بر اساس آمار مؤسسات معتبر خارجی، صادرات نفت ایران با روی کار آمدن دولت جدید ۲ برابر شده است خبرگزاری رویترز با استناد به گفته کارشناسان و داده‌های کشتیرانی می‌گوید، به رغم تحریم‌های ایالات متحده صادرات نفت خام و تولید نفت ایران در سال ۲۰۲۳ به بالاترین حد خود رسیده است. چرا که صادرات نفت ایران از زمان خروج آمریکا از توافق برجام در سال ۲۰۱۸ با تحریم روبه‌رو شد و میزان این صادرات که ۲.۵ میلیون بشکه بود، به زیر یک میلیون بشکه سقوط کرد.
رویترز به نقل از منابع یادشده و یک منبع مطلع نوشته است که در ماه میلادی گذشته، ایران به بالاترین رقم صادرات نفت خود پس از شروع تحریم‌ها رسیده و ۱.۶ میلیون بشکه نفت در بازارهای بین‌المللی فروخته است. این میزان با مقداری از میعانات نفتی و گازی که جمهوری اسلامی در بازارهای بین‌المللی به فروش می‌رساند، مجموعاَ به ۱.۹ میلیون بشکه می‌رسد.طبق آخرین گزارش شبکه خبری بلومبرگ هم در گزارشی به بررسی روند صادرات نفت ایران از ابتدای سال جاری میلادی پرداخته است. این گزارش از رشد ۵۰ درصدی صادرات نفت و میعانات گازی ایران طی این مدت خبر داده است.
در حالی که صادرات نفت و میعانات گازی ایران در نخستین ماه سال جاری میلادی ۱.۲ میلیون بشکه در روز بوده این رقم در ماه اوت به رقم قابل توجه ۱.۸۵ میلیون بشکه در روز افزایش یافته است که حاکی از رشد ۵۴ درصدی نسبت به ماه ژانویه (دی- بهمن) است.
ایران در ماه اوت ۱.۷ میلیون بشکه در روز نفت خام و ۱۵۲ هزار بشکه در روز میعانات صادر کرده که بدین ترتیب کل صادرات نفت و میعانات گازی ایران در این ماه ۱.۸۵ میلیون بشکه در روز بوده است. این رقم بالاترین میزان صادرات نفت ایران در پنج سال گذشته یعنی از زمان خروج آمریکا از برجام می‌باشد.همچنین طبق آخرین گزارش مؤسسه کپلر و ورتکسا، میزان صادرات نفت ایران در ابتدای دولت سیزدهم حدود ۶۰۰ الی ۷۰۰ هزار بشکه در روز بوده است و این عدد در ماه می سال ۲۰۲۳ به ۱.۶ میلیون بشکه در روز افزایش یافته است.
سناتورهای آمریکایی شاکی از افزایش صادرات نفت ایران
البته موضوع به همین جا ختم نمی‌شود و صادرات نفت ایران بازتاب‌های دیگری را هم به دنبال داشت به طوری که نمایندگان دو حزب دموکرات و جمهوریخواه مجلس سنای آمریکا در نامه‌ای به جو بایدن رئیس‌جمهور این کشور با اشاره به افزایش صادرات نفت ایران به رغم تحریم‌ها خواستار توقیف محموله‌های نفتی ایران شده‌اند.
در حالی که صادرات نفت ایران به رغم تحریم‌های آمریکا بر سر برنامه هسته‌ای، همچنان در حال افزایش است, سناتورهای جمهوریخواه و دموکرات از جو بایدن، رئیس‌ جمهوری آمریکا خواستند تا به یک سازمان دولتی فدرال اختیار توقیف محموله محموله‌های نفت و گاز ایران را بدهد.
جونی ارنست سناتور جمهوریخواه و ریچارد بلومنتال، سناتور دموکرات، در نامه‌ای به بایدن گفتند که دفتر تحقیقات امنیت داخلی وزارت امنیت داخلی آمریکا بیش از یک سال است که قادر به توقیف یک محموله نفت ایران نبوده است.
