سلبریتی‌ها و بلاگرهایی که خود را برای اظهارنظر در هر امری محق می‌دانند، این‌بار با چالشی به نام «کوروش کمپانی» مواجه شده‌اند؛ چالشی که به‌ نظر می‌رسد به جز یکی ـ دو مورد، مابقی تصمیم گرفته‌اند با سوءاستفاده از نبود قوانین و مقررات محکم و شفاف درباره مسئولیت تبلیغ‌کنندگان، سکوت پیشه کرده و از این چالش نیز مانند ده‌ها مورد دیگری که مردم را به امری سوق داده اما مسئولیت آن را نپذیرفتند، عبور کنند.
به گزارش ایسنا، این‌روزها سلبریتی‌ها همه جا هستند، از اظهار نظر درباره انتخابات و امورپزشکی گرفته تا تبلیغ رستوران و محصولات آرایشی و بهداشتی و ... .
تعداد دنبال‌کننده‌ها و طرفدارانشان اعتماد به نفس کاذبی در آنان ایجاد کرده که خود را محق هرگونه اظهارنظری بدانند. این رویه صرفا هم محدود به ایران نیست و حتی در آمریکا نیز اعضای ستاد انتخاباتی دو نامزد اصلی چشم به حمایت خواننده‌ای دوخته‌اند که گفته می‌شود امکان تغییر آرا را تا حدود ۲۰ درصد در اختیار دارد. آنها اما هیچگاه در برابر اقدامات خود پاسخگو نبودند و تازه‌ترین نمونه آن در ایران سلبریتی‌ها و بلاگرهایی هستند که هزاران نفر را به سمت پیش خرید تلفن همراه از کوروش کمپانی هدایت کرده و حالا که پرونده کلاهبرداری این شرکت و فرار مدیرعامل آن به خارج از ایران خبرساز شده، اکثرشان سکوت پیشه کرده‌اند. انگار نه انگار که هزاران نفر، امروز با اعتماد به آنان مالباخته شده‌اند.
کوروش کمپانی از کجا آمد؟
در روزهای اخیر خبری مبنی بر فرار مالک اصلی شرکتی به نام کوروش کمپانی بر سر زبان‌ها افتاد. شرکتی که تحت عنوان «کوروش پردازان آی‌سا» در تاریخ هشتم بهمن ماه سال ۱۳۹۹ با مسئولیت محدود، شماره ثبت ۵۷۲۲۱۰ و شناسه ملی ۱۴۰۰۹۷۶۳۲۶۹ به ثبت رسیده است. مدیران کوروش کمپانی به مردم وعده داده بودند که با دریافت مبلغ تنها ۲۰ میلیون تومان و پس از گذشت بین ۴۵ تا ۵۰ روز ، تلفن‌های همراه آیفون ۱۳ که قیمت آن در بازار در حدود ۵۰ میلیون تومان است، را به دست خریداران برسانند.
انتشار این وعده اما با کمک سلبریتی‌ها، بلاگرها و چند رسانه تصویری در فضای مجازی فراگیر شد. تا جایی که صفحه این شرکت در اینستاگرام که در ابتدای فعالیتش محدود به تعمیرات تلفن همراه و آموزش ترفندهای نرم‌افزارهای موبایلی بود با تبلیغات منتشر شده در صفحات مجازی سلبریتی‌ها به بیش از یک میلیون دنبال کننده رسید. حتی یکی از رسانه‌های مجازی که به انجام مصاحبه‌های پولی با چهره‌های کمترشناخته شده مشهور است، در گزارشی از نبوغ مدیرعامل ۲۴ ساله این شرکت نوشت. در نهایت نیز مدیران این شرکت پس از اعلام فرخوان‌ها و تخفیف‌های بسیار، با پول‌های دریافتی از مردم، به خارج از کشور متواری شدند.
چه کسانی برای کوروش کمپانی تبلیغ کردند؟
در تبلیغات منتشر شده برای کوروش کمپانی نیز نام‌های آشنای بسیاری به چشم می‌خورد. نام‌هایی گرچه اسامی‌شان پس از فرار مدیرعامل این شرکت به خارج از کشور و اطلاع مردم از کلاهبرداری این شرکت از بخش هایلایت‌ «چهره‌ها» در اینستاگرام این شرکت حذف شد، اما همچنان با جستجویی ساده در فضای مجازی قابل مشاهده است. اسامی بازیگران، ورزشکاران و بلاگرهایی نظیر علیرضا بیرانوند، اکبر عبدی، نیوشا ضیغمی، فاطمه گودرزی، حسین کنعانی‌زادگان، احمد ایراندوست، حسن ریوندی، محسن ابراهیم‌زاده، منوچهر هادی، یوسف تیموری، سیدجواد هاشمی، رضا شفیعی جم، مهدی مهدی‌پور، بهرنگ علوی، الهام حمیدی، محسن افشانی، متن ستوده، هادی ساعی، نیما شاهرخ‌شاهی، محمد امین کریم‌پور، محمد معماریان، صادق سپدرودی (صادق بوقی)، هادی چوپان، مریم مومن، خواهران منصوریان و ... در میان تبلیغ کنندگان این شرکت به چشم می‌خورد.
