محمدرضا فرزین درباره سیاست‌های جدید ارزی گفت: در حوزه سیاست‌های ارزی، سیاست تثبیت یا ثبات بخشی به بازار را دنبال می‌کنیم.رئیس بانک مرکزی با تاکید بر اینکه این سیاست را در ماه‌های آینده دنبال می‌کنیم، تصریح کرد: در سال آینده نیز با هم‌فکری مجلس، جایگاه این سیاست را در قانون بودجه مشخص خواهیم کرد.وی پس از نشست با اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی گفت: در این نشست پیرامون سیاست‌های ارزی بانک مرکزی بحث و بررسی صورت گرفت و نمایندگان نیز نظرات خودشان را مطرح کردند. فرزین هم چنین خاطرنشان کرد: مقرر شد جلسات هم فکری و تبادل نظر ادامه پیدا کند؛ چرا که موضوعاتِ فراتر از بحث ارز مانند قانون بانکداری نیز مطرح بوده که با همفکری و تعامل با کمیسیون اقتصادی کارها را پیش خواهیم برد.
این البته در شرایطی است که فعالان بازار ارز در دومین روز هفته، شاهد نوسان محدود قیمت دلار و یورو در صرافی های بانکی بر اساس سامانه سنا بودند؛ ارزی که به عنوان مثال برای سرفصل مسافرتی یا دانشجویی مورد تقاضای مردم است.
در عین حال باید به یاد داشت که فرزین رئیس کل جدید بانک مرکزی در اولین صحبت های خود با بیان اینکه در سامانه نیما ارز حاصل از صادرات نفت، پتروشیمی و برخی بنگاه‌ها عرضه می‌شود و بر اساس آمار روزهای اخیر روزانه ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون دلار در این سامانه مبادله شده است، گفت: از شنبه (10 دی ماه) ارز را با نرخ ثابت ۲۸۵۰۰ تومان در این سامانه عرضه خواهیم کرد و حتماً در هفته پیش رو عرضه ارز را افزایش می‌دهیم و تلاش می‌کنیم که کلیه نیازهای تجاری کشور را در این سامانه تامین کنیم.
با وجود، توصیه تحلیل گران این است که معامله‌گران باید از خرید و فروش‌های هیجانی خودداری کنند. وضعیت بازار به گونه‌ای است که هر لحظه امکان تغییر مسیر وجود دارد. تحلیل‌گران به معامله‌گران توصیه می‌کنند که به صورت پله‌ای اقدام به خریدوفروش کنند. زیرا ریسک بازار این روزها در بالاترین سطح قرار دارد.
سازوکار خرید اسکناس ارز از بانک‌ها چیست؟
بانک مرکزی در راستای تسهیل در تأمین تقاضای ارز به‌صورت اسکناس در سرفصل مصارف خدماتی سایر (سرفصل ۲۴)، ترتیبات تأمین و پرداخت ارز به متقاضیان سرفصل مذکور را به شرح زیر جهت اجرا به بانک‌های ملی، سپه‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏، تجارت‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏، ملت‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ و صادرات ابلاغ کرد:
۱- فروش ارز (اسکناس) به متقاضیان، حداکثر به مبلغ ۲۰۰۰ یورو یا معادل آن به دلار و به نرخ اعلامی توسط اداره صادرات این بانک خواهد بود.
۲- فروش ارز به‌صورت اسکناس در سرفصل خدماتی سایر صرفاً به اشخاص حقیقی بالای ۱۸ سال امکان‌پذیر است.
۳- تأمین ارز از محل منابع داخلی آن بانک، بازار متشکل معاملات ارزی و اسکناس خریداری شده بابت ارز حاصل از صادرات مجاز است.
تبصره: درصورت نیاز، تأمین ارز مربوطه توسط این بانک نیز انجام خواهد شد. در این ارتباط مقتضی است هماهنگی لازم را با اداره صادرات این بانک به‌عمل آورند.
۴- فروش ارز از تاریخ ۱۴۰۱.۰۸.۱۵ تا اطلاع ثانوی با ارائه کارت ملی متقاضی امکان‌پذیر می‌باشد. همچنین شناسایی مشتری باید حسب ضوابط ابلاغی این بانک صورت پذیرد و علاوه بر ضوابط مذکور، فروش ارز صرفاً از طریق پرداخت معادل ریالی با کارت بانکی به نام متقاضی و استعلام شماره تلفن همراه به نام متقاضی از سامانه شاهکار امکان‌پذیر است.
۵- حسب فراهم بودن دسترسی آن بانک به “سامانه نظارت ارز (سنا) “ جهت ثبت تراکنش‌های مربوط به فروش ارز سرفصل سایر در شعب منتخب، در صورت بروز هرگونه سوال در ارتباط با نحوه اتصال به سامانه مذکور، مقتضی است هماهنگی‌های لازم را با اداره مهندسی نرم‌افزار این بانک به‌عمل آورند.
۶- آن بانک مکلف است قبل از فروش ارز، نسبت به ثبت مشخصات متقاضی (شماره ملی) در “سامانه نظارت ارز (سنا) “ تحت عنوان «سرفصل خدماتی‏- سایر» (کد سرفصل ۲۴) اقدام نموده و پس از اخذ تأییدیه از سامانه سنا، نسبت به فروش ارز به متقاضی اقدام نماید.
بانک مرکزی، در پایان این بخشنامه ضمن تاکید بر ابلاغ مراتب به شعب منتخب و واحد‌های ارزی بانک‌های ملی، سپه‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏، تجارت‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏، ملت‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏ و صادرات بر حسن اجرای آن تاکید کرده است.
یک بام و دو هوای ادامه دار
از سوی دیگر ، حالا دیگر ۱۰ روز از تکیه زدن محمدرضا فرزین بر صندلی ریاست بانک مرکزی می‌گذرد و یک بام و دو هوای دولت و مجلس بر سر تثبیت نرخ دلار نیمایی، اسکناس آمریکایی را دچار سرگیجه کرده است. در این میان وزیر اقتصاد گناه جهش قیمت دلار را به گردن یک کانال دلار فردایی انداخته که مدیر آن در استانبول است و مدعی شده این کانال دستی چیره در قیمت سازی‌های دلار و ارز دارد.
از طرفی رئیس جدید بانک مرکزی معتقد بر ثبات دلار نیمایی در قیمت ۲۸۵۰۰ تومان است و مدعی شده در بازار ارز دخالت می‌کند. البته واکنش رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس به این ادعا مبنی بر اینکه «تصمیم ثابت نگه داشتن نرخ ارز توسط رییس بانک مرکزی غیر قانونی است»، نشان می‌دهد مردان اقتصادی دولت سیزدهم و مجلس در کنترل قیمت دلار با هم به شدت اختلاف نظر دارند.
فنر قیمت دلار در می‌رود؟
در عین حالی برخی کارشناسان معتقدند تثبیت دستوری قیمت دلار به مانند فنری است که دولت آن را نگه داشته و با رها شدن آن با سونامی قیمت دلار مواجه خواهیم شد.در این میان سوال اصلی این است که قیمت دلار تا پایان سال روی آرامش را خواهد دید یا باید منتظر جهش‌های بزرگ ارزی باشیم؟
جهش قیمت دلار دور از انتظار نیست
سید مرتضی افقه، اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز در این رابطه به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: جهش‌های بزرگ ارزی زیاد دور نیست.وی در مورد پیش بینی قیمت دلار تا پایان سال گفت: اگر دولت فکری برای نقدینگی نکند قیمت دلار ظرفیت عبور از ۵۰ هزار تومان را تا پایان سال دارد؛ البته به شرطی که اتفاق جدیدی در مورد برجام یا تحریم‌ها نیفتد.به گفته عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز، بانک مرکزی در حال حاضر منفعل است، چون به دلیل تحریم‌ها به اندازه کافی ارز ندارد تا قیمت دلار و ارز را در بازار غیررسمی مدیریت کند.
اعتراف خاندوزی نشان دهنده ضعف بزرگ اقتصاد ماست
افقه در واکنش به صحبت‌های اخیر وزیر اقتصاد مبنی بر اینکه یک کانال دلار فردایی در استانبول، قیمت دلار را در قلب تهران بالا و پایین می‌کند، به اقتصاد ۲۴ گفت: این اعتراف آقای خاندوزی نشان دهنده ضعف بزرگ اقتصاد ماست و به این معنی است که اقتصاد کشور اینقدر ضعیف است که یک فرد در خارج از ایران و از استانبول می‌تواند برای دلار تهران قیمت سازی کند؛ ولی دولت نمی‌تواند جلویش را بگیرد. صحبت‌های وزیر اقتصاد اقرار به ضعف و شکست و ناکامی در مدیریت اقتصاد است.
مرز‌های پراسترس در بازار دلار
این اقتصاددان با اشاره به اینکه تیم اقتصادی دولت سیزدهم و حتی رئیس کل بانک مرکزی هم نمی‌توانند قیمت دلار و ارز را کنترل کنند، گفت: با تثبیت قیمت دلار نیما روی ۲۸۵۰۰ تومان روز به روز فاصله قیمت دلار در بازار غیررسمی با دلار نیما افزایش می‌یابد؛ بنابراین دامنه فساد و رانت «دلار فرزین» روز به روز بزرگ‌تر می‌شود. بعد از آن، لابد به دنبال نزدیک کردن نرخ دلار نیما به ارز آزاد می‌روند که نتیجه آن، این است که هر روز گرانی‌ها فشار بیشتری به مردم می‌آورد.افقه معتقد است: بانک مرکزی در حال حاضر منفعل است، