کد خبر: 2785 | صفحه ۷ | ایران و جهان | تاریخ: 15 دی 1401
«ابتکار» تازهترین تحولات توافق هستهای را بررسی میکند
زخمکاری آمریکا به برجام
گروه بین الملل - ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز گذشته بار دیگر اعلام کرد که کشورش بر احیای برجام متمرکز نیست.
وی در نشست خبری خود بدون اشاره به بدعهدیهای کشورش در قبال برجام مدعی شد: «ایرانیها فرصت بازگشت آسان به برجام را از بین بردند. آنها این کار را در ماه سپتامبر و زمانی انجام دادند که به توافقی که از نظر همه نهایی شده بود، پشت کردند. از آن زمان تاکنون، برجام در دستور کار ما نیست.
صحبتهای سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در حالی مطرح میشود که بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل نیز روز سه شنبه مدعی شده بود ، تل آویو تمام تلاش خود را برای ممانعت از برجام انجام میدهد.
نخستوزیر اسرائیل با بیان اینکه هنوز هم احتمال احیای توافق هستهای ایران وجود دارد، مدعی شد که تلآویو تمام تلاش خود را برای ممانعت از آن انجام میدهد. وی طی سخنرانی در اولین جلسه کاری کابینه جدید رژیم صهیونیستی، گفت: ما هر کاری انجام خواهیم داد تا از بازگشت به توافق بد هستهای جلوگیری کنیم. برخلاف تصور عموم، توافق خطرناک هستهای لغو نشده است. من فکر میکنم این احتمال هنوز وجود دارد. ما این کار را خواهیم کرد».
در همین حال روز دوشنبه ناصر کنعانی سخنگوی وزارت خارجه ایران در نشست با رسانهها گفت که توپ احیای برجام در زمین آمریکا قرار دارد و علی باقری رئیس تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان نیز در گفت و گو با ایلنا تاکید کرده بود: خبر جدیدی وجود ندارد. اما چارچوبی که ما در حال ادامه مذاکرات هستیم، بر اساس محورهایی است که بتوانیم مولفههای اصلی و اساسی مدنظر جمهوری اسلامی ایران را در فرآیند تدوین پیشنویس توافق مدنظر پیگیری کنیم و امروز هم در حال پیگیری است. یعنی هیچ تفاوتی با قبل نکرده است.
باقری کنی در پاسخ به این سوال که با توجه به آنکه آقای بوررل اعلام کردند مبنای دور جدید مذاکرات بر اساس همان بسته پیشنهادی که توسط اتحادیه اروپا مطرح شده پیگیری خواهد شد آیا آمریکاییها و همچنین ایران نسبت به این بسته پیشنهادی درخواست جدیدی مطرح کردهاند، گفت: آمریکا که پیشنهاد جدیدی مطرح نکرده است و ایران هم بر اساس آن مولفههای اساسی که از قبل روی آن تاکید داشته همچنان این تاکیدات مورد توجهاش است.
درواقع برخی کارشناسان معتقدند با توجه به اینکه ایران تاکید کرده آمریکا پیشنهاد جدیدی برای برونرفت از گره مذاکرات مطرح نکرده و مواضع ایران نیز در قبال احیای برجام از گذشته مشخص اس، در نتیجه نمیتوان چندان امیدواری خاصی برای رسیدن به توافق داشت. یعنی ممکن است روند مذاکرات از سر گرفته شود اما بعید به نظر میرسد در صورت عدم انعطاف هر یک از طرفین نتیجه خاصی از این مذاکرات حاصل شود.
در این راستا شاهد بودیم که علی هاشم، خبرنگار الجزیره در توئیتی نوشته است: میتوان به طور رسمی اعلام کرد که توافق هستهای ایران نخستین قربانی جنگ اوکراین است. وی به نقل از یک مقام ارشد اروپایی نوشت: تا زمانی که جنگ در اوکراین ادامه دارد هیچ تغییری در مذاکرات رخ نخواهد داد و در نتیجه توافق هستهای در کار نخواهد بود.
تاثیر جنگ اوکراین بر مذاکرات هستهای
در همین رابطه عفیفه عابدی تحلیلگر مسائل بینالملل در گفتوگو با ایلنا، توضیح میدهد: تعویق مذاکرات هستهای از سوی ایالات متحده، ایران را در شرایط مبهم سیاسی و امنیتی و فضای عدم قطعیتی قرار داد که تهران باید سناریوهای مختلف و بسیار بدبینانه را در نظر میگرفت. به تبع چهل و چند سال خصومت ایران و آمریکا، تجربههای ناموفق سازشکاری و همکاری ایران با آمریکا و پاسخهای خصمانه و بدعهدیهای واشنگتن و البته تجربه خروج آمریکا از برجام موجب میشود ایران در فضای عدم قطعیت در توافق هستهای، به سوی بازیگران همکار شرقی چون روسیه و چین گرایش بیشتر داشته باشد.
وی افزود: بسیاری از منتقدان معاملات تسلیحاتی ایران و روسیه و یا روابط ایران و روسیه، به موضوع تکبعدی مینگرند. با تمام کارشکنیهای تاریخی روسیه علیه ایران، این یک امر بدیهی است که در بدترین سناریوها امنیت ایران و روسیه به دلیل جبر جغرافیایی و ژئوپلیتیکی با هم گره میخورد و این همان مولفهای است که موجب میشود ایران و روسیه در همه سناریوها یک سطحی از ملاحظات همدیگر را در نظر داشته باشند. مصادیق زیادی برای تبیین اهمیت این مولفه میتوان ذکر کرد؛ همین موضوع بسنده کردن آمریکا به حمایت تسلیحاتی و اقتصادی از اوکراین در جنگ با روسیه هم موید اهمیت جبر جغرافیایی و ژئوپلیتیکی است.
عابدی گفت: درمجموع و به عبارت دیگر، معامله تسلیحاتی ایران و روسیه در مقطع کنونی را باید یک تکه از یک پازل بزرگتر در نظر گرفت. به همین ترتیب موضوع جنجالی ساختن پهپادهای ایرانی از سوی غرب نیز فینفسه مهم نیست، بلکه در مجموع مناسبات غرب با روسیه و مناسبات غرب با ایران اهمیت می یابد. به نظر من توافق هستهای ایران بسیار مهمتر از مساله پهپادهاست. حتما غرب هم این را میداند اما از جنجال پهپادها یا سایر موضوعات برای امتیازگیری در برابر ایران بهره میبرد. به عبارت دقیقتر، در واقعیت موضوع پهپادها تحت سرنوشت مذاکرات هستهای خواهد بود. اگر رسانههای غربی موضوع را برعکس جلوه میدهند، به دلیل همان بازی رسانهای در خدمت اهداف غرب است.