مسئولیت سلبریتی‌ها در تبلیغات چیست؟
با انتشار خبر کلاهبرداری کوروش کمپانی، بار دیگر موضوع نقش سلبریتی‌ها و مسئولیت‌شان درباره اقداماتی که انجام می‌دهند مورد توجه قرار گرفت. موضوعی که فشارهای ناشی از آن سبب شد تا برخی از این افراد مانند الهام حمیدی از اقدام خود در تبلیغ این شرکت عذرخواهی کنند و برخی دیگر نظیر محسن افشانی نیز همچنان در مقام طلبکار و مدعی باقی مانده و خود را بدون تقصیر نشان دهند. اما مسئولیت سلبریتی‌ها در تبلیغات چیست؟‌موضوعی که محمد یونسی، وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی در امور کسب و کارها به آن پاسخ داده است.
یونسی در همین راستا به ایسنا گفت: «نقش سلبریتی‌ها در امر تبلیغات، همواره تاثیر گذار بوده است به نحوی که این روزها شرکت‌های بزرگ در سراسر دنیا برای معرفی یا رونمایی از محصولات و خدمات جدید خود از حضور چهره‌ها و شخصیت‌های مطرح ورزشی و هنری یا حتی افراد شناخته شده در فضای مجازی که به بلاگر مشهورند، استفاده می‌کنند تا بتوانند بازخورد بیشتری از تبلیغ محصول خود داشته باشند. از طرفی رسانه‌ها نیز دیگر محدود به شبکه‌های تلویزیونی و خبرگزاری‌های رسمی یا حتی مجلات هفتگی و ماهانه نیست و پلتفرم‌های کاربر محور، بین مخاطبین ضریب نفوذ بیشتری پیدا کرده و کاربران آنها زمان زیادی را صرف بازدید از محتواهای صوتی و تصویری بارگزاری شده توسط افراد فعال در این فضا می‌کنند.
وی ادامه داد:‌ به همین دلیل، حجم تولیدات محتوایی و افراد اثرگذار در این فضا نیز رو به افزایش است و عملاً نظارت در این فضا به شیوه سنتی و منفعلانه غیرممکن است. همانطور که این سکوها موجب سهولت در دسترسی به محتوای رایگان ، بروز و اثرگذار شده است آثار مخربی نیز به همراه داشته است از جمله انتشار اخبار غیرواقع و کذب به صورت گسترده و از همه مهم‌تر استفاده از چهره و شخصیت‌های معروف مثل سلبریتی‌ها و بلاگرها برای تبلیغات پروژه‌های کلاهبرداری یا محصولات نا ایمن و غیراستاندارد که منجر به نابودی سرمایه، سلامتی یا حتی حیثیت بسیاری از افرادی شده که تحت تاثیر این نوع محتواها قرار گرفته‌اند.
سلبریتی‌ها مالباختگان کوروش کمپانی را اغوا کردند
این وکیل دادگستری با اشاره به موضوع کلاهبرداری شرکت کورورش کمپانی گفت:‌ موضوعی که پرونده کلاهبرداری اخیر یعنی کوروش کمپانی نیز بسیار مطرح بوده است و همگی به نقش موثر سلبریتی‌ها در اغوای مالباختگان اذعان داشته و مالباختگان علیرغم توصیه اهل خبره باز هم دستمایه افراد سودجو قرار گرفته‌اند. در این پرونده افراد سودجو توانسته‌اند از طریق استفاده از چهره‌های معروف برای خود، اعتباری بدست آورده و در نتیجه با شگرد پانزی دست به کلاهبرداری بزنند.
یونسی درباره اینکه آیا می‌توان سلبریتی‌های مبلغ کوروش کمپانی را تحت پیگرد قرار داد یا خیر گفت: مشخصا مسئولیت افراد سودجو و کلاهبردار در خصوص ارتکاب جرایم و رفتار مجرمانه مشخص است و قطعاً دستگاه های قضایی می توانند این افراد را به دلیل فعل ارتکابی تحت پیگرد قرار دهند. اما در مورد سلبریتی‌ها که اقدام به تبلیغ یا اعتبار بخشیدن به پروژه های کلاهبردارانه یا اسکم کنند، یکسری نکات وجود دارد.
وی درباره مسئولیت حقوقی و کیفری افراد معروف در تبلیغ و معرفی پروژه‌های کلاهبرداری، گفت: شکی نیست که تبلیغات افراد معروف و سلبریتی در شناخته شدن و اعتبار یافتن کالا یا خدمات بنگاه های اقتصادی بسیار موثر است اما این نقش موثر گاهی می‌تواند دستمایه افراد سودجو شده و از این طریق زیان غیرقابل جبرانی برای جامعه رقم زند. در این سال ها شاهد بودیم برخی از افراد مشهود به تبلیغ پروژه‌های کلاهبرداری ارز دیجیتال پرداخته یا حتی دعوت به سرمایه‌گذاری در املاک خارج کشور به واسطه برخی شرکت‌های ناشناخته کرده بودند اما در مدت کوتاهی مشخص شد که این پروژه‌های سرمایه گذاری کاملاً شیادانه بوده و از ابتدا به قصد کلاهبرداری و سودجویی راه‌اندازی شده‌اند و مردم به تبعیت از تبلیغات سلبریتی‌ها کورکورانه وارد این پروژه ها شده و سرمایه خود را از دست داده‌اند و متاسفانه همچنان و بعد از سال‌ها پیگیری راه به جایی نبرده‌اند.
کوروش کمپانی اعتبارش را از سلبریتی‌ها گرفت
این وکیل پایه یک دادگستری ادامه داد: نکته مهم در این پرونده‌ها غفلت از نقش سلبریتی‌ها در اعتبار بخشیدن به این پروژه ها بوده است و متاسفانه قوانین و مقررات به طور اختصاصی به مسئولیت این دسته از تبلیغات کنندگان نپرداخته است. البته البته این بدان معنا نیست که این دسته از افراد هیچگونه مسئولیت حقوقی و کیفری در جبران زیان مالباختگان پروژه های اسکم یا همان کلاهبرداری نداشته باشند. زیرا همانطور که بیان شد افراد اثرگذار و مشهور در جامعه ، در صورتی‌که آگاهانه نسبت به اعتبار بخشیدن پروژه های اسکم اقدام کرده و به نحوی در عواید آن سهیم شوند قطعا مسئولیت کیفری و حقوقی خواهند داشت.
یونسی افزود: ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری در خصوص فریب مردم برای بردن مال آنها این چنین جرم انگاری کرده است؛ «هر کس از راه حیله و تقلب مردم را به وجود شرکت‌ها یا تجارتخانه‌ها یا کارخانه‌ها یا مؤسسات موهوم یا به داشتن اموال و اختیارات واهی فریب دهد یا به امور غیرواقع امیدوار کند. از این راه مال دیگری را ببرد کلاهبردار محسوب و علاوه بر رد اصل مال به صاحبش، به حبس از یک تا هفت سال و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده‌است محکوم می‌شود.»
وی تصریح کرد: به موجب قانون فوق ، رکن مادی جرم که همان فریب افراد برای تحصیل مال است معمولاً در تبلیغات پروژه‌های کلاهبرداری نیز توسط سلبریتی ها رخ می‌دهد اما مساله‌ای که وجود دارد این است که اغلب سلبریتی‌ها در دفاع از خود، عدم ذی نفع بودن در تحصیل مال یا عدم قصد و اطلاع از غیرقانونی بودن فعالیت سفارش دهنده تبلیغات را مطرح می‌کنند. هرچند برخی پروژه‌هایی که مورد تبلیغات قرار می‌گیرند، فی نفسه قانونی نبوده یا به قدری فرآیند کلاهبرداری در آن شفاف است که نمی‌توان این ادعا را پذیرفت.
این مشاور حقوقی کسب و کار اضافه کرد:‌ حتی گاهی برخی سلبریتی‌ها در سود یا عواید این نوع پروژه‌ها سهیم می‌شوند و به نوعی خود ذینفع در تحصیل این چنین مالی شده‌اند، لذا مقامات قضائی در خصوص چنین پرونده‌هایی باید رابطه مالی و همکاری بین مالکان پروژه‌های اسکم با سلبریتی‌ها را موشکافی کرده و به صرف اینکه نیت آنها تبلیغ صرف بوده و از اسکم بودن پروژه اطلاعی نداشته‌اند کفایت نکنند.