گروه اقتصاد - نمایندگان کارگران طبق رسم سال‌های گذشته احتمالا روی چیز‌هایی مثل نرخ تورم و سبد معیشت دست می‌گذارند، اما آنطرف عددی که به عنوان میزان افزایش حقوق کارمندان مطرح شده می‌تواند تمام معادلات را عوض کند. حقوق کارگران در سال ۱۴۰۳ هنوز به عدد نهایی نرسیده و احتمالا مثل سال‌های گذشته باید تا آخرین روز‌های اسفند منتظر بمانیم. اواسط هفته جاری ماراتن نفسگیر و سه‌جانبه نمایندگان کارگران، کارفرمایان و دولت آغاز می‌شود و احتمالا بعد چند هفته چانه‌زنی و برگزاری جلسات مکرر از عددورقم دقیق و نهایی حقوق کارگران در سال ۱۴۰۳ رونمایی خواهد شد. بر اساس قانون کار، مصوبات مزدی شورای عالی کار برای همه لازم‌الاجرا است. این در حالی است که در حال حاضر تخلفات گسترده و تقریباً عرفی در جامعه وجود دارد که کارفرمایان واحد‌های متوسط و کوچک و واحد‌های صنفی از الزامات مندرج در بخشنامه مزد امتناع می‌کنند.
یکی از مشکلات در مسیر استخدام یک کارگر این است که بعد از اینکه کارگر “آگهی استخدام” را مشاهده می‌کند، به آن مجموعه مراجعه می‌کند,، اما بعد از اینکه هفت خان رستم را سپری می‌کند در صورتی که شانس با او یار باشد و جذب مجموعه شود، برای تعیین حقوق و دستمزد با این جمله روبرو می‌شود که “حقوق حداقل وزارت کار” پرداخت می‌شود. اما به راستی “حقوق حداقل وزارت کار” به تنهایی است یا در کنار مزایای شغلی معنا پیدا می‌کند؟منظور واحد‌های صنفی کوچک از “حقوق حداقل وزارت کار”, حقوق‌هایی بدون مزایا و مؤلفه‌های مزدی است. یعنی کارگران بدون توجه به وضعیت اشتغال سابقه کاری که دارد، بدون توجه به وضعیت تأهل یا فرزند داشتن، قرار است حداقل حقوقی که کف حساب می‌شود را دریافت کند که غیرقانونی است، اما متأسفانه اجرایی می‌شود. علی‌رغم اینکه مسئولان وزارت کار معتقد هستند که اگر کارگری با چنین مواردی مواجه شد باید شکایت کند,، اما دلیل عدم شکایت کارگران ترس از بیکاری است.
یکی از جا‌هایی که معمولاً کمتر از حقوق وزارت کار با مزایا حقوق و دستمزد پرداخت می‌کند، مهدکودک‌ها و مطب‌های پزشکان هستند. مهدکودک‌ها و مراکز پیش‌دبستانی و مطب‌های پزشکان بدون توجه به بخشنامه‌های مزدی حقوق و مزایا پرداخت می‌کنند. کارفرمایان واحد‌های کوچک و عمدتاً خدماتی به کارگران مانند شاغلین در مهدکودک‌ها و پیش‌دبستانی‌ها و مطب‌های پزشکان حقوقی بدون مزایا پرداخت می‌کنند و این رویه را معمولی قلمداد می‌کنند. این رویه معمولی “غیرقانونی” است که به دلیل عدم نظارت بازرسان کار در مراکز مختلف بسیار رایج شده است.
فروشندگان فروشگاه‌ها هم وضعیتی شبیه کارکنان مهدکودک‌ها را دارند. معمولاً کارفرمایان فقط پایه حقوق را به کارگر می‌دهند و ادعا می‌کنند که کارشان کاملاً قانونی است.در بازار کار کشور نیروی کار ارزان و پرداخت حقوق کمتر از حد قانونی وجود دارد. این قانون‌گریزی‌های متداول در بازار کار باعث شده است که قرارداد‌های یک ماهه و سه ماهه و حتی سفید امضا و توافق حقوق بدون مزایای شغلی هم زیاد شود.قانون‌گریزی وجود دارد,، اما اینکه چرا کارگران اعتراض نمی‌کنند به دلیل این است که از بیکاری هراس دارند. با توجه به اینکه بازار کار بسیار آشفته است، نیروی کار از ترس بیکاری به هر گونه شغلی تن می‌دهد. یکی از حقوق قانونی کارگر که باید از سوی کارفرما پرداخت شود، عیدی است که در اکثر کارگاه‌های کوچک و متوسط چیزی به اسم “عیدی” معنا ندارد، یا اگر پرداخت شود مبلغ آن به قدری ناچیز است که به قول برخی کارگران کامشان با عیدی که دریافت کردند شیرین نمی‌شود.
به گزارش فرارو؛ آخرین اخبار از افزایش حقوق کارگران در سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد فعلا بحث تعیین مزد منطقه‌ای و ارائه فرمولی خاص برای مشخص شدن حقوق کارگران روی میز قرار دارد. نمایندگان کارگران طبق رسم سال‌های گذشته احتمالا روی چیز‌هایی مثل نرخ تورم و سبد معیشت دست می‌گذارند، اما آنطرف عددی که به‌عنوان میزان افزایش حقوق کارمندان در سال آینده مصوب شده، می‌تواند ملاکی برای تعیین حقوق کارگران قلمداد شود و تمام معادلات را عوض کند.
