گروه جامعه - مرکز پژوهش‌های مجلس هشدار داد که افزایش مهاجرت‌های بی‌رویه روستا-شهری و تغییر کاربری زمین‌ها، تصرف غیرقانونی در قالب جنگل‌خواری به تشدید تخریب عرصه‌های منابع طبیعی منجر شده است.
جنگل‌ها بخشی از منابع طبیعی تجدیدشونده هستند و نقش مهمی در حفاظت برخی منابع مانند آب و خاک ایفا می‌کنند. در ایران، اما این منابع مهم در معرض تخریب‌های گسترده عمدی و غیرعمدی است.
حدود 7درصد مساحت ایران یعنی 10 میلیون هکتار از مساحت آن را جنگل ها تشکیل می دهند. این جنگل ها در مناطق مختلفی از ایران وجود دارد. اما جنگل های زاگرسی با 6 میلیون هکتار مساحت بیشترین سهم را در این آمار دارند. سرانه جنگل در ایران برای هر نفر 0.2 هکتار است با وجود این که میانگین جهانی این مقدار حدود 0.7 هکتار است. بسیاری از صاحب نظران این حوزه هم معتقدند اگر نابودی جنگل‌های ایران با روند فعلی ادامه یابد، در 30 سال آینده در کشور جنگلی باقی نخواهد ماند. رئیس انجمن جنگلبانی ایران چند سال پیش به مهر گفته بود: هم اکنون جنگل ها در معرض تهدید و تخریب قرار دارند و از این میان 80 درصد عوامل تاثیرگذار در تخریب جنگل های کشور فرابخشی است.بنابر گزارش خبرآنلاین، اما در گذشته وسعت جنگل ها در ایران این گونه نبوده است.
در سالهای اخیر ؛ بیشتر از گذشته شاهد انواع زمین خواری در شمال کشور هستیم. کوه خواری، زمین خواری، جنگل خواری ، مازندران را به بهشت زمین خواران تبدیل کرده است.
زمین خواری ؛ جنگل خواری ؛ کوه خواری ؛ ساحل خواری ... مرزهای مازندران را جا به جا کرده است. بیشترین عامل زمین‌خواری در استان مازندران به دلیل ساخت و سازهای نادرست و بی‌رحمانه است. بنابراین، باید به حریم منابع طبیعی بیشتر احترام گذاشته و در ساخت و سازها از روش‌های پایدار استفاده کرد. همچنین، باید قوانین و مقررات محیط‌زیستی را رعایت کرده و فروش غیرقانونی زمین‌های کشاورزی و جنگلی را ممنوع کرد.
از سوی دیگر اردیبهشت امسال نیز ی فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی مازندران اعلام کرده بود 125 فقره پرونده مبارزه با زمین خواری در مازندران تشکیل شده است.
سوالی که مطرح است این است که زمین و جنگل و ساحل و کوه خواری های این استان در روز روشن و در ابعاد گسترده انجام می گیرد ولی اغلب بعد از تخریب ها و ویرانی منابع طبیعی با متخلفان برخورد می شود و این خود تخریبگر است.
بر اساس گزارش فائو (سازمان خوار و بار و کشاورزی ملل متحد) در سال ۲۰۲۰، جنگل‌ها با وسعت حدود ۴/۰۶ میلیارد هکتار، حدود ۳۱ درصد سطح خشکی‌های زمین را پوشانده‌اند. به عبارتی وسعت جنگل‌ها، یک سوم سطح خشکی‌های زمین بود.
این در حالی است که به گزارش تسنیم از آمل، از 18 میلیون هکتاری اراضی جنگلی در کشور که امروزه به 12 میلیون هکتار رسیده سهم استان مازندران حدود 52 درصد سطح کل اراضی جنگلی است که بخش عمده آن را جنگل‌های هیرکانی تشکیل می‌دهد.
جنگل‌های هیرکانی که سال‌هاست ثبت جهانی یونسکو شده و هنوز این اصل در کشور ما به ویژه در مازندران جا نیفتاده که در چنین جایگاهی قرار گرفته یعنی باید تمام توانایی را برای حفظ و صیانت از این جنگل‌ها به کار گرفت تا حتی یک نوع از انواع گونه‌های گیاهی، جنگلی و حیوانی نابود نشوند.
