ابولحسن صفرپور، دبیر میز پیشگیری از مصرف موادمخدر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی اخیرا درباره مواد مخدر موسوم به زامبی گفته است این ماده به علت گران قیمت بودن و طولانی بودن مسافت به کشور ما نمی‌رسد. وی در بخش دیگری از سخنانش گفته اگر هم برسد دست همه اقشار جامعه به آن نمی‌رسد.
به گزارش فرارو، ماده مخدر زامبی که به عنوان یکی از خطرناک‌ترین مواد جهان شناخته می‌شود، زمستان سال گذشته بود که سردار ایرج کاکاوند؛ رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر فراجا درباره این ماده گفت: «زامبی، جدیدترین و مرگبارترین نوع ماده مخدر شناسایی شده در کشور‌های اروپایی و آمریکا است؛ خوشبختانه تا به امروز ماده مخدر زامبی هنوز وارد ایران نشده است.» با وجود این که ورود این ماده به ایران گزارش نشده و گفته می‌شود به دلایلی، احتمال همه گیر شدن آن در ایران بالا نیست، ولی خطرات بالقوه این ماده پابرجاست.
سر و کله زامبی از کجا پیدا شده است؟
ماده مخدر زامبی که از داروی «زایلازین» تشکیل شده، در واقع ماده‌ای است که دامپزشکان برای آرام سازی و بی‌هوش کردن حیوانات بزرگ از آن استفاده می‌کنند. ماده‌ای که به محض تزریق به حیوانات، ضربان قلب و تنفس را تا اندازه خطرناکی کاهش می‌دهد. اما چرا زامبی نامیده می‌شود؟ چون وقتی تزریق می‌شود می‌تواند باعث ایجاد تکه‌های بزرگ گوشت پوسیده شود و این موضوع ظاهری ناخوشایند در زامبی ایجاد می‌کند.
اگرچه ماده مخدر زامبی، تحت عنوان داروی زایلازین به راحتی برای مصرف حیوانات توصیه می‌شود و برای آن‌ها هیچ ضرری ندارد، اما مصرف این ماده در انسان‌ها به شدت خطرناک است. این ماده می‌تواند اثرات نامطلوب قابل توجهی بر سلامت انسان داشته باشد، از جمله افسردگی تنفسی و عوارض قلبی عروقی.
زایلازین در اوایل دهه ۲۰۰۰ در بازار مواد مخدر غیرقانونی پورتوریکو دیده شد و طبیعتاً در بازار‌های فروش مواد مخدر در کشور‌های منطقه پخش شد، پس از آن، این ماده، و از آن زمان عمدتاً در شرق ایالات متحده و در کانادا نیز به وفور دیده شد. هر چند که اخیرا انگلستان نیز به صف کشور‌هایی پیوسته که در مورد این ماده مخدر نگران است.
مخدر زامبی یا همان زایلازین، مدتی پیش از سوی کاخ سفید به عنوان «تهدیدی نوظهور برای ملت آمریکا» طبقه بندی شد. یکی از نقاط نگرانی آمریکایی‌ها درباره نفوذ ماده مخدر زامبی در بازار‌های این کشور شدت نفوذ و ارتباط این ماده با نرخ مرگ و میر است. این دارو در حال حاضر با افزایش تعداد مرگ و میر در ایالات متحده مرتبط است.
بر اساس گزارش اسکای نیوز، جدیدترین داده‌های بهد اشتی آمریکا نشان می‌دهد که نرخ مرگ و میر ناشی از مصرف زامبی در ۲۰ ایالت آمریکا طی بازه زمانی یک ساله از ۲.۹ درصد به ۱۰.۹ درصد افزایش یافته است. دکتر رائول گوپتا، مدیر سیاست ملی کنترل مواد مخدر کاخ سفید، نیز در این باره گفته است: «این یک تهدید بزرگ سلامتی است که فنتانیل (شبه مرفین) ترکیب شده با زایلازین برای ملت ما ایجاد می‌کند.»
مجله تایم اعلام کرد که حداقل ۴۳۴ مورد مرگ بر اثر مصرف بیش از حد ماده مخدر زامبی در سال ۲۰۲۱ ثبت شده است. در نتیجه دولت بایدن از کنگره برای مبارزه با آن ۱۱ میلیون دلار درخواست کرد. همچنین کارشناسان کینگز کالج لندن نیز بر اساس پژوهشی که اخیرا انجام داده اند، دریافتند که خطر بالقوه مواد مخدر زامبی برای افراد بسیار بالاتر از حدی است که تا کنون حدس زده می‌شده و گاهی این ماده به عنوان کوکائین، هروئین و دیگر مواد شناخته شده به مشتری داده می‌شود.
ماه می ۲۰۲۲ بود که مردی ۴۳ ساله به عنوان اولین قربانی ماده مخدر زامبی، در انگلستان درگذشت. او به علت مصرف بیش از حد ترکیبی از مواد مخدر زایلازین، هروئین، فنتانیل و کوکائین درگذشت.
مشتاقان ماده مخدر زامبی چه تجربه‌ای دارند؟
بسیاری از افرادی که به ماده مخدر زامبی وابسته می‌شوند یا معتادان به شدت وابسته به مواد مخدر هستند یا افراد کم سن و سال و بی تجربه و یا افراد ناآگاهی که اصلا نمی‌دانند چه مصرف می‌کنند. علت محبوبیت این ماده نزد برخی مصرف کنندگان خاصیت سریع ماده در شل شدن عضلات است. ماده مخدر زامبی با اتصال به گیرنده‌های خاص در سیستم عصبی مرکزی عمل می‌کند و در نتیجه باعث آرام‌سازی، شل شدن عضلات و بی‌دردی می‌شود.
همچنین، به محض مصرف ماده مخدر زامبی، زایلازین موجود در آن اثراتی بر سیستم قلبی عروقی دارد، از جمله کاهش ضربان قلب و فشار خون. اما در کنار اثرات تسکین دهنده و توهم‌زایی شدیدی که زایلازین می‌تواند هنگام مصرف توسط انسان ایجاد کند، به دلیل آرام‌بخشی قوی و عدم هماهنگی که ایجاد می‌کند، می‌تواند باعث شود که فرد از نظر فیزیکی بی‌پاسخ و بی ارده، سست و در حال سقوط، منگ و یا «زامبی‌شده» به نظر برسد.
همچنین مصرف این دارو به مرور باعث پوسیدگی بافت پوست و ایجاد زخم‌های عمیق می‌شود که در نتیجه ظاهر فرد را به شدت شبیه به یک زامبی واقعی می‌کند.
اخیرا ویدئو‌هایی در فضای مجازی دست به دست می‌شود که حاوی تجربه‌های تصویری مصرف کنندگان ماده مخدر زامبی است. اگرچه این تصاویر بسیار آزاردهنده هستند، اما هشدار می‌دهند که اغلب کاربران دقیقا در همان محلی که تزریق‌های مکرر را انجام داده اند با زخم‌ها و عفونت‌های پوستی مواجه می‌شوند. برخی کاربران گفته‌اند اتفاقا آزاردهندگی همین زخم‌ها باعث می‌شود که باز هم مخدر مصرف کنند تا درد خود را کم کنند.
یکی از عمده نگرانی‌هایی که از سوی کارشناسان سازمان بهداشت جهانی و سازمان‌های مبارزه با مواد مخدر در جهان وجود دارد، مسئله ترکیب فنتالین و زایلازین است. فنتانیل (که خود ماده‌ای افیونی قدرتمند و عامل دو سوم از ۱۱۰ هزار مرگ ناشی از مصارف بیش از حد یا اُوردوز در سال ۲۰۲۲ است)، در صورت ترکیب با زایلازین می‌تواند مهلک‌تر عمل کند. درواقع ترکیب دو داروی مخدر مهلک بدون هیچ رحم و شفقتی قربانی‌های خود را به کام مرگ می‌کشاند. در دسترس بودن این دارو در بازار و بی اطلاعی جوانان و نوجوانان از عوارض سنگین آن از دیگر نکاتی است که منشاء نگرانی‌های جهانی شده است.