بحران گازی ایران حالا دیگر ابعاد تازه ای به خود گرفته است و مساله بحران در این انرژی مهم بیش از همیشه خود را به رخ می کشد . این شرایط البته در حالی است که سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس نیز پیش از این و در آذر ماه سال جاری گفته بود که : «یک هشداری نسبت به سال‌های ۱۴۰۵ به بعد تا ۱۴۱۰ داریم که اگر روند ناترازی تولید و مصرف گاز طبیعی در کشور به همین سمت و سو برود ممکن است دچار چالش شویم و کمبود برای کشور حاصل شود. »
مساله بحران انرژی و گاز کشور با توجه به امکان قطع گاز صنایع و بحران هایی که در پی خواهد داشت، حالا یکی از مهم ترین مشکلات در حوزه انرژی کشور محسوب می شود.
در حالی که بسیاری از تئوریسین های نزدیک به دولت و جریان اصولگرایی پس از جنگ روسیه و اوکراین و به وجود آمدن بحران گازی در اروپا نوید روزهای سخت گازی و افزایش قیمت گاز و هم چنین احتیاج اروپا به گاز ایران را می دادند اما در نهایت بحران عدم سرمایه گذاری مناسب در صنعت گازی ایران ورق را به ضرر ایران بازگرداند.
مالک شریعتی در آن زمان و در گفتگوی ویژه خبری گفته بود که: « تقریبا دو ماه قبل‏‏، کمیسیون انرژی گزارشی را طبق وظیفه نظارتی خود به صحن علنی مجلس ارائه کرد. بحثی که مطرح شد این بود که در چند سال اخیر ما در فصل سرد سال بعضاً ناترازی بین تولید و مصرف گاز طبیعی در کشور داشتیم، گرچه در طول سال و میانگین مشکلی نداریم، در سال‌های نه چندان دور مثلا تا چهار پنج سال آینده هم خیلی بحران جدی نخواهیم داشت، اما یک هشداری نسبت به سال‌های 1405 به بعد تا 1410 داریم که اگر روند ناترازی تولید و مصرف گاز طبیعی در کشور به همین سمت و سو برود ممکن است دچار چالش شویم و کمبود برای کشور حاصل شود.»
مساله هشدار نسبت به بحران گازی با ادامه همین رویه در فاصله سال های 1405 تا 1410 البته پیش از این نیز از سوی برخی از متخصصان این حوزه نیز مطرح شده بود اما طرح این مساله از سوی نماینده مجلس ابعاد تازه دیگری از این مساله را به رخ می کشید.
سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس هم چنین با بیان این که در زمینه تولید گاز کار‌های خیلی خوبی انجام شده نیز گفته بود که: «در سال‌های گذشته به خصوص در پارس جنوبی فاز‌های متعددی به بهره برداری رسید و تولید ما افزایش پیدا کرد، این روز‌ها هم ما از شریک قطری خودمان تولید روزانه بیشتری داریم، اما سرمایه گذاری در تولید کفایت نمی‌کند ما طبق برنامه پنجم و ششم باید در 10 سالی که گذشت شدت مصرف انرژی را به یک دوم کاهش می‌دادیم که متاسفانه این محقق نشده است. مجموعاً سیاست‌های سمت مدیریت مصرف ما کافی نبوده یعنی ما در حوزه عرضه خوب کار کردیم و تولیدمان را افزایش دادیم گرچه هنوز جا برای افزایش وجود دارد، فشارافزایی باید انجام شود، سرمایه گذاری را در حوزه تولید را نفی نمی‌کنیم.»
در همین حال مدیر امور گازرسانی شرکت ملی گاز ایران، نیز اخیرا یکی از روش‌های مدیریت مصرف را سیاست‌های قیمت گذاری دانسته و گفته بود که : «چندین سال بود که بحث تعرفه‌ها علی رغم وجود قوانین مختلف، را مسکوت نگه داشته شده بود. دولت از سال گذشته با قوانینی که مجلس شورای اسلامی مصوب کرده بود اقداماتی را انجام داد، امسال بر اساس بند ک تبصره 15 مقرر شده که مشترکین تحت پوشش سازمان‌های حمایتی کمیته امداد و بهزیستی اگر در سه پلکان اول قرار گیرند گازب‌های آن‌ها رایگان می‌شود و تامین اعتبار این رایگان بودن را از محل افزایش قیمت مشترکین پر مصرف و بسیار پرمصرف تامین اعتبار می‌شود.» مسلم رحمانی پیرامون نظام تعرفه گذاری نیز اخیرا گفته بود که «حتی اگر پلکان چهارم هم قرار بگیرند ما سه پلکان اول مصرف این عزیزان را رایگان می‌کنیم و آن قسمتی که در پلکان چهارم قرار گرفته بایستی هزینه را پرداخت کنند.»
به گفته وی هم چنین 935 هزار مشترک تحت پوشش کمیته امداد و 324 هزار مشترک تحت پوشش بهزیستی که مجموعاً یک میلیون و 259 هزار مشترک می‌شوند از این بند قانونی استفاده کردند و گازب‌های آن‌ها رایگان شده است.