در نابودی اراضی جنگلی ممکن است عوامل متعددی چون آتش‌سوزی، حوادث طبیعی، شرایط ناپایدار جوی دخیل شوند اما مهم‌ترین عامل بر نابودی این جنگل‌ها که ذره ذره به گستردگی عمده آن تبدیل می‌شود، دخالت انسان‌هاست.
بشریت به نوعی خیانت بر اراضی جنگلی به ویژه جنگل‌های شمالی کرده‌اند و با طمع‌ورزی‌های خود و برای رسیدن به رفاه و آسایش صوری‌شان اقدام به قطع انواع درختان پرداختند تا ساختمان‌های بی‌روح و بی‌جان را جایگزین آن کنند.
امروز در نقطه نقطه استان مازندران ساخت‌وسازهای زیادی را مشاهده می‌کنیم که از نابودی اراضی جنگلی، باغی و کشاورزی این استان شکل گرفته‌اند به طوری که از غرب استان تا به مرکزیت مازندران برسید، متوجه به هم وصل شدن سطح مسافت شهرها می‌شوید و بافت روستایی این استان نیز با ساخت اصطلاحاتی چون مجتمع‌های ساختمانی، شهرک‌ها و ویلاهای ساحلی و جنگلی دیگر به شکل گذشته دیده نمی‌شود و از آن حالت بافت زیبا و دیرینه خود کاملا جدا و از بین رفته است. این ساخت‌وسازها در اراضی جنگلی و کشاورزی مازندران از دیرباز در این استان شروع شده بدون آنکه به این فکر بیفتند که با نابودی بخش بزرگی از این اراضی در آینده‌ای نزدیک ریزگردها و گرد و غبارها را جایگزین آب و هوای خوش و خرم سرزمین خود می‌کنند.
ریزگردهایی که امروزه مردمان استان‌های جنوبی کشور را حداقل دو فصل از سال درگیر خود کرده تا آنها نتوانند از هوای سالم تنفس کنند و پیش‌بینی این نوع آب و هوای آلوده نیز برای استان مازندران با نابودی جنگل‌های هیرکانی و گونه‌های گیاهی و حیوانی و مهم‌تر با ایجاد ساخت‌وسازهای غیرمجاز و بی‌رویه در اراضی کشاورزی،جنگلی و باغی و راه‌اندازی صنایع معدنی و پتروشیمی شده است.
نیمی از جنگل‌های جهان در ۵ کشور
بیش از نیمی از مساحت جنگل‌های جهان در پنج کشور قرار دارد. این کشور‌ها به ترتیب عبارتند از: روسیه با ۸۱۵ میلیون هکتار (معادل ۲۰ درصد)، برزیل با ۴۹۷ میلیون هکتار (۱۲ درصد)، کانادا با ۳۴۷ میلیون هکتار (۹ درصد)، امریکا با ۳۱۰ میلیون هکتار (۸ درصد) و چین با ۲۲۰ میلیون هکتار (درصد) قرار گرفته است. اما وضعیت جنگل‌های ایران چگونه است؟
کمتر از چهار سال قبل، مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی نسبت به روند آتش‌سوزی جنگل‌های ایران هشدار داد و نوشت که روند فزاینده این آتش‌سوزی‌ها باید به عنوان یک بحران قلمداد شود. بخشی از این آتش‌سوزی‌ها عمدی و بخشی غیرعمدی است. بخشی از زمین‌ها با از بین رفتن جنگل‌ها، تغییر کاربری می‌دهند و ضربه بزرگی به منابع طبیعی کشور وارد می‌شود.
مساحت جنگل‌های ایران چقدر است؟
حالا بازوری پژوهشی مجلس در گزارش جدید خود از افزایش زمین‌خواری و جنگل‌خواری در ایران نوشته است. در ابتدای این گزارش به مساحت جنگل‌های ایران به نقل از منابع داخلی و خارجی اشاره شده است
بر اساس آخرین آمار و اطلاعات اعلامی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، در حال حاضر مساحت پوشش جنگلی ایران حدود ۱۴ میلیون هکتار برآورد شده است؛ یعنی حدود ۸.۵ درصد از مساحت کشور. 
