کد خبر: 2840 | صفحه ۸ | بازار و سرمایه | تاریخ: 17 دی 1401
واکاوی یک مسئله عجیب در اقتصاد ایران
معمای کمبود اسکناس در خودپردازها
چندی پیش خبرهایی از کمبود اسکناس در دستگاههای خودپرداز منتشر شد، پس از آن دبیر شورای هماهنگی بانکها، به این خبرها واکنش نشان داد و اعلام کرد که هیچ خودپردازی مشکل تامین نقدینگی و اسکناس ندارد. قیطاسی گفت: «موردی از بانکها گزارش نشده که با کمبود اسکناس مواجه باشند. از خزانههای بانک مرکزی هم پیگیری کردیم، مشکلی وجود ندارد.» گمانه زنی نتیجه عدم اطلاع رسانی از سوی نهادها است. در چنین شرایطی این وظیفه بانک مرکزی است که دلیل این کمبود اسکناس را اعلام کند، اما انقدر در پاسخگویی و ارائه توضیحات ضعیف عمل میکنند که منجر به این میشود که باید برای توضیح اتفاقات، گمانه زنی کنیم.
با این وجود همچنان گزارشهایی مردمی از عدم موجودی خودپردازها شنیده میشود. استاندار رشت و امام جمعه این شهر نیز از جمله افرادی هستند که طی یک ماه اخیر به مسئله کمبود وجه نقد در خودپردازها اشاره کردهاند. آیتالله فلاحتی امام جمعه رشت، عنوان کرد: «به روسای بانکها تاکید کردم تا در عابر بانکها پول بگذارند و مشکل مردم را مرتفع کنند.»،
گمانهزنی در این خصوص در حالی صورت میگیرد که هیچ اطلاع رسمی و دقیقی از میزان کمبود احتمالی اسکناس در دستگاههای خودپرداز و چرایی آن ارائه نشده است.
اسکناسهای خودپردازها تأثیری در اقتصاد ندارند
کامران ندری کارشناس حوزه بانکی در گفتوگو با فرارو عنوان کرد: «به طور کلی وجه نقدی که در بانکها چه در صندوق و چه در دستگاه خودپرداز وجود دارد، نوعی ذخیره محسوب میشود. دقیقا مانند همان ذخایری که بانکها نزد بانک مرکزی دارند. یعنی به هیچ عنوان ذخایر درآمدی برای بانکها ایجاد نمیکند و تنها نکته مثبت در این مسئله، تسویه حسابهای بین بانکی است که با استفاده از این پولها انجام میشود.»
او افزود: «این عدم موجودی دستگاههای خودپرداز به عقیده من خیلی مرتبط با بانکها نیست. زیرا آنها موظف هستند که در صورت نیاز مراجعهکننده، پول نقد در اختیارشان بگذارند. این یک مسئله قانونی است و هیچ بانکی نمیتواند از زیر آن شانه خالی کند؛ لذا اگر این اتفاق رخ نمیدهد و بانکها پول نقد در دستگاه یا شعبه خود ندارند و در اختیار مشتری قرار نمیدهند، از سمت بانک مرکزی تعیین تکلیف شده است. یعنی احتمالا دستورالعملی رسمی یا غیررسمی از سوی بانک مرکزی صادر شده است که شعب حدالامکان از پرداخت وجه نقد خودداری کنند. اما این به هیچ عنوان قانونی نیست و در صورت درخواست مشتری، بانک باید اسکناس در اختیارش قرار دهد.»
وی با اشاره به پیشنهاد رسانههای غربی در خصوص تخلیه حسابهای بانکی در ایران، عنوان کرد: «اینکه الان برخی کمبود اسکناس در دستگاهها را نتیجه این پیشنهاد میدانند، کاملاً اشتباه است. زیرا به طور کلی طی روز آنقدری امکان برداشت از کارتها وجود ندارد که بتواند عدد قابل توجهی ایجاد کند و به بانکداری و اقتصاد ایران آسیب بزند. البته اگر همه مردم، همه مبادلات و معاملات خود را با پول نقد انجام دهند، شاید تاثیری بگذارد، اما این امکان پذیر نیست.
به عنوان مثال شما برای خرید یک گوشی همراه آیفون که الان حدود ۶۰ میلیون تومان است، چقدر اسکناس ۱۰ هزارتومانی و یا ایران چک ۵۰ هزارتومانی باید همراه خود ببرید؟ بنابراین مردم هم حاضر نخواهند شد دست به همچین اقدامی بزنند؛ لذا چنین اتفاقی نهایتاً یک اعتراض مدنی محسوب میشود و به نظر من تاثیری روی اقتصاد ندارد و حتی میتواند مقدار کمی، تورم را کاهش دهد.»
او ادامه داد: «با همه اینها واقعیت این است که تزریق اسکناس به بانکها برای قرار دادن در دستگاههای خودپرداز اصلا تاثیر چندانی روی اقتصاد و شرایط موجود ندارد و به نظر من یک مسئله مهم و اساسی نیست. لزومی هم ندارد بانک مرکزی همچین موضوعی را تبدیل به یک مسئله و بحران کند. مگر اینکه بانک مرکزی برای چاپ اسکناس معذورات و محدودیتهایی داشته باشد.»