بورس از ابتدای هفته شرایط عجیبی را تجربه کرده است و در حالی که روز شنبه و همزمان با آغاز عملیات زمینی ارتش اسرائیل در غزه، بازار سرمایه تهران کران تا کران سرخ بود و دیوار شیشه ای بازار آتش گرفته بود، روز یکشنبه اما ناگهان به نقطه تعادل رسید و روز دوشنبه بازار ناگهان یکی از سبزترین روزهای خود را تجربه کرد. این عدم تعادل بازار، آن هم در حالی که روز نخست جنگ اسرائیل و حماس تقریبا هیچ واکنش خاصی از بازار سر نزد البته با حواشی و نظرات متفاوتی از سوی کارشناسان بازار سرمایه همراه شد.
در همین حال فردین آقابزرگی تحلیل‌گر بازار سرمایه که سابقه مدیریت و مدیرعاملی در کارگزاری‌هایی همچون بانک آینده، صبا تامین، خبرگان سهام و اطمینان سهم را در کارنامه خود دارد درباره این روند بازار سرمایه گفته بود که :«به استثناء وضعیتی که روز گذشته بوجود آمد مهمترین دلیلی که می توان برای این موضوع آورد بحث تحولات سیاسی و نظامی که بین اسرائیل و حماس بوجود آمده که می‌توان گفت اکثر کشورها را نیز درگیر کرده است». اما این همه تغییر و تحولات در بازار سرمایه باعث شد که به سراغ این کارشناس خبره بازار سرمایه کشور برویم و نظر وی را درباره روند بازار بورس ایران جویا شویم.
فردین آقا بزرگی در همان ابتدا با اشاره به عادی بودن تاثیر وقایعی هم چون جنگ ها بر بازارهای مهم بورس در جهان به اقتصاد 24 می گوید که: «طبیعی‌ترین شکل ممکن در بورس این است که اقتصاد هر کشور و بازارهای مالی تحت تاثیر وقایع برون مرزی سیاسی و نظامی قرار می گیرد و بورس ایران نیز در روز ابتدای رونمایی از جنگ علنی حماس و اسرائیل به نظر من تا حدودی (‌2 درصد‌) منفی شد و البته دلیل پایین بودن این درصد شاید همین باشد که بورس ایران آن قدر درگیر ناملایمات و تصمیمات غیر کارشناسی و ذی نفعانه و بده دور از عقلانیت و خلق الساعه و منبعث از نحوه حکمرانی در عرصه اقتصادبازار سرمایه قرار گرفته که از اردیبهشت سال جاری حداقل اعتقاد دارم که هیچ تاثیری بیشتر از آن چه دولت و خود ما در داخل اثر منفی بر روی بورس گذاشته بودیم، تاثیری جنگ و مناسبات جهانی نداشته و دلیل این که افت های پیاپی را نیز بورس ایران برخلاف 11 سپتامبر یا زمان ترور سردار سلیمانی یا رکود حادث شده در سال 2008 تجربه نکرد، این است که ارزش ذاتی بورس کماکان در سطح ارزنده نسبت به سایز بازارها قرار داشت و دارد.»
آقا بزرگی در ادامه نیز افزود: «بنابراین این بازار چیزی برای از دست دادن و چیزی برای اصلاح کردن چون نداشت پس ظرف دو روز گذشته که بازار تا حدودی مثبت بوده نه به جهت حمایتی است که از بازار شده بلکه به صورت درون زا و خود انتظام سطح ارزندگی، اختلاف ناچیز بین ارزش ذاتی و ارزش روز معاملاتی و چه بسا پایین تر بودن ارزش روز معاملاتی از سطح ارزش ذاتی اغلب شرکت‌ها و صنایع، پس حکم بر این می‌کند که بازار ما چیزی برای از دست دادن نداشت و صرفا یک رفتار هیجانی چند ساعته در روز رونمایی جنگ اتفاق افتاد.»
ارزش ذاتی بازار بورس ایران چقدر است؟
فردین آقا بزرگی اما درباره ارزش بازار بورس ایران به اقتصاد24 می‌گوید که: «معیارها و شاخص هایی که می خواهم به آن اشاره کنم که بگویم سطح ارزندگی در چه سطحی قرار داده را می توان این موارد هم چون افزایش سود مجموع شرکت های بورس و فرابورس نسبت به سال 1400 است که در حال حاضر نزدیک به 1000 همت(هزار میلیارد تومان) ، افزایش درآمد حاصل از فروش شرکت ها حداقل 40 درصد بیش از مجموع درامد فروش در سال 1400، سطح پایین بودن قیمت نسبت به ارزش ذاتی در مقایسه با بازار مسکن و خودرو که در شرایط همراه با مبالغه و اغراق شده، هستند.
