گروه جامعه - بنا بر اعلام وزیر آموزش و پرورش در صورت طی شدن مراحل قانونی و نهایی شدن مصوبه «کشف استعدادهای معلمی» شورای عالی انقلاب فرهنگی، دانش آموزان برتر مدارس که دارای مدال یا مقام ملی هستند می‌توانند بدون شرکت در کنکور «تربیت معلم» که خاص دانشگاه فرهنگیان است، صرفا با احراز صلاحیت در کانون‌های ارزیابی و تاثیر سابقه تحصیلی، وارد دانشگاه فرهنگیان شده و معلم شوند.
اسفند سال گذشته با بروز مشکل در پرداخت حقوق معلمان شاهد وضعیتی بودیم که در طی دهه‌های اخیر بی‌سابقه بود و در روزهای پایانی سال، اختلالی فراگیر در میزان و زمان پرداخت حقوق معلمان پیش آمد. واکنش وزیر وقت، معاون اول رییس‌جمهور و جناب آقای رییس‌جمهور زمانی بود که صدای قریب به یک میلیون معلم بلند شد در حالی که همان کاری که با تاخیر دو هفته‌ای و پس از تعطیلات نوروزی انجام دادند می‌توانستند با پیش‌بینی و اهتمام به موقع قبل از پایان اسفند انجام دهند.
بحران دوم در زمان اجرای قانون رتبه‌بندی پیش آمد؛ ناآگاهی نسبت به فلسفه رتبه‌بندی و بی‌تجربگی در طراحی سازوکار اجرا موجب نارضایتی شدید فرهنگیان و اعتراض و شکایت قریب به نیمی از معلمان شد که هنوز به‌طور کامل حل نشده است.
بحران سوم کلاس‌های بدون معلم پس از گذشت بیش از یک ماه از شروع سال تحصیلی است. این بحران نیز معلول بی‌تجربگی و ضعف تدبیر بوده است و وزیر آموزش و پرورش و سخنگوی محترم دولت نیز برای دور ماندن از پیامدهای این خطای بزرگ مشکل را متوجه دولت قبل کرده و اعلام کردند چون در دولت قبل به تعداد کافی معلم استخدام نشده است ما با کلاس بدون معلم روبه‌رو هستیم و این مشکل نتیجه کمبود ناشی از کاهش میزان استخدام است.
این در حالی است که رضا مرادصحرایی، وزیر آموزش و پرورش، می‌گوید فقط ۳ درصد کلاس‌های درس با مشکل کمبود معلم مواجه هستند و با اعلام نتایج تکمیل ظرفیت آزمون استخدامی دیگر کلاس خالی نخواهیم داشت. اما ۳ درصد کمبود معلم که مراد صحرایی از آن صحبت می‌کند تبدیل به پاشنه آشیلی جدی برای وزارت اموز و پرورش شده است.
 اما هر سال و از اواخر تابستان، زمزمه‌های مختلفی در خصوص کمبود‌های موجود در نظام آموزشی کشور مطرح می‌شود. این مشکلات از سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی کلاس‌ها تا کمبود تعداد کلاس‌های درس گسترده است، اما امسال مهمترین دغدغه وزارت آموزش و پرورش، بحران کمبود معلم است.
زنگ اول: ریاضی ضعیف
شاید نخستین گام برای درک این که اصلا چرا کمبود معلم در کشور تبدیل به دغدغه شده است و این دغدغه تا چه حد جدی به نظر می‌رسد، نگاهی به آمار و ارقام این حوزه و بررسی وضعیت استخدام معلمان باشد. متأسفانه وضعیت آمار و ارقام حوزه آموزش و پرورش چندان دقیق نیست، اما عدد و رقم‌هایی که از سوی مسئولین کشور برای توضیح کمبود معلمان مطرح می‌شود بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار معلم است.
عددی که به گفته احمدحسین فلاحی سخنگوی کمیسیون آموزش مجلس، از سوی وزارت آموزش و پرورش ۲۶۰ هزار نفر اعلام شده است. بر اساس سخنان فلاحی، کمبود معلم در استان تهران حدود ۴ هزار نفر برآورد شده است. سیستان و بلوچستان به عنوان یکی از مناطق محروم در حوزه آموزش و پرورش نیز از مناطقی است که با مشکلات جدی رو به رو است. به گفته معین‌الدین سعیدی، نماینده چابهار در مجلس شورای اسلامی ۱۵ هزار کمبود معلم در این استان وجود دارد.
