گروه جامعه - سهم ایران از گردشگران خارجی در جهان و خاورمیانه کم است، آخرین گزارش سازمان جهانی گردشگری نشان می‌دهد تنها ۰.۴ درصد از کل سفرهای گردشگری خارجی در سال ۲۰۲۲ به مقصد ایران انجام شده و سهم ایران از کل گردشگران خارجی ورودی به منطقه خاورمیانه حدود ۶ درصد برآورد شده است، این درحالی‌ست که به‌نظر می‌رسد مقصد گردشگران خارجی در این منطقه کشورهایی مانند مصر، ترکیه و عربستان هستند. در هفت ماه گذشته بیش از ۳۰ میلیون گردشگر از ترکیه بازدید کرده‌ اما براساس گزارش وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با گذشت ۴ ماه از سال ۱۴۰۲ تقریبا ورود ۲ میلیون و ۹۳۸ هزار گردشگر به کشور ثبت شده است، اختلافی که به‌ نظر می‌رسد چشم‌گیر است، این درحالی‌ست که در همین یکی دو هفته گذشته هم عربستان و هم ترکیه از ثبت رکوردهای جدید در جذب گردشگر خبر دادند.
ایران جاذبه گردشگری کم ندارد، از آثار تاریخی اصفهان و شیراز گرفته که می‌توانند گردشگران تاریخی را به ایران بکشانند، تا مشهد که مقصد خوبی برای گردگشری مذهبی است و البته دریا و صحرا و کویر که می‌توانند پای بسیاری از گردشگران خارجی را به ایران باز کنند، اما گوی رقابت مدت‌ها است که به کشورهای همسایه و منطقه داده شده و حالا آن‌ها هستند که درآمدهای نجومی گردشگری را سهم خودشان می‌کنند، عدم موفقیتی که یک کارشناس حوزه گردشگری درباره آن این جمله را به خبرآنلاین می‌گوید: «مهمترین مسئله تعامل با کشورهای جهان است.»
یک کارشناس میراث فرهنگی و گردشگری نیز می‌گوید: «حضور اینفلوئنسرهای گردشگری بسیار مفید است در صورتی که برخی معضلات گردشگری مثل بحث فیلترینگ، پوشش گردشگران، رزرواسیون بین‌المللی حمل‌ونقل و هتل، امنیت گردشگران و دریافت کارت‌های اعتباری بین‌المللی حل شود اگر این مشکلات حل نشود تبلیغ اینفلوئنسرهای گردشگری به ضد تبلیغ تبدیل خواهد شد.»
ایران به پشتوانه‌ تمدن غنی‌ با جاذبه‌های طبیعی و تاریخی‌ای که دارد مقصد خوبی برای گردشگران است، بی‌تردید جذب هرچه بیشتر گردشگر خارجی می‌تواند درآمدهای ارزی صنعت گردشگری را بیشتر کند، اما ورود گردشگران خارجی به ایران طی سال‌های گذشته همواره با مشکلاتی روبه‌رو بوده، از فیلتر بودن شبکه‌های اجتماعی گرفته تا مسئله پوشش، طوری‌که سبب شده این صنعت از ایران روی برگرداند، اما حالا مدیران وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به فکر راهکاری برای بازگشت این توریست‌ها به کشور افتاده‌اند.
به گزارش خبرآنلاین، در همین‌باره علی‌اصغر شالبافیان، معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی خبر از ورود اینفلوئنسرهای گردشگری به ایران داده است، او گفته که: «۲۰ اینفلوئنسر از کشورهایی مانند چین، مالزی و برزیل برای تولید محتوای گردشگری به ایران می آیند، گروه‌های رسانه‌ای را هم به ایران می‌آوریم، این کار مستمری است که همیشه انجام می‌شود. همچنین چندی پیش بازیگر بالیوودی نیز به ایران آمد و یک نشست رسانه‌ای هم برگزار کرد.»
درباره‌ اینکه حضور اینفلوئنسر در جذب گردشگر موثر است یا ایران شرایط پذیش اینفلوئنسر را دارد اردشیر اروجی، کارشناس میراث فرهنگی و گردشگری به خبرآنلاین می‌گوید: «حضور اینفلوئنسرهای گردشگری بسیار مفید است در صورتی که برخی معضلات گردشگری مثل بحث فیلترینگ، پوشش گردشگران، رزرواسیون بین‌المللی حمل‌ونقل و هتل، امنیت گردشگران و دریافت کارت‌های اعتباری بین‌المللی حل شود اگر این مشکلات حل نشود تبلیغ اینفلوئنسرهای گردشگری به ضد تبلیغ تبدیل خواهد شد.»