سناتورها در نامه خود که به امضای ۱۰ سناتور دیگر نیز رسیده است، اعلام کرده اند که فعالیت دفتر تحقیقات امنیت داخلی وزارت امنیت داخلی آمریکا برای مصادره دارایی‌ها، به دلیل مسائل سیاسی در دفتر اجرایی وزارت خزانه داری, محدود شده است.
این سناتورها با اعتراف به دزدی آمریکا افزودند که از زمان فعال شدن برنامه دفتر تحقیقات امنیت داخلی وزارت امنیت داخلی آمریکا در سال ۲۰۱۹، نزدیک به ۲۲۸ میلیون دلار نفت خام و نفت کوره ایران توسط آمریکا ضبط شده است.
سناتورها از بایدن خواسته اند تا به وزارت خزانه داری دستور دهد تا توقیف نفت ایران برای باقیمانده این سال مالی حمایت و تأمین مالی می‌شود و توضیح دهد که چرا هیچ بودجه‌ای برای توقیف محموله‌های نفتی ایران که اجرای آشکار تحریم‌های ایران است وجود ندارد.
یکی از دستیاران ارنست به خبرگزاری انگلیسی رویترز گفت: «در حالی که ایران کشتی‌ها را توقیف می‌کند، برنامه آمریکا برای توقیف محموله‌های نفتی ایران کاملاً رو به زوال است».
واکنش زنگنه به افزایش صادرات نفت ایران
با تمامی آمار و ارقام ارائه شده از مؤسسات بین المللی و حتی واکنش‌های اخیر سناتورهای آمریکایی بیژن نامدار زنگنه، وزیر سابق نفت به تازگی در مصاحبه‌ای عنوان کرد: در مورد آمار مربوط به فروش و صادرات نفت ایران فقط دروغ می‌شنویم گویا دروغ برای مسئولان دولت سیزدهم مالیات ندارد. این دروغ‌ها هر چقدر هم بزرگ باشند، باز هم مالیات ندارند. اکنون در مورد آمار مربوط به فروش و صادرات نفت ایران هم فقط دروغ می‌شنویم. بدون احیای برجام هم می‌توان صادارت نفت را بالا برد، اما بدون توافق با آمریکا این امر شدنی نیست.
اگرچه جواد اوجی وزیر نفت پاسخ مستقیمی به زنگنه نداد اما در صحبت‌های اخیر خود با اشاره افزایش تولید نفت گفت: توسعه ظرفیت پالایش و پتروپالایش نفت خام و میعانات گازی کشور قریب به ۳.۲ میلیون بشکه در روز است و نفت و میعانات گازی تولیدی خود را اکنون به‌صورت نفت خام صادر می‌کنیم.
به گفته وزیر نفت این خام‌فروشی افزون بر اینکه ما را از ایجاد ارزش افزوده بی‌نصیب می‌کند، در سال‌های اخیر پاشنه آشیل کشور و سبب آسیب‌پذیری کشور در حوزه تحریم‌ها شده است.
مؤسسات بین المللی دروغگو اند!
مؤسسات خارجی بدون هیچ وابستگی به وزارت نفت گواه افزایش صادرات نفت هستند اما وزیر پیشین نفت با این اظهارنظر اخیرش تمامی مؤسسات کپلر، ورتکسا، تانکر ترکرز، آژانس بین‌المللی انرژی، اداره اطلاعات انرژی آمریکا، اویل پرایس، بلومبرگ، رویترز، مؤسسه SVB، پترولجستیک و … را متهم به دروغ‌گویی کرده است. موسساتی که در زمان تصدی زنگنه هم منابع موثق و قابل استناد برای آمار و ارقام نفتی بوده‌اند. حالا باید دید پشت پرده این اتهام چیست.
در همین حال اما محسن قمصری در گفت‌وگو با ایلنا، درباره افزایش صادرات نفت ایران و ارتقای جایگاه در اوپک اظهار کرد: باتوجه به وضعیت نسبتا خوبی که در حوزه صادرات داریم قاعدتا سعی بر این است که تولید نفت هم کافی باشد، تداوم افزایش صادرات نیز بستگی به بازار و امکانات صادرات دارد شرایطی که بتوانیم اگر تولید را در حجم‌های قابل قبول تداوم دهیم طبیعی است که صادرات نیز تداوم خواهد داشت.
وی افزود: وقتی نفت تولید می‌شود قاعدتا باید مصرف شده و مازاد بر نیاز داخل کشور صادر شود، زیرا نگهداری آن بسیار مشکل است، بنابراین افزایش تولید تا حد زیادی بستگی به امکان تداوم صادرات دارد که امیدواریم این امر محقق شود. مدیر پیشین امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران درباره دلیل افزایش تولید نفت ایران گفت: اگر نگوییم افزایش تقاضا؛ افزایش صادرات زمینه افزایش تولید را فراهم کرده و امیدواریم تداوم داشته باشد.
وی درباره بهبود جایگاه ایران در اوپک خاطرنشان کرد: این افزایش صادرات فعلا تاثیر چندانی در تغییر و ارتقای جایگاه ایران در اوپک نداشته است زیرا صادرات باید به حدی چشمگیر باشد که بتواند جایگاه ما را ارتقا دهد ما زمانی رکورد صادرات ۲.۵ میلیون بشکه در روز را داشته‌ایم و تا آن سقف هنوز راه زیادی داریم. قمصری با ابراز امیدواری از اینکه بتوانیم به میزان تولید و صادرات بیش از رقم گذشته و بهبود جایگاه در اوپک دست یابیم، خاطرنشان کرد: باتوجه به اینکه احتملا افزایش تولید و صادرات مقطعی است زود است که بگوییم که جایگاه ایران در اوپک تغییر کرده یا خیر. وی در مورد تاثیر افزایش صادرات بر رشد درآمد اقتصادی کشور نیز تصریح کرد: طبیعی است هر بشکه افزایش صادرات نفت ایران به افزایش درآمد کشور کمک می‌کند ولی در هر حال به دلیل تقاضای زیادی که کشور ما به نقدینگی دارد شاید هنوز زود است که بگوییم این میزان از فروش نفت روی درآمدها اثر گذاشته است.
کاهش تولید، قیمت نفت را افزایشی کرد
محمد علی خطیبی، نماینده پیشین ایران در هیئت عامل اوپک در گفت‌وگو با مهر با اشاره به اینکه کاهش عرضه نفت برخی از کشورها منجر به بالا رفتن قیمت شده است گفت: تصمیم اخیر اوپک مبنی بر کاهش‌های داوطلبانه نفت و کاهش‌هایی که برای آن تصمیم گیری شده است برای برخی از اعضا بیش از تعهدات موجود بوده که در نتیجه منجر به افزایش قیمت نفت شده است.
وی ادامه داد: البته افزایش قیمت نفت دلایلی دیگری نظیر افزایش تقاضای فصلی نیز دارد که نتیجه این موضوع افزایش قیمت نفت است.
به گفته نماینده پیشین ایران در اوپک این روند افزایش قیمت نفت تا زمانی وجود دارد که کاهش عرضه نفت اوپک پلاس و کاهش‌های داوطلبانه دیگر کشورها وجود داشته باشد، بنابراین ما شاهد استحکام قیمت‌ها در آینده خواهیم بود.
خطیبی با اشاره به دلار زدایی در میان اعضای اوپک خاطر نشان کرد: برخی از کشورها سال‌ها است که از دلار استفاده نمی‌کنند و برخی از اعضا بدون تصمیم گیری اوپک مبادلات خود را از انجام می‌دهند و اگر امکان پذیر نبود پیش از آن هم چنین مبادلاتی میسر نمی‌شد.به گفته این کارشناس انرژی قیمت گذاری مسأله‌ای مهم است اما انتقال وجه می‌تواند براساس هر ارزی باشد.وی در این راستا ادامه داد: اگرچه قیمت نفت بر مبنای دلار محاسبه می‌شود اما مانعی برای خرید و فروش نفت به سایر ارزها وجود ندارد حتی برخی از کشورها مبادلاتشان را با ارز ملی انجام می‌دهند.