کویت است.
سفیر کشورمان گفت که روابط دوجانبه ایران و کویت در بهترین وضعیت است و این فضای مثبت زمینه را برای بحث و رایزنی درخصوص میدان گازی الدره و رسیدن به راه حل فراهم می کند.
وزارت امورخارجه عربستان پیش از این با انتشار بیانیهای ادعاهای خود درباره میدان مشترک گازی الدره (آرش) را تکرار کرده و خواستار گفتوگو با ایران برای تعیین مرز شرقی این منطقه شده بود. روز دوشنبه نیز یک منبع مسئول در وزارت خارجه کویت در اظهاراتی گفت که از ایران می خواهیم مذاکرات درخصوص ترسیم مرزهای دریایی با عربستان و کویت را آغاز کند.
وی در ادامه اظهارات خود به مساله میدان مشترک گازی الدره (آرش) نیز پرداخت و مدعی شد که این میدان گازی در مناطق دریایی کویت قرار دارد.
عربستان سعودی و کویت پیش از این از ایران دعوت کردند برای مشخص شدن حد شرقی این منطقه فراساحلی مشترک، مذاکره کند و بر حق خود برای توسعه این میدان گازی تاکید کردند.
پیشتر وزیر انرژی عربستان سعودی گفت: ما به توسعه این میدان ادامه میدهیم. ما بیانیه عمومی مشترکی را صادر و ایران را تشویق کردهایم اگر مدعی سهمی در این میدان است، پای میز مذاکره بیاید و این مسئله، یک ادعا مانده است.
وی در ادامه افزود: عربستان سعودی و کویت مایل هستند در هر مذاکرهای با یکدیگر کار کنند زیرا منافع مشترکی در این منابع دارند. به گزارش ایسنا، میدان نفتی و گازی آرش یکی از میادین توسعه نیافته استراتژیک کشورمان است که مشترک با ناحیه بی طرف بین کویت و عربستان است. امتداد ساختمان میدان آرش در آبهای ایران و ناحیه بی طرف بین کویت و عربستان، به میدان الدوراء کویت میرسد که از سال ١٩٧۵ در حال بهرهبرداری است.
طبق این مرز حدود چهل درصد ساختمان نفتی و گازی موجود میدان آرش، در آبهای ایران قرار دارد. سالها پیش شرکت ملی نفت ایران به منظور تعیین میزان ذخائر درجا اقدام به حفر یک حلقه چاه اکتشافی (چاه شماره یک آرش) نمود که موقعیت این چاه نزدیک به خط مرزی مورد قبول کشورمان است. طی۱۲ سال گذشته کشور کویت با مستمسک قرار دادن نتایج لرزه نگاری انجام شده توسط شرکت شل برای این کشور، اقدام به تعریف خط مرزی جدید نموده که بر اساس این مرز کل ساختمان میدان آرش در بخش عربی میدان قرار می گیرد، اما این مرز هیچگاه مورد پذیرش کشورمان قرار نگرفته است. میدان گازی آرش در دهه اخیر، محل اختلاف ایران با عربستان و کویت بوده است. ایران از یک سو و کویت و عربستان از سوی دیگر، همواره خود را مستحق بهرهبرداری از این میدان دانستهاند. افزایش تنش در روابط بین ایران و سعودی در سالهای اخیر به این اختلافات دامن زده بود. ریشه این اختلافات در چیست؟ آیا احیای روابط دیپلماتیک ایران و عربستان، تاثیری در حل این اختلاف خواهد داشت؟ «سعد براک»، وزیر نفت و امور اقتصادی و سرمایه گذاری کویت در بیانیهای مدعی شده است که میدان گازی آرش، ثروت طبیعی کویت و عربستان است و تا زمان ترسیم مجدد مرزهای دریایی، هیچ طرف ثالثی در آن حقی ندارد. میدان گازی آرش یکی از اختلافات مهم ایران با کویت و عربستان در دهه اخیر بوده است. این میدان گازی که از سوی عربی «دورا» نامیده میشود، از سال ۱۹۶۰ تا به امروز، به جهت تعیین سهم ایران و کویت و تعیین حاکمیت بر مرزهای آبی این دو کشور، به موضوعی برای مناقشه تبدیل شده است. ماجرا چیست؟ میدان آرش، در شمال خلیج فارس واقع شده که در سال ۱۳۴۶ توسط یک شرکت ژاپنی کشف شد. ۲۰ تریلیون فوت مکعب گاز و حدود ۳۱۰ میلیون بشکه نفت، به عنوان ذخایر درجای این میدان به ثبت رسیده است.