کما این که بازار ارز و طلا نیز تا حدودی مدیریت شده است. بنابراین به صورت یونیک، واقعیت این است که سطح ارزندگی ذاتی بازار اولین مانع از این شد که یک شوک مقطعی چند ساعته بیشتر برای قرمز شدن بازار رخ ندهد آن هم در شرایطی که اکنون در اوج جنگ هستیم اما بورس نه صرفا به خاطر تزریق نقدینگی و سخنرانی هایی که مسولین اقتصادی و بورسی کشور انجام می دهند که به خاطر سطح ارزندگی باعث پیشگیری از وقوع منفی های پیاپی شد.»
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه نیز با اشاره به اتفاقات رخ داده در اردیبهشت سال جاری در بازار بورس و نامه منتشر نشده خوراک پتروشیمی ها به اقتصاد24 می گوید که: «اما متاسفانه از اردیبهشت ماه ناملایمات را همواره بازار بورس ایران تجربه کرده است که از دو میلیون و پانصد هزار واحد به زیر دو میلیون واحد بازار سقوط کرد.
اولین قدم در ارتباط با افزایش سطح اعتماد عمومی به بازار سرمایه و اقتصاد کشور و مشارکت دادن بخش خصوصی در بخشی از تصمیماتی که در حوزه اقتصاد گرفته می شود، جزو مقدماتی است که باید وجود داشته باشد. اگر این مقدمات فراهم شود که خوشبختانه زیر ساخت قانونی آن را با اصل 44 قانون اساسی داشته ایم. ماده 33 قانون بازار اوراق بهادار نیز داشته ایم.»
آیا بورس به سقف سه و نیم میلیون می‌رسد؟
آقا بزرگی در پاسخ به این پرسش که روند بورس کشور را تا پایان سال چطور پیش بینی می کند، با اشاره به ارزش ذاتی بازار سرمایه ایران می‌گوید‌: «درحقیقت عدم ایفای تعهدات و عدم انجام وظیفه دولت در ارتباط با کوچک سازی کماکان ادامه دارد و این بزرگ تر شدن و افزایش هزینه های عمومی دولت همچنان این نگرانی را ایجاد کرده که ما هر از گاهی به اقتضای شرایط، دولت هر زمان نیاز و یا تصوری از کم و کاستی داشته باشد به فضای اقتصاد و بازار سرمایه کشور دست اندازی خواهد کرد.
بنابراین ما باید در دو موضوع صحبت کنیم، اول سطح ارزندگی بازار که از نظر من بالای 3 و نیم میلیون واحد است. من تصور می کنم ارزش بازار بین 3 تا 3 و نیم و حتی بیش از 3 و نیم میلیون واحد سطح ارزندگی شاخص کل است‌. این رقم در مقایسه با سایر بازارها و در مقایسه با رشد درآمد حاصل از فروش و سود عملیات و سود قبل کسر مالیات مجموع شرکت‌ها!
نکته دوم که اما بازار بورس را تحت تاثیر قرار می‌دهد، تصمیمات پیش‌بینی نشده دولت است.»
وی در انتها نیز با اشاره به مشکل دخالت دولت و عدم امکان پیش بینی بازار سرمایه با این دخالت‌ها نیز می‌گوید که: «یعنی اساسا توان این پیش‌بینی را نداریم که آیا دولت در 6 ماه دوم و با فصل سرما آیا بار دیگر محدودیت و قطعی گاز را برای صنایع اعمال می کند و یا آیا افزایش نرخ قائل می‌شود و یا این که آیا می تواند مطالبات خود را از کشورهای دیگر وصول کند؟ چون ممکن است اگر این مطالبات وصول نشود ممکن است بار دیگر با افزایش تعرفه واردات و صادرات یا نرخ خوراک پتروشیمی‌ها بخواهد آن را جبران کند و این به ضرر بازار سرمایه خواهد بود.
بنابراین در دو موضوع می توانیم مساله را پیش بینی کنیم؛ من اعتقاد دارم بدون دخالت‌های دولت بین سه تا سه و نیم میلیون واحد تا پایان سال سطح ارزندگی بازار بورس ایران است.
اما اگر مقدمات اولیه فراهم نباشد و به صورت موردی، یا هیاتی تصمیم گرفتن دولت اگر بخواهد چاشنی این موضوع شود متاسفانه قابلیت پیش بینی ندارد.»