آخرین اخبار از افزایش حقوق کارگران در سال ۱۴۰۳
حقوق کارگران در سال ۱۴۰۳ قرار است در جلسه پیش‌روی شورای عالی کار برای اولین بار بررسی شود. آنطور که علیرضا میرغفاری، به‌عنوان نماینده کارگران در شورای عالی کار گفته، دوشنبه ۳۰ بهمن ماه جلسه شورای عالی کار با دستور کاراصلاح آیین نامه انتخاب اعضای هیئت و چانه‌زنی‌های اولیه بابت تعیین حقوق کارگران در سال ۱۴۰۳ برگزار می‌شود.
آخرین اخبار از افزایش حقوق کارگران در سال ۱۴۰۳ با مطرح شدن بحث مزد منطقه‌ای روی خروجی رسانه‌ها قرار گرفته. گفته می‌شود مزد سال ۱۴۰۳ مثل سال‌های گذشته بر اساس مزد حداقلی و سراسری تعیین خواهد شد، اما اگر مقرر شود سوای مزد حداقلی، مزد منطقه‌ای نیز مدنظر قرار بگیرد، همه چیز منوط به تصمیم شورای عالی کار است و بدون لحاظ کردن فرمول یا معیار خاص در این زمینه باید بر اساس ساختار چانه‌زنی برای هر منطقه تعیین و تصویب شود. علی‌الحساب چیزی که در خبر‌ها و به‌نقل از مسئولان در رسانه‌ها می‌بینیم فعلا از فرمولی به‌عنوان روش محاسبه حقوق کارگران در سال ۱۴۰۳ صحبت شده است.
حقوق کارگران در سال ۱۴۰۳ طبق فرمول احتمالی که رئیس کمیته حقوق و دستمزد مجلس ارائه کرده، شامل افزایش ۱۰ درصدی نسبت به سال گذشته به‌اضافه یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به شکل ثابت است. فراموش نکنید که همه این حرف‌ها یکجور حدس و گمان از تعیین‌تکلیف بحث افزایش حقوق کارگران در سال ۱۴۰۳ است و تا زمان نهایی شدن ماجرا فعلا باید صبر کنیم.
حقوق کارگران در سال ۱۴۰۳ چگونه محاسبه می‌شود؟
حقوق کارگران در سال ۱۴۰۳ طبق رسم‌ورسوم سال‌های گذشته در قالب مذاکرات سه‌جانبه و اصطلاحا چانه‌زنی طرف‌های حاضر در جلسه تعیین خواهد شد. یک‌پای کار، نماینده کارگران و طرف دیگر نماینده کارفرمایان قرار دارد و این وسط نماینده دولت نیز هر سال در جلسات تعیین حقوق کارگران حضور دارند. حقوق کارگران در این جلسات با بحث و جدل‌های زیادی پیرامون مسائلی مثل میزان افزایش حقوق کارمندان دولت، سبد معیشت کارگری، نرخ تورم و ... تعیین می‌شود و هر کدام از طرفین روی موضع و ادله خودشان پافشاری می‌کنند.
سبد معیشت کارگری که برگ‌برنده نماینده کارگران در جلسه تعیین حقوق آخر سال است، طبق ادعای کانون هماهنگی شورای اسلامی کار در استان تهران چیزی نزدیک ۲۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان اعلام شده است. متناسب‌سازی میزان افزایش حقوق کارمندان و کارگران مورد دیگری که معمولا در تعیین حقوق کارگران موثر است و فعلا از عدد ۲۰ درصد برای میزان افزایش حقوق کارمندان در سال آینده صحبت می‌شود. نرخ تورم عمومی هم عامل دیگری در تعیین عدد حقوق کارگران به‌حساب می‌آید و آمار‌های رسمی فعلا از عدد ۳۸.۵ درصد پرده‌برداری می‌کند.
حقوق کارگران شامل چه مواردی می‌شود؟
حقوق کارگران هر سال براساس جدول ثابت و آیتم‌های مختلفی محاسبه می‌شود. مبنای محاسبه حقوق ماهانه کارگران، مزد روزانه است که این عدد در سال جاری معادل ۱۷۶ هزار و ۹۴۲ تومان بود که با ضرب‌شدن در عدد ۳۰ به رقم پنج میلیون و ۳۰۸ هزار و ۲۸۴ تومان می‌رسد. حقوق کارگران با این حال شامل آیتم‌ها دیگری می‌شود و در کمترین حالت ممکن، فاکتور‌های دیگری به‌اسم حق مسکن و بن کارگری، به حداقل حقوق کارگران تعلق می‌گیرد. امسال بن کارگری یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان و حق مسکن ۹۰۰ هزار تومان تعیین شد تا کف حقوق کارگران که برای یک کارگر مجرد و بی‌سابقه تعریف می‌شود، چیزی نزدیک هفت میلیون و ۳۰۰ هزار تومان باشد. حقوق کارگران از طرف دیگر مشمول حق اولاد خواهد شد و همین امسال رقم تعلق‌گرفته به کارگرانی که دو فرزند داشتند، تقریبا دو برابر کارگرانی بوده صاحب یک فرزند بودند.
پذیرش حقوق حداقل وزارت کار از سرناچاری
در همین حال حمیدرضا امام‌قلی‌تبار، بازرس مجمع عالی نمایندگان کارگران کشور در گفتگو با تسنیم، درباره کارگران که مزایای شغلی دریافت نمی‌کنند نیز می‌گوید: متأسفانه شاهد این هستیم که کارگرانی در جامعه مشغول فعالیت هستند که حداقل‌های قانونی کار را دریافت نمی‌کنند. این کارگران در بهترین حالت تنها پایه حقوق را دریافت می‌کنند و مشمول سایر مزایا نمی‌شوند.وی با بیان اینکه ۹۶ درصد قرارداد‌های کار موقت است گفت: به صورت حدودی ۳۵ درصد از ۹۶ درصد قرارداد‌های موقت، از مزایای شغلی بهره‌مند نیستند.