یک فعال و مدرس گردشگری لغو یک‌طرفه روادید (ویزای) ایران با ۳۳ کشور را شرط لازم اما «ناکافی» برای رونق سفر به ایران دانست و تاکید کرد: بسیاری از آن ۳۳ کشوری که لغو روادید شده‌اند هنوز از این خبر اطلاع ندارند. مدل اطلاع‌رسانی این خبر بیشتر مصرف داخلی داشت. قبول کنیم در چند سال اخیر نتوانستیم ایران را خوب تبلیغ کنیم.
سجاد شالیکار ـ تورگردان و فعال گردشگری ـ در گفت‌وگو با ایسنا درباره اثرگذاری لغو روادید ایران با ۳۳ کشور در رونق سفر به ایران، اظهار کرد: لغو روادید اتفاقی خوب و حرکتی سازنده است، اما باید توجه کرد هرچند شرط لازم است اما برای توسعه گردشگری یک کشور کافی نیست.
او ادامه داد: سوال این است آیا به تنهایی با لغو یک‌طرفه روادید با کشورها می‌توان بازار سفر به ایران را رونق داد؟ قطعا پاسخ به این سوال «خیر» است. مصداق بارز برای آن بسیار داریم، مثلا ایران پیش از این هم با تعدادی از کشورها یک‌طرفه روادید را لغو کرده بود، که مصر یکی از این کشورها بوده است، اما آیا تا به حال شنیده و یا دیده‌اید حجم قابل توجه و یا حتی معمولی از مصر به ایران آمده باشند؟
این مدرس گردشگری سپس این سوال را مطرح کرد که لغو روادید در چه صورت اثرگذار است و در پاسخ به آن گفت: برای رونق سفر لازم است ابعاد دیگر بازاریابی را رعایت کنیم، مثلا همین حالا که روادید ایران برای اتباع کشورهای برزیل، آفریقا و هند لغو شده است، اگر از توراپراتورها و آژانس‌داران این کشورها بپرسید از این اتفاق خبر دارند، ابراز بی‌اطلاعی می‌کنند. ما هنوز نمی‌دانیم قدم بعد از لغو روادید چیست؟ مثلا قرار است در هندوستان یا برزیل Roadshow داشته باشیم و یا با مقامات و تورگردانان این کشورها قراردادی بسته شده است که مثلا در رسانه‌هایشان این خبر را ویژه پوشش دهند؟
شالیکار در تکمیل این سخنان گفت: شاید لازم بود پیش از لغو روادید زمینه را برای تبلیغ و برندینگ ایران آماده می‌کردیم. مثلا اگر بدانیم چه زمان این مصوبه قرار است اجرایی شود حرکت جریان‌ساز گسترده‌ای را در آن ۳۳ کشور آغاز کنیم. البته این کار در مسئولیت بخش‌های دولتی است.
این تورگردان درباره ضرورت فراهم کردن زیرساخت‌ها همزمان با لغو روادید، مصداق دیگری آورد و اظهار کرد: ایران با چین هم یک‌طرفه لغو روادید کرد، برعکس مصری‌ها می‌بینیم که چینی‌ها به ایران می‌آیند و جریان سفر آن‌ها پس از لغو روادید بد نبوده است، ولی گله‌هایی مطرح است، مثلا اینکه چینی‌ها بدون نیاز به آژانس‌های ایرانی، خودشان به ایران سفر می‌کنند و خودشان تأمین‌کننده بیشتر خدمات مورد نیازشان در ایران هستند. تجربه با چین به ما می‌گوید بهتر است لغو روادید با بعضی کشورها مثل روسیه، فقط در صورت سفر گروهی اتفاق بیافتد تا اقتصاد آن، بازیگران گردشگری دو کشور را همزمان درگیر کند.
او در عین حال بیان کرد: البته اقدام دولت با لغو روادید قابل توجه و قدردانی بوده است و این اتفاقی نیست که کوچک شمرده شود، ولی به هر حال باید توجه کرد که شرط کافی برای رونق بازار سفر نیست. باید این حرکت را تبلیغ کرد تا از آن بتوانیم بهره ببریم.
این فعال گردشگری تاکید کرد: باید جریان خبری را دست‌کم در کشورهایی که لغو روادید شده‌اند، راه انداخت. مدل اطلاع‌رسانی که تا الان انجام شده است به نظر می‌رسد بیشتر مصرف داخلی دارد، درحالی که این اتفاق می‌توانست هجمه روانی مثبتی در بازارهای دیگر ایجاد کند. شاید همین یک جمله که «درهای ایران به روی گردشگران باز شد» می‌توانست در بازار سفر موجی ایجاد کند. بعد از آن می‌توانستیم دنبال اجرای برنامه بازاریابی میان‌مدت و بلندمدت باشیم.
این تورگردان همچنین نقدی را به مدل بازاریابی گردشگری ایران وارد کرد و گفت: باید قبول کنیم در چند سال اخیر نتوانستیم ایران را خوب تبلیغ کنیم و نقشه راه و برنامه جامع عملی نداشتیم. پیوستگی در بازاریابی نداریم، درحالی که کشوری غنی داریم و هر گردشگری که به ایران آمده به این موضوع معترف شده و به ندرت گردشگری از سفر به ایران ناراضی بوده است. این یک مزیت است، که اکنون مزیت دولتی لغو روادید را می‌توان به آن اضافه کرد. ما از شرایط کشور اطلاع داریم و می‌دانیم که رسانه‌های خارجی علیه ایران خبررسانی می‌کنند. این یک واقعیت است که باید در برابر آن هم واقع‌بین باشیم، حال این سوال مطرح است در چنین شرایطی و در دهه‌های اخیر آیا مدل بازاریابی ما متناسب با این واقعیت بوده و یا تغییر وضعیت داده است؟ جغرافیای کشور ما به گونه‌ای است که وقتی سمت دیگر خاورمیانه جنگ می‌شود در بازار سفر ایران اثر می‌گذارد، مثل همین حالا که چینی‌ها برای سفر به ایران، شرایط خاورمیانه و جنگ در غزه را هم درنظر می‌گیرند.
او تاکید کرد: برای رسیدن به یک نقشه راه و مدل مناسب بازاریابی لازم است با پژوهشگران و دانشگاه‌ها بیشتر ارتباط گرفت. در شرایط فعلی، حتی روی کاغذ یک مدل مطلوب و ویژه برای بازاریابی گردشگری ایران نداریم. باید واقع‌بین باشیم که کشورهای دیگر حتی آن‌هایی که در جغرافیای خاورمیانه هستند، مشکلات چندان مشابه ایران را ندارند. عربستان مثال واضح این مورد است، که نه موانع ما را دارد و نه تحریم است. بنابراین باید به مدل مطلوب خودمان برسیم، در غیر این صورت هر کاری انجام دهیم اثر مقطعی دارد. توریسم برد ما از کشورهای دیگر متفاوت است.