 اگرچه این اعداد، هم اکنون بالا و قابل توجه به نظر می‌رسد، اما می‌تواند در سال‌های آتی روند صعودی و نگران کننده تری داشته باشد. محمدرضا فلاحی، دبیر سابق شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان گفت: «کمبود معلم در سال ۱۴۰۶ به حدود ۴۰۰ هزار نفر خواهد رسید. در حالیکه رشد جمعیت در کشور هم به نقطه عطف و قله می‌رسد.» 
محمد حسن آصفری، نماینده مجلس شورای اسلامی در خصوص وضعیت فعلی آموزش و پرورش می‌گوید: «تقریبا در اکثر شهرستان‌ها به ویژه در بخش‌های روستایی با کمبود معلم مواجهیم و بعضا از معلمان بازنشسته یا از معلمان به صورت دو شیفته استفاده می‌شود. یک بخش از ۲۳ هزار کلاسی که از ابتدای مهرماه مشکل داشتیم کاهش پیدا کرده و به ۱۰ هزار کلاس رسیده است.» این وضعیت و اعداد و ارقام یکی از دلایلی بود که طی ماه گذشته، حداقل ۳۰ نماینده مجلس، طرح استیضاح رضا مراد صحرایی را امضا کردند، گرچه این طرح هنوز به مرحله اقدام نرسیده است، اما نشان می‌دهد قطعیتی وجود ندارد که این وزیر تازه کار که در تاریخ ۹ خرداد ۱۴۰۲ با ۱۶۷ رأی موافق از مجلس شورای اسلامی به‌عنوان وزیر آموزش و پرورش رأی اعتماد گرفت، بتواند تا پایان دوره دولت سیزدهم، در جایگاه وزیر اموزش و پرورش کشور باقی بماند. در همین حال اما به گزارش ایسنا، طبق اعلام وزارت آموزش و پرورش، ستاد ملی تعلیم و تربیت شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوبه‌ای تحت عنوان «کشف استعدادهای معلمی» داشته است که طبق آن دانش‌آموزانی که خلق و خوی معلمی دارند می‌توانند در آینده معلمان این وزارتخانه شوند.
همچنین آیین نامه جذب استعدادهای برتر ملی در حوزه‌های آموزشی، فرهنگی، تربیتی، قرآنی، هنری، ادبی، پژوهشی، تربیت بدنی و ادبی نیز تدوین شده و گرچه هنوز نهایی و قانونی نشده اما امور حقوقی آن در حال انجام است.
از سوی دیگر با توجه به اینکه دانشجویان دانشگاه فرهنگیان از بدو ورود خود به دانشگاه مستخدم وزارت آموزش و پرورش می‌شوند و حقوق دریافت می‌کنند، اجرای این مصوبه نیاز به ردیف استخدامی دارد چراکه اینها دانشجوی عادی محسوب نمی‌شوند؛ از این رو قرار شده است سازمان امور اداری و استخدامی ۱۰ درصد از کل ردیف‌های استخدامی وزارت آموزش و پرورش را برای این کار اختصاص دهد.
در همین راستا رضامراد صحرایی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره جزئیات مصوبه «کشف استعدادهای معلمی» شورای عالی انقلاب فرهنگی، با بیان اینکه ما معتقدیم دانش آموزان ممتاز باید مسیر متفاوتی برای رفتن به دانشگاه طی کنند، تاکید کرد: دنبال این هستیم که یک مسیر جذب و شناسایی معلمی از بین بهترین دانش آموزان خود محقق کنیم. درواقع دانش‌آموزانی که دارای مقام یا مدال ملی در حوزه‌های آموزشی، پژوهشی، فرهنگی، هنری، تربیت بدنی، قرآنی و... هستند؛ در سامانه‌ای ثبت‌نام کنند. بنابراین، شاخصه این دسته از دانش‌آموزان برای معلم شدن بدون شرکت در آزمون کتبی، داشتن مدال یا مقام ملی است.
