سالیانه بیش از۱۵۰۰۰۰ زمین لرزه در نقاط مختلف جهان به وقوع می پیوندد، اما تعداد معدودی از آنها اثرات تخریبی گسترده و وسیع «‌زلزله اخیر ترکیه که خسارات ویرانگر و تلفات زیادی به جای گذاشت» دارند و بسیاری چنان خفیف اند که فقط دستگاه های حساس لرزه نگار در ایران در مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران می‌توانند وقوعشان را ثبت کنند که میزان خرابی‌های زمین لرزه بستگی به مقدار انرژی آزاد شده، شکل ساختمان، نوع مصالح به کار گرفته شده، دانش افراد سازنده و نوع زمین زیر ساختمان‌ها دارد؛ گسل مشاء- فشم که با نام گسل مشاء نیز شناخته می شود یک گسل فشاری است که از شرق در نزدیکی شاهرود در استان سمنان شروع شده و در غرب به نزدیک آبیک در استان قزوین می رسد؛ این گسل حدود۲۰۰ تا ۴۰۰ کیلومتر طول دارد و دریاچه آب شیرین تار در نزدیکی شهر دماوند نیز در راستای همین گسل تشکیل شده است؛ پهنه این گسل در نزدیکی منطقه مشاء به بیش از ۱۰ کیلومتر می رسد و به شدت بریده، خردهو پودر شده است.پلتفرم ایران از سه ورقه تشکیل شده است که هر پلیت خود از گسل ها و شکستگی‌های فراوانی برخوردار بوده و مستعد هرگونه رخداد و پیشامدی است و عوامل متعدد از جمله فشار ناشی از ورقه عربستان و توران مرکزی،طول و امتداد گسل‌ها، انرژی نهفته داخل ماگما، تخلیه مداوم ناشی از پیش لرزه‌ها، عوامل انسانی منجمله انتقال پساب های حاوی رادیوم و اورانیوم برای مصارف پزشکی و رادیو دارو، ساختمان‌سازی و سازه‌های عمرانی در تشدید لرزه‌ها مؤثرند؛ خلاصه این که تمام ورقه فلات ایران از نقاط بحران‌زای فراوانی برخوردار است و مستعد زلزله‌های غیرقابل پیش بینی است و تهران هم با داشتن گسل‌های ورامین، فشم، سعادت آباد، مشا و... از این قاعده کلی مستثنی نیست و کانون بحرانی قوی است که نیاز به مدیریت بحران صحیح، آسیب شناسی ساختاری گسل های فعال، تشکیل کارگروه ویژه و تخصصی «سازمان زمین شناسی، مرکز ژئوفیزیک دانشگاه تهران، هواشناسی و...» و برگزاری چند ماه یک بار کارگاه‌های آموزشی با دعوت از اساتید برتر زمین‌شناسی دانشگاه‌های کشور و مانورهای پیشگیری از زلزله در مناطق مختلف پایتخت «‌شهرداری تهران از گذشته تا کنون بارها و بارها اقدام به برگزاری چنین آمادگی و مانورهایی کرده که قابل تقدیر و لازم است ولی کافی نیست.» و همچنین تدوین اطلس رنگی گسل های فعال پایتخت، انتقال پایتخت« چندسال پیش انتقال پایتخت به اصفهان در دستور کار دولت اصلاحات قرار گرفت ولی مغفول ماند و به نتیجه نرسید.» و دوری از تمرکززایی در این منطقه حساس بسیار لازم و ضروری است.
زمین لرزه یکی از مخرب ترین پدیده‌های طبیعی در طول تاریخ است که همواره خسارات جانی و مالی فراوانی به همراه داشته است. کشته شدن ۸۳۰ هزار نفر در سال ۱۵۵۶ میلادی، ۹۰ هزار نفر در سال۱۹۰۸ میلادی و بیش از ۳۵ هزار در سال۱۳۶۹ شمسی به ترتیب در زمین لرزه های چین، ایتالیا و رودبار، سه نمونه از هزاران زمین لرزه‌های مخرب ۵۰۰ سال اخیر است.
مطالعه زمین لرزه‌ها و بررسی ویژگی های امواج زمین لرزه و چگونگی کمک‌ گرفتن از امواج زمین لرزه های طبیعی و مصنوعی؛ در محدوده دانش لرزه شناسی قرار می‌گیرد. دانش لرزه شناسی در شناخت ساختمان داخلی زمین کمک زیادی به ما می‌کند. تقریبا تمام زمین لرزه های دنیا در پیرامون و حاشیه ورقه‌های سنگ کره رخ می‌دهند. در این مناطق نیروهایی که عموما در نتیجه حرکت و جابه جایی ورقه های سنگ کره به وجود می آیند، مجموعه سنگی یک ناحیه را تحت تأثیر قرار می‌دهند. مجموعه سنگی، ابتدا کمی تغییر شکل داده و انرژی حاصل از این نیروها را در خود ذخیره می کند تا این که مقدار این انرژی‌ها از آستانه مقاومت سنگ تجاوز کند و سنگ‌ها شکسته شوند. در این موقع انرژی ذخیره شده در سنگ‌ها، آزاد می‌شود، به صورت موج‌ به اطراف حرکت می‌کند و با رسیدن به سطح زمین سبب لرزش و تخریب بناها، ریزش کوه‌ها، ایجاد ترک‌های عمیق، امواج بزرگ در دریاها و پدیده‌های مختلف دیگر می‌شود. همه زمین لرزه ها بر اثر شکستن سنگ‌ها ایجاد نمی‌شوند بلکه تعدادی از آنها در محل شکستگی‌های قدیمی اتفاق می‌افتند. در این مناطق، با ازدیاد نیروهای وارده، حرکاتی در امتداد شکستگی‌ها و گسل‌های قدیمی «گسل مشا» به وجود می‌آید که ضمن آزاد کردن انرژی سبب می‌شود که گسل‌ها وضعیت جدید به خود بگیرند. به همین دلیل است که در بررسی مناطق زلزله خیز، لازم است گسل‌های فعال منطقه دقیقا مشخص شود و تاریخچه فعالیت آنها در گذشته، مورد بررسی قرار گیرد. اغلب زمین لرزه‌های کره زمین در نواحی مشخصی که به مناطق لرزه خیز یا کمربند زمین لرزه معروف هستند روی می‌دهند.‌ مهم‌ترین این کمربندها عبارت اند از حاشیه‌های اقیانوس آرام و کمربند آلپ هیمالیا که بر کوه‌های جوان زمین مانند آلپ، البرز، زاگرس و هیمالیا منطبق‌اند. کشور ما روی یکی از کمربندهای فعال زمین لرزه کره زمین
قرار گرفته است و هرچند مدت یک بار زمین لرزه ویران کننده ای در یکی از نقاط آن روی می دهد. قبل از وقوع زلزله:
۱‌ - امکان خطر آتش سوزی را از طریق سیم های برق فرسوده، ارتباطات، نشت دادن لوله های گاز و وسایل گاز سوز، بررسی کنید.
۲-‌ محل کلید و شیر اصلی برق،گاز و آب را پیدا کنید.
۳-‌ اشیای سنگین و افتادنی را مهار کنید.
۴-‌ وسایل شکستنی از قبیل ظروف شیشه‌ای و چینی را در طبقات بالای کمد و قفسه‌ها نگذارید.
۵-‌ لامپ‌ها و لوسترهای سقفی را محکم کنید. لازم به ذکر است اگر داخل ساختمان هستید به زیر یک میز محکم، چارچوب در، محل‌های دارای سقف کم وسعت، یا کنار دیوارهای داخلی پناه بگیرید؛ از پنجره دور شوید. از شمع، کبریت و هر چه شعله دارد استفاده نکنید و اگر خارج از ساختمان هستید همان جا بمانید و اگر داخل ساختمان هم هستید، همان جا بمانید؛ بیشتر آسیب دیدگی ها مربوط به رفت و آمد افراد در زمان وقوع زمین لرزه است؛ در ساختمان های چند طبقه، به طرف درهای خارج هجوم نبرید، زیرا ممکن است راه پله‌ها پر از تردد افراد، یا شکسته باشند، از آسانسور هم استفاده نکنید.اگر هم داخل اتومبیل هستید، از پل ها و ساختمان ها فاصله بگیرید و فورا متوقف شوید.
* فعال محیط زیست