کتاب ایران و ریشه هایش به قلم دکتر محمدعلی نویدی، استاد اندیشمند و نظریه پرداز و نویسنده برتر ایرانی و توسط انتشارات دایره دانش، چاپ و منتشر شد. ایران چیست و ریشه‌های آن کدام است؟ این پرسش یک سؤال معمولی و سطحی نیست، بلکه یک پرسش تفکری - اثری و از جنس پرسش های حکمی، فلسفی، ژرف اندیشانه، کنجکاوانه، باریک بینانه و نکته سنجانه است؛ بنابراین، برای کاوش و پژوهش و نگارش چنین کتابی، رهیافت، رویکرد و روش و منش ویژه ای لازم است و آن نگرش و روش « تفکراثربخش » بوده است.
دیدگاهی و متدی که شالوده آن را آمیزه‌ای از تفکر و عمل و اثر تکون می بخشد. فلذا، برای پژوهش و تحقیق در خصوص ریشه ها و اندیشه‌های ایران باستان به نگاه و نگرش تفکری، اندیشه ورزانه و اثرمندانه نیاز داشته‌ایم. یعنی، بازسازی عقلانی با حفظ جوهره. جان‌ها و جوهرهای وجودی و اثری ایران، به تحقیق، همان ریشه‌ها و اندیشه‌های ایران می‌باشد. چرا ایران و ایرانیان در تاریخ جهان و بشریت سر برافراشت و برتری یافت و ماندگار شد؟ والا تباری و تبارمندی و ریشه داری ایران به چیست؟ شکوهمندی و عظمت و بلندی ایران با ریشه داری آن بستگی عمیق و ارتباط وثیق دارد. زمانه و زندگی مردمان ایران باستان چگونه بوده است؟ مردمان آریایی، انسان دوران مادها، مردم عصر هخامنشی، چگونه می اندیشید و می کوشید و می زیستند؟
در این کتاب، پرسش از چیستی و چگونگی حکمت و خردورزی ایرانیان شده است. در این کتاب، پرسش از علم ورزی، دانش اندوزی، و صنعت کاربردی و کاربستی ایران مطرح گشته است. در این کتاب از نحوه‌ی نگرش و کنش و شاخص‌های پنداری، رفتاری و کنش‌گری ایرانیان پژوهش شده است. در این کتاب از بنیادها، بن مایه ها، تبارها و تیره های ایرانی تحقیق بعمل آمده است. پرسش اساسی کتاب این است که علت شاخصیت و ممتازیت ایران باستان چه بوده است؟ پاسخ را در ریشه ها و اندیشه های ایرانیان باستان باید جست. این کتاب، یک کتاب تفکری، تولیدی و تألیفی و تأسیسی است نه یک کتاب ترجمه ای، تقلیدی، تکراری و داستان حکومت ها.
کتاب « ایران و ریشه هایش » در پنج فصل پژوهش، تألیف و نگارش گشته است:
فصل اول، ایران باستان و اندیشه ورزی، نام دارد. در این فصل از نسبت ریشه های ایران با اندیشه‌های ایران باستان تحقیق به عمل آمده است.
فصل دوم، ایران باستان و پژوهش و پژوهش گری نام دارد. سؤال اصلی این فصل آن است که با کدام نگاه و روش پژوهشی می توان ریشه های ایران باستان را کاوید و شناخت؟
فصل سوم، ایران باستان و پرسش و پرسشگری نام گرفته است. پرسش های اصیل و ماندگار ایرانیان باستان چیستند؟ چرا این پرسش ها موجب مانایی و ماندگاری و پایایی و پایندگی ایران شدند؟
فصل چهارم، ایران باستان و زندگی مردمان دوران مادها نام دارد. مادها بعنوان اولین اقوام آریایی ساکن در فلات ایران زمین، دارای چه ریشه‌ها و اندیشه‌ها بودند و چرا توانستند نخستین حکومت ایرانی را تأسیس کنند؟
فصل پنج، ایران باستان و زندگی در دوران هخامنشیان نام دارد. وضعیت اندیشه، علم، دانش، صنعت، فنون و ارتباطات، تعاملات و مناسبات اجتماعی و ملی و جهانی در زمان و زندگی دوران هخامنشیان چگونه بوده است. در اولین امپراتوری جهانی ریشه ها چگونه روییدند و بالیده شدند و ایران بزرگ را ساختند؟
این کتاب در دویست و هفتاد « ۲۷۰» صفحه تحقیق و تألیف و چاپ و منتشر شده است و برای اهل دقت، اندیشه، تاریخ، فرهنگ و تمدن و برای علاقه مندان به فعالیت‌های پژوهشی در حوزه اندیشه و فرهنگ و تمدن ایرانی به عنوان یک کتاب مرجع و منبع محسوب می‌گردد.