نیازی به شرکت در کنکور «تربیت معلم» نیست
وزیر آموزش و پرورش در پاسخ به اینکه آیا در صورت نهایی شدن این مصوبه و طی شدن مراحل قانونی آن، برای جذب این دسته از دانش‌آموزان در دانشگاه فرهنگیان سهمیه جداگانه‌ای در نظر گرفته می‌شود؟، توضیح داد: خیر سهمیه ندارند، بلکه دیگر نیازی نیست این دانش آموزان فرآیند شرکت در آزمون کتبی را طی کنند.وی در پاسخ به اینکه بنابراین این دسته از دانش‌آموزان برتر نباید در کنکور «تربیت معلم» که خاص دانشگاه فرهنگیان است شرکت کنند؟، تصریح کرد: می‌توانند در آن آزمون نیز شرکت کنند اما دیگر لازم نیست در آزمون تربیت معلم شرکت کنند و این دسته از دانش‌آموزان از طریق احراز صلاحیت در کانون‌های ارزیابی وارد دانشگاه فرهنگیان می‌شوند. البته این شرایط برای زمانی است که مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی نهایی شود چراکه هنوز مراحل قانونی خود را طی نکرده است.
سابقه تحصیلی در قبولی این دانش‌آموزان اثر دارد
صحرایی در عین حال ادامه داد: سپس سابقه  تحصیلی آنها نیز مد نظر قرار می‌گیرد چراکه سابقه تحصیلی این دانش‌آموزان در قبولی آنها برای دانشگاه فرهنگیان نیز تاثیر دارد. همانند کنکور سراسری که امسال سهم سابقه تحصیلی در تراز دانش‌آموز و قبولی او در کنکور ۵۰ درصد است، برای قبولی این دانش‌آموزان در دانشگاه فرهنگیان بدون برگزاری آزمون کتبی نیز سابقه تحصیلی به همان اندازه کنکور سراسری، تاثیر دارد. در نهایت نیز توانایی این دانش‌آموزان برای معلم شدن در کانون‌های ارزیابی مورد بررسی قرار می‌گیرد و اگر تایید شوند در مسیر معلم شدن قرار می‌گیرند.وی درباره اینکه آیا این فرآیند در دانشگاه‌های دیگر و برای جذب این دسته از دانش‌آموزان دارای مدال یا مقام ملی در رشته‌های مختلف اجرا خواهد شد؟، عنوان کرد: فعلا اختیار دانشگاه فرهنگیان با ما است و امیدوارم این امر در همه دانشگاه‌ها امکانپذیر شود.
این شرایط البته در حالی است که به اعتقاد برخی مدیران اسبق آموزش و پرورش، بخش عمده معضل کمبود معلم در کشور را می‌توان بی نظمی‌های مکرر در وعده‌های وزیر آموزش و پرورش و عدم برنامه ریزی دقیق برای حل معضلات وزارتخانه تحت سرپرستی مرادصحرایی دانست. مدتی پیش، رضامراد صحرایی؛ وزیر آموزش و پرورش وعده داد مشکل کلاس‌های درس بدون معلم تا ۱۵ مهر ساماندهی خواهد شد، اما مهرماه هم به پایان رسید و خبری نشد. میثم لطیفی؛ رئیس سازمان اداری و استخدامی نیز وعده داده بود که ۱۰ هزار معلم جدید در فرآیند تکمیل ظرفیت آزمون استخدامی آموزش و پرورش در مدارس کشور حضور پیدا می‌کنند و تا پایان مهرماه هیچ کلاسی بدون معلم نخواهد بود. اما این اتفاق هم رخ نداد.
این بی‌انضباطی‌ها باعث شد که نمایندگان مجلس ضمن واکنش به حواشی موجود، خواستار حضور وزیر آموزش و پرورش در مجلس شورای اسلامی و پاسخگویی وی باشند. رضا مرادصحرایی وزیر آموزش و پرورش، میثم لطیفی رئیس سازمان اداری و استخدامی و داوود منظور رئیس برنامه و بودجه و روز یکشنبه ۳۰ مهرماه با حضور در جلسه غیر علنی با نمایندگان، دیدار و گفتگو کردند، اما نگاهی به محتوای سخنان نمایندگان مجلس نشان می‌دهد، پاسخ‌ها و توضیحات ارائه شده از سوی مرادصحرایی و همراهانش چندان رضایت بخش ارزیابی نشده است.