محل اختلاف کجاست؟
مذاکرات ایران و کویت پیرامون میدان آرش/دورا، از سال ۱۹۶۰ آغاز شده و تا امروز ادامه دارد. محل اصلی این اختلاف، به تعیین مرز آبهای فلات قاره بین این دو کشور بازمیگردد. مرزهای دریایی ایران در سالهای پیش از انقلاب ۵۷ و بر اساس قوانین بینالمللی تعیین شده که تا امروز مورد پذیرش حاکمیت جمهوری اسلامی ایران است. با این مرزبندی، حدود ۴۰درصد ساختمان میدان گازی آرش در مرزهای ایران قرار میگیرد اما کویت، با استناد به نتایج پژوهشهای سایزمیک (لرزهنگاری) شرکت شل، مدعی مرزهای تازهای شده که تمام میدان آرش را در محدوده بی طرف کویت-عربستان قرار میدهد.
آخرین تحول در اختلافات
عربستان و کویت، در سوم فروردینماه سال گذشته، قراردادی برای توسعه میدان آرش امضا کردند. شرکت نفت کویت طی بیانیهای اعلام کرد که پیشبینی میشود میدان گازی دورا، روزانه یک میلیارد فوت مکعب گاز طبیعی و ۸۴ هزار بشکه در روز میعانات گازی تولید کند که این تولید به شکلی برابر میان دو شریک (عربستان و کویت) تقسیم خواهد شد. این قرارداد به اختلافات گذشته دامن زد و واکنش مقامات کشور را برانگیخت.
«خطیبزاده»، سخنگوی وزارت امور خارجه دولت سیزدهم، این توافق را غیرقانونی خواند و اعلام کرد، هرگونه بهرهبر داری از این میدان باید با هماهنگی هر سه کشور انجام شود. «جواد اوجی»، وزیر نفت نیز در واکنش اعلام کرد «مطالعات جامع میدان مشترک آرش با حفاری چاه اکتشافی و انجام لرزهنگاری تکمیل شده و بزودی با نصب پایه، عملیات حفاری در این میدان آغاز خواهد شد». توافق سال گذشته عربستان و کویت البته در شرایطی صورت گرفت که روابط ایران و عربستان همچنان در تنش به سر میبرد و حالا، با احیای این روابط میتوان به نقش عربستان در تنشزدایی از این اختلاف امیدوار بود.
ایران در سال ۱۳۸۲، با تاسیس یک حلقه چاه اکتشافی، عملیات لرزهنگاری از میدان آرش را آغاز میکند. پایه این میدان که در نزدیکی مرزهای آبی مورد قبول ایران واقع شده بود، در دست احداث بود که با سفر امیر کویت به ایران همه چیز متوقف میشود. ایرنا نوشته این جکت نفتی بعدها برای استفاده در میادین دیگر مورد استفاده قرار گرفت. در آن زمان، توسعه این میدان در بخش کویت هنوز آغاز نشده بود و به همین دلیل، از دست رفتن منابع ایران به دلیل پدیده مهاجرت سیال در مخازن گازی نیز مورد نگرانی نبود. با عقد قرارداد بین کویت و عربستان و عقبماندگی فناوری و فرسودگی تجهیزات نفتی ایران اما، توسعه این میدان از سوی همسایگان ایران به پایان رسیده و آماده بهرهبرداری یکطرفه است.
نقشپذیری عربستان در ماجرای میدان گازی آرش
میدان آرش/دورا یکی از ۲۷ میدان گازی مشترک نفت و گاز ایران با همسایگانش است که در در اکثر موارد، مورد اختلاف نیز هستند. ایران در بیشتر میادین مشترکش، از جمله پارس جنوبی، با تاثیر از تحریمها به جهت میزان تولید و بهرهبرداری، از شرکای خود عقب مانده است.
به طور کلی، تکنلوژی مدرن و زمان، حرف اول را در قدرت بهرهبرداری از میادین مشترک میزند. از این جهت، به فرض حل اختلافات پیرامون میدان آرش یا دورا، به نظر نمیرسد که ایران بتواند در میزان برداشت از این میدان گازی مزیتی در برابر تکنولوژیهای بهروز کویت و عربستان داشته باشد و این اختلاف بیشتر بر سر حاکمیت سرزمینی کشورها و البته عیارسنجی همسایگان در پایبندی به شعار دوستی و حسن همجواری است.
فضای تعاملات بین ایران و عربستان، با سال گذشته متفاوت است. قرارداد عربستان سعودی و کویت برای بهرهبرداری از میدان آرش، در حالی در سال گذشته منعقد شد که روابط تهران و ریاض پس از تسخیر سفارت سعودی در تهران، در تنش به سر میبرد. حالا اما روابط دیپلماتیک دو کشور پس از ۷ سال قطع رابطه، احیا شده و همین میتواند در اختلافات ایران و کویت در تعیین مرزهای آبی در خلیج فارس، موثر باشد.