کودکان به دلایل مختلف احساس استرس می‌کنند. به عنوان والدین، این مسئولیت شماست که آن عوامل استرس زا را شناسایی کرده و مراقب علائم هشدار دهنده باشید.
استرس بخش اجتناب ناپذیر زندگی است و توانایی مقابله با آن امری است که با گذر زمان حاصل می شود. در برخی موارد، استرس قابل اجتناب است و قابل پیشگیری است، اما برخی افراد به سختی با آن کنار می آیند.
نه تنها بزرگسالان، بلکه کودکان نیز مستعد استرس و اضطراب هستند و نادیده گرفتن احتمال آن می تواند بر ذهن کودک و رفاه کلی او تأثیر بگذارد.
استرس بیش از حد در کودکان می تواند منجر به چالش های عاطفی و رفتاری شود و بر رشد آنها تأثیر بگذارد، به همین دلیل است که شناخت زودهنگام و حمایت مناسب برای مدیریت و کاهش تأثیر منفی استرس بر کودکان بسیار مهم است.
دکتر هیمانی نارولا، مدیر متخصص اطفال رشدی و رفتاری و یکی از بنیانگذاران Continua kids، به درک بهتر علت استرس در کودکان و علائم هشداردهنده آن کمک می کند.
علل بروز استرس در کودکان
دکتر نارولا می‌گوید: «استرس در کودکان خردسال می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند جدایی از والدین، تغییر در روال معمول، فشارهای مدرسه، مسائل خانوادگی یا حتی ناامنی‌های شخصی باشد و استرس می تواند اثرات منفی داشته باشد.»
به گفته صندوق کودکان سازمان ملل متحد، استرس در کودکان زمانی ایجاد می شود که مسئله ای جدید یا غیرمنتظره را تجربه کنند.
سازمان ملل متحد می‌گوید: «برای کودکان خردسال، تنش‌های خانگی مانند آزار و اذیت خانگی، جدایی والدین یا مرگ یکی از عزیزان از دلایل رایج استرس هستند؛ مدرسه نیز یکی دیگر از دلایل رایج است و پیدا کردن دوستان جدید یا شرکت در امتحانات باعث می‌شود کودکان احساس غمگینی کنند.»
با بزرگتر شدن کودکان، منابع استرس آنها می تواند افزایش یابد زیرا آنها تغییرات بزرگتری در زندگی را تجربه می کنند، مانند پیدا کردن دوستان جدید، تکالیف بیشتر مدرسه و دسترسی بیشتر به رسانه های اجتماعی و اخبار گسترده تر در جهان. بسیاری از نوجوانان نیز تحت فشار مسائل اجتماعی مانند تغییرات اقلیمی و تبعیض جنسیتی قرار می گیرند.
دکتر نارولا می‌گوید: «برای والدین و مراقبان مهم است که با نشانه‌های استرس هماهنگ و آشنا باشند و حمایت مناسبی برای کمک به کودکان برای عبور از این چالش‌ها ارائه دهند.»
علائم هشدار دهنده استرس در کودکان
برخی از علائم مرتبط با استرس در کودکان عبارتند از:
تغییرات در رفتار، مانند افزایش تحریک پذیری، نوسانات خلقی، کناره گیری از فعالیت‌ها یا دوستان، عصبانیت‌های مکرر، تغییر در عادات غذایی، مشکل در خوابیدن، شب ادراری، شکایت از علائم فیزیکی (مانند سردرد یا معده درد)، کاهش، علاقه به مدرسه، کاهش عملکرد تحصیلی.
بر اساس مطالعه ای که در مجله Caring Sciences منتشر شد، بیش از نیمی از شرکت کنندگان نگرانی، ضربان قلب سریع، ترس، لرز و احساس غم و اندوه را نشانه استرس خود گزارش کردند. سردرد نیز در 46.6 درصد از کل داوطلبان گزارش شد و خستگی در بین 41.8 درصد شایع بود.
در نتیجه مطالعه آمده است: «در بررسی هر علامت استرس، ارتباط آماری معنی‌داری بین برخی از علائم با سن، درجه و نوع مدرسه وجود داشت.»