خیلی از افراد تصور می‌کنند خواب‌رفتن دست‌وپا به این دلیل است که خون به این اندام‌ها نمی‌رسد؛ اما همان‌طور که گفتیم این اتفاق بیشتر به عصب‌ها مربوط می‌شود. عصب‌ها مانند سیم‌های بسیار باریکی هستند که در تمام بدن کشیده شده‌اند و پیام‌های عصبی را بین مغز و بدن ردوبدل می‌کنند. وقتی روی پاهایتان می‌نشیند، عصب‌ها در این قسمت فشرده می‌شوند. این عصب‌ها نمی‌توانند به طور نرمال پیام‌ها را ردوبدل کنند و به همین علت در این لحظات، ارتباطات عصبی قطع شده و شما چیزی احساس نمی‌کنید.
یکی از عصب‌های پا که ممکن است فشرده شود، عصب فیبولار است که از کنار زانو عبور می‌کند و اغلب وقتی برای مدت طولانی پاها را ضربدری نگه می‌دارید، فشرده می‌شود یا پیچ می‌خورد.
وقتی از جایتان بلند می‌شوید یا پاهایتان را حرکت می‌دهید، عصب‌ها دیگر تحت‌فشار نیستند و احساس طبیعی پاهایتان بعد از چند ثانیه سوزن‌سوزن‌شدن زود برمی‌گردد.
مشکلات جدی‌تر دیگر، مثل انقباض رگ و محدودشدن جریان خون نیز می‌تواند باعث خواب‌رفتن دست‌وپا شود. اگر تمام مدت با این مشکل روبرو هستید، پس لازم است برای بررسی و تشخیص درست علت، به پزشک مراجعه کنید.
عوارضی که می‌توانند باعث خواب‌رفتن دست‌وپا یا احساس گزگز و سوزن‌سوزن شوند:
. فشردگی یا درگیری عصب‌ها: خیلی وقت‌ها یک عصب می‌تواند از همان ابتدا در نخاع دچار درگیری یا پیچ‌خوردگی شود و با همین وضعیت به پاها و انگشتان برود. اغلب فیزیوتراپی می‌تواند این عارضه را مداوا کند؛ اما در موارد شدیدتر نیاز به عمل جراحی است.
. کمبود ویتامین‌ها و مواد مغذی: داشتن رژیم غذایی نادرست باعث می‌شود ویتامین‌های B و مواد مغذی دیگر که برای عملکرد عصب‌ها لازم‌اند به اندازه کافی به بدن نرسند.
. بیماری سیستمیک: مشکلات تیروئید، بیماری‌های کبد و کلیه، التهاب مزمن، دیابت و عدم تعادل هورمونی از علت‌های ممکن مشکلات عصب هستند که می‌توانند منجر به خواب‌رفتن و بی‌حسی دست‌ها و پاها شوند.
. نوروپاتی: علائم نوروپاتی می‌تواند از بی‌حسی کامل تا سوزش شدید را شامل بشود. نوروپاتی از عوارض شایع دیابت شیرین است.
چگونه دست‌وپای خواب‌رفته را بیدار کنیم؟
یک راه‌حل ساده این است که از جایتان بلند شوید و راه بروید. با حرکت‌دادن قسمت‌هایی از بدن که خواب‌رفته، گردش خون به حالت عادی برمی‌گردد و فشار کمتر می‌شود. اگر خیلی طول می‌کشد دست یا پایتان از خواب بیدار شود یک راه‌حل دیگر این است که عضلات گردن خود را شُل کنید. ماساژ این قسمت می‌تواند تنش عضلات را کاهش داده و راه‌های عصبی را باز کرده و جریان خود را نیز بهتر کند.
دهیدراته یا کم‌آب شدن بدن هم خیلی وقت‌ها می‌تواند خواب‌رفتن دست‌وپا را تشدید کند؛ بنابراین ایده خوبی است که هر وقت دست یا پایتان خواب رفت آب بنوشید و به دفع سموم و اسیدلاکتیک جمع شده در عضلاتتان کمک کنید.
در نهایت بهترین توصیه‌ای که می‌توان برای پیشگیری از خواب‌رفتن دست‌وپا ارائه داد این است که وضعیت بدن خود را هر چند دقیقه تغییر دهید و عضلات را بکشید.
چه زمانی گزگز یا بی‌حسی دست‌وپا نرمال نیست؟
وقتی پاهایتان خواب می‌روند، فقط چند ثانیه طول می‌کشد تا به وضعیت عادی برگردند. شاید خواب‌رفتن دست‌وپا یا بی‌حسی و گزگزی که دارید حس خوبی نباشد؛ اما خیلی زود از بین خواهد رفت. اما اگر اغلب خیلی طول می‌کشد تا به حالت نرمال برگردید یا این اتفاق مکرراً برایتان رخ می‌دهد، پس ممکن است عصب‌هایتان آسیب دیده باشند. ضمناً لازم است بدانید بی‌حسی پاها می‌تواند علامتی از یک عارضه پزشکی باشد. اگر به‌صورت غیرطبیعی و طولانی‌مدت پاهایتان بی‌حس می‌شوند، حتماً به پزشک متخصص پا مراجعه کنید و علائم خود را شرح دهید.