سرمایه گازی که سوزاندیم
اما در همین باره هدایت‌الله خادمی نیز اخیرا در گفت‌وگو با ایلنا درباره اوضاع تولید و تامین گاز طبیعی در کشور گفته است که:« ما دومین دارنده بزرگ ذخایر گازی جهان هستیم و در مجموع ذخایر هیدروکربوری در دنیا رتبه اول را داریم ولی از این سرمایه به درستی استفاده نکردیم، 28 مخزن مشترک با کشورهای همسایه داریم که برای برداشت و توسعه آنها عملکرد خوبی نداشته‌ایم. مثلا اگر عملکرد خودمان را با کشور کوچکی مثل قطر مقایسه کنیم این کشور فقط نیمی از یکی از مخازن مشترک با ما را در اختیار دارد با همان نصفه مخزن فقط برای زیرساخت‌های مراسم جام جهانی فوتبال 2022، 230 میلیارد دلار هزینه کرده است و بخش اعظم بازار گاز دنیا را نیز در دست دارد. این کشور تنها با برداشت از پارس‌جنوبی بازار ال‌ان‌جی دنیا را تسخیر کرده است، عربستان روی میادین مشترک از جمله فرزاد A و B کار می‌کند، عراق برداشت از مخازن غرب کارون را با جدیت دنبال می‌کند و ما همچنان لنگان‌لنگان پیش می‌رویم.»
خادمی هم چنین در این گفتگو خبر داده است که :« ما در فروش نفت هم فقط خام‌فروشی کردیم بنابراین عدم عملکرد منطقی بر اساس منافع ملی و حرفه‌ای و ناشایسته‌سالاری باعث شده مشکلات اساسی پیدا کنیم و اکنون کشوری که دومین دارنده ذخایر گازی جهان را دارد نه تنها هیچ سهمی در بازار دنیا ندارد بلکه برای تامین نیاز خودش هم با مشکل مواجه است و باید کارخانجات و پتروشیمی‌ها را تعطیل و یا مازوت مصرف کند.»
تاخیر 21 ساله پس از قطر
عضو سابق کمیسیون انرژی مجلس هم چنین تصریح کرد: «ما 21 سال بعد از قطر وارد توسعه پارس‌جنوبی شدیم و این کشورها چندین برابر ما برداشت داشته و اکنون ما فقط شعار می‌دهیم و پاسخگو نیستیم، به جای اینکه مشکل خودمان را حل کنیم، گفتیم اروپا امسال یخ می‌زند و تنها برنامه‌مان این بود که سواپ کنیم. طبق اسناد بالادستی و برنامه‌هایی که وزارت نفت به مجلس ارائه داده بود تا چند سال پیش باید به سقف تولید 5.5 میلیون بشکه تولید نفت می‌رسیدیم اما هیچ کار نکردیم.»
وی با بیان این که مسئولین مطابق منافع ملی عمل نمی‌کنند، خاطرنشان کرد: اکنون فلرها بیهوده می‌سوزند و باعث هدررفت منابع و آلودگی هوا می‌شوند، برای منازل هیچ انرژی دیگری غیر از گاز تعریف نکردیم و سبد انرژی را متنوع نکردیم فقط به منازل اعلام کردیم که گازرسانی را توسعه می‌دهیم اما از سوی دیگر دائم به مردم ایراد می‌گیریم که مصرف گاز بالاست، سوال آینکه آیا باید هیزم و برق مصرف کنیم؟ در کشورهایی مثل هندوستان و چین و یا اروپا سبد انرژی را با برق تعریف کرده‌اند و ما مصرف خودمان را با آنها مقایسه می‌کنیم و می‌گوییم مصرف گاز در ایران بالاست و مشکلات را گردن مردم می‌اندازیم.
خادمی تاکید کرد: مصرف انرژی در کشوری که در نظر دارد توسعه پیدا کند و کارخانجات، صنعت و پتروشیمی احداث شود باید بالا برود، همانگونه که چین 26 برابر ما انرژی ما مصرف می‌کند، ما مدیریت درست نداریم و  منظور از مدیریت در کشور ما افزایش برداشت از میادین نیست، منظور این است که در زمستان گاز و در تابستان برق صنایع و کارخانجات را قطع کنیم. در دنیایی که یک ساعت کار هم کشور را از رقبا جلو می‌اندازد ما به یکباره چندین ماه بخشی از کارخانجات را تعطیل و یا مازوت مصرف می‌کنیم و از سوی دیگر تنها راه ما این است که قیمت‌ها را پلکانی افزایش دهیم.
جنگ روسیه و فرصت گازی که برای ایران از دست رفت
وی بیان داشت: پیک مصرف گاز در کشور ما حدود 850 میلیون متر مکعب در روز است، یعنی مصرف با تولید برابر است و اگر سبد انرژی را تغییر ندهیم تا یک دهه آینده نیاز به 2 میلییارد متر مکعب در روز گاز داریم و 16 سال آینده این میزان به 3 میلیارد متر مکعب خواهد رسید و دومین دارنده بزرگ ذخایر گازی جهان باید گاز را وارد کند و این در حالی است که روسیه 19 درصد بازار دنیا را در اختیار دارد و ما بازاری نداریم. جنگ روسیه و اوکراین بهترین فرصت برای بازاریابی در زمینه گاز بود اما از آن هم استفاده نکردیم و تنها راهکارمان بحث سواپ بود، این نشان از عدم پاسخگویی مجلس و دولت است.
این نماینده سابق مجلس گفت: طبق اسناد بالادستی ما باید در زمینه تولید برق به 100 هزار مگاوت ظرفیت نصب شده برسیم تا به مشکل برنخوریم اما امروز هر تابستان با توجه به مصرف بالای برق و چالش تامین دوباره سراغ بخش تولید و توقف فعالیت می‌رویم و این سیکل باطل هر سال ادامه دارد.