سیم‌کارت بدون فیلتر یا حق کاپیتولاسیون ؟
طی چند ماه اخیر خبر ارائه‌ی سیم کارت بدون فیلتر به گردشگران خارجی با واکنش‌های بسیاری از سمت مردم مواجه شده است. عده‌ای معتقد بودند این کاپیتولاسیون است و یک بی‌احترامی به تمام شهروندان ایرانی به حساب می‌آید. ایده‌ای که اجرایی نشد اما در ۲۷ بهمن عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به این موضوع اشاره کرد و گفت: «گردشگر که می‌آید باید سیم کارتی داشته باشد که با خانواده خود در ارتباط باشد، پس چگونه عکس تفریحات و یادگاری خود را از ایران بفرستند. ما یک جمله می‌گوییم باید سیم‌کارت بدهند همه حمله می‌کنند و افکار عمومی به اشتباه آن را با کاپیتولاسیون مقایسه می‌کند، این هیچ ربطی به کاپیتولاسیون ندارد، بلکه این نیاز اولیه گردشگر است.»
ضرغامی چند روز قبل هم در حاشیه جلسه هیات دولت درباره سیمکارت‌های بدون فیلتر برای اینفلوئنسرها گفت: «وقتی اینفلوئنسری دعوت می‌کنیم بنده خدا باید یک سیمکارت بدون فیلتر داشته باشد چرا که ما او را صدایش کرده‌ایم که بیاید بگوید در ایران چه خبر است.»
البته که اینفلوئنسرها برای تبلیغ گردشگری در ایران نیاز به سیم‌کارت‌های بدون فیلتر دارند تا بتوانند برای کاری که استخدام شده‌اند انجام وظیفه کنند، اما اگر قرار باشد همه گردشگرانی که وارد ایران می‌شوند برخلاف مردم خودمان دسترسی بدون فیلتر به فضای مجازی داشته باشند چه اتفاقی می‌افتد، اروجی دراین‌باره می‌گوید: «گفته شد وقتی مسافری وارد ایران می‌شود سیم‌کارت بدون فیلتر به آن‌ها خواهیم داد و بعد این خبر اجرایی نشد. اگر مسئولان این کار را اجرا می‌کردند کار نامناسبی بود و یک ضد تبلیغ محسوب می‌شد. حتی اگر توجیه ‌کنند که چون در کشور ما فیلترینگ هست سیم‌کارتی بدون فیلتر به گردشگران می‌دهیم تا شما با خانواده در ارتباط باشید. گردشگر فکر می‌کند که قصد کنترل آن را داریم.»
فیلترینگ گسترده و ضررهای غیرقابل انکار
بعد از اعمال فیلترینگ ارتباط دنیای گردشگری با جهان قطع شد. بومگردی‌هایی که در فضای مجازی فعالیت می‌کردند و باعث رونق گردشگری شدند به یکباره با فیلترشدن فضای موجود امکان تبلیغات و جذب مخاطب از آن‌ها گرفته شد و آسیب مالی جبران ناپذیری دیدند.
اردشیر اروجی در این باره بیان می‌کند: «بومگردی‌ها در فضای مجازی فعالیت می‌کردند. فرهنگ ایرانی را تبلیغ می‌کردند، کارشان رونق گرفته و درآمدی برای جوامع محلی داشتند که فیلترینگ را انجام دادند. خوب حالا صاحبان این کسب‌وکارها کجا تبلیغات کنند؟ در بله و ایتا تبلیغ کنند ؟ گردشگر خارجی که بله و ایتا ندارد به همین‌دلیل سرمایه‌گذاری بومگردی‌ها هوا شد و از بین رفت.»
او اضافه می‌کند: «یکی از نکات مهم که باعث می‌شود ما گردشگرفرست می‌شویم و نه گردشگرپذیر به علت اینکه ما در تفاهم‌نامه‌های بین‌المللی باید و نبایدهای گردشگری را صریح و صادقانه بیان نمی‌کنیم. ما باید اعلام کنیم که در کشور ما فیلترینگ هست. متاسفانه جوی ایجاد شده و گردشگر ترس دارد که چگونه با خانواده‌اش ارتباط برقرار کند. آن‌ها با فیلترشکن آشنایی ندارند و برفرض به ایران هم بیایند از کجا فیلترشکن تهیه کنند.»
رزواسیون بین المللی حمل و نقل و هتل
رزرواسیون حمل‌ونقل حتی برای سفرهای داخلی دچار مشکلاتی هست. سایت‌های آنلاین سریع ظرفیتش پر می‌شود و بعد از مراجعه‌ی حضوری با اصرار و خواهش می‌توان بلیت تهیه کرد. حال گردشگر خارجی چطور می‌تواند بلیت سفر به ایران را تهیه کند. اروجی با بیان اینکه ناوگان هوایی کشور فرسوده و ناایمن شده می‌گوید: «ما یک رزرواسیون حمل و نقل داخلی داریم که آن هم نصف و نیمه کار می‌کند و یک رزرواسیون بین‌المللی حمل‌ونقل داریم که متاسفانه ناوگان حمل و نقل هوایی ما فرسوده‌ است. این‌ها آلارم خطر است. بنابراین در آژانس‌های گردشگری خارجی برای سفر به ایران چندان اطمینان خاطر وجود ندارد.»
عدم وجود کارت‌های اعتباری
کارت اعتباری یکی از انواع کارت‌های ارزی است که در ایران وجود ندارد. مسافری که وارد ایران می‌شود قصد خرید دارد اما نمی‌تواند از کارت اعتباری‌اش استفاده کند و باید پول نقد همراه خود داشته‌ باشد. این یک روش قدیمی‌ است و در هیچ‌جای دنیا دیگر انجام نمی‌شود. کارشناس میراث فرهنگی و گردشگری بیان می‌کند: «از بعد انقلاب به دلیل اینکه ارتباط بانکی بین‌المللی ما قطع شده کارت‌های اعتباری هم دیگر قابل استفاده نیستند. این روشی که در فرودگاه پول‌ها تبدیل و به کارت اعتباری ریالی انتقال داده می‌شود، روش درستی نیست زیرا گردشگر نمی‌تواند حساب کند که ارزش پولش چگونه تبدیل شده است.»
پلمپ‌های گسترده به مکان‌های تاریخی رسید / حد و مرز پوشش گردشگران خارجی
هر اینفلوئنسر خارجی به ایران بیاید سبک پوشش و تیپ خاصی دارد. اروجی در پاسخ به این سوال که آیا حدود این پوشش مورد تایید مسئولان می‌شود یا حتی بلاگرهایی پیدا می شوند که بتوانند با شرایط مناسب فعالیت کنند، می‌گوید: «خانم گردشگری که وارد ایران می‌شود باید حتما حجاب را رعایت کند. وقتی که ما هنوز خانه را برای حضور مهمان آماده نکرده‌ایم و بعد مهمان را دعوت می‌کنیم به ذوق مهمان می‌خورد. بلاگرها تبلیغ هم کنند وقتی مسافر بیاید اما خانه آماده‌ی پذیرایی نباشد این خودش یک ضدتبلغ به حساب می‌آید و باعث ضرر می‌شود. اگر مشکلاتی که بیان شده، حل نشود تبلیغات بلاگرهای گردشگری به ضد تبلیغات تبدیل خواهد شد.»
او از کاروانسرایی که به علت بدحجابی گردشگران پلمپ شده می‌گوید: «اکثر بلاگرها تیپ و پوشش خاصی دارند. موردی بود در یک کاروانسرا گردشگران آب‌بازی ساده کردند بعدش داستانی شد که مدیر عامل را گرفتند. بعد مسئولان می‌گویند که چرا گردشگری رونق پیدا نمی‌کند. پلمب‌های گسترده به گردشگری آسیب زده است.»
اروجی با تاکید بر اینکه اول مشکلات موجود حل شود و بعد با حضور اینفلوئنسرها ایران را می‌توان به عنوان قطب گردشگری تبلیغ کرد، ادامه داد: «به مشکلات اصلی سیستم گردشگری پرداخته نمی‌شود. علت‌ها را رها کرده و به معلول ها پرداخته‌اند. علت‌ها حل شود شاهد رونق گردشگری خواهیم بود.»