سازمان فائو، اما مساحت جنگل‌های ایران را کمتر از رقم اعلامی سازمان منابع طبیعی ایران اعلام کرد. آنطور که فائو سال ۲۰۲۰ گزارش داد، مساحت جنگل‌های ایران حدود ۱۰.۷ میلیون هکتار است. یعنی مساحت پوشش جنگلی را حدود ۶.۵ درصد از مساحت کشور برآورد کرد که ۲ درصد کمتر از برآورد سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور است.
جنگل‌خواری و تخریب منابع طبیعی ایران
در ادامه گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس به تغییر کاربری زمین‌ها اشاره شده است. افزایش مهاجرت‌های بی‌رویه روستا-شهری و در نتیجه افزایش محدوده سکونتگاه‌های شهری از محل الحاق کشاورزی و منابع طبیعی و تغییر کاربری آن‌ها به مسکونی، تمرکز بر سیاست‌های توسعه شهرنشینی و صنعتی‌سازی و غفلت از توسعه روستایی و عشایری و بهره‌برداری ناپایدار از منابع طبیعی در کنار تصرف غیرقانونی به اراضی کشاورزی و منابع طبیعی در قالب‌هایی مانند «زمین‌خواری» و «جنگل‌خواری» در ایران به تشدید تخریب عرصه‌های منابع طبیعی منجر شده است.
این تغییرات به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر موضوعات اجتماعی، اقتصادی، محیط زیستی و اقلیم تاثیر گذاشته؛ به گونه‌ای که ایران از لحاظ انتشار کربن در رتبه هشتم دنیا قرار گرفته است.
فرسایش خاک در ایران؛ ۳ برابر میانگین جهانی
بازوی پژوهشی مجلس نوشت، کاهش سطح پوشش گیاهی با افزایش میزان رواناب‌ها باعث ایجاد سیلاب‌های مخربی در سال‌های اخیر شده است. افزایش میزان فرسایش خاک از دیگرآثار کاهش پوشش گیاهی است. این کاهش پوشش باعث شده است، میزان فرسایش خاک در ایران، (۵.۵ تن در هکتار در سال) دو تا سه برابر میانگین جهانی (۲/۲ هکتار در سال) باشد.
بحران منابع طبیعی، پنجمین خطر اقتصادی ایران
عرصه‌های جنگلی ایران شامل ناحیه رویشی زاگرسی، هیرکانی، ایرانی-تورانی، ارسبارانی و خلیج فارس-عمانی می‌شود. حدود ۴۲ درصد از جنگل‌های ایران در ناحیه رویشی زاگرس قرار دارد. در سال‌های اخیر، اما فعالان محیط زیست نسبت به وضعیت نامناسب جنگل‌های زاگرس بار‌ها هشدار دادند. یک بار صحبت از بیماری‌هایی هست که به جان بلوط‌های زاگرس می‌افتد و بار دیگر آتش‌سوزی‌های عمدی و غیرعمدی.
در چنین شرایطی، دولت سیزدهم طرح کاشت یک میلیارد درخت را رونمایی کرده است. مقامات دولتی می‌گویند این طرح قرار است مساحت پوشش جنگلی کشور را افزایش دهد، حال آنکه کارشناسان می‌گویند این طرح ابهامات زیادی دارد و دولت هم امکان اجرای چنین طرح را ندارد.
بیش از ۸۸ درصد مساحت کشور در معرض بیابان‌زایی قرار دارد. در حالی‌که برای تشکیل هر سانتی‌متر خاک در ایران ۷۰۰ تا هزار سال زمان نیاز دارد. به طور کلی، منابع طبیعی ایران حال و روز خوشی ندارد؛ از پوشش گیاهی گرفته تا آب و خاک. مجمع جهانی اقتصاد، سال گذشته، بحران منابع طبیعی را یکی از پنج خطر مهم اقتصاد ایران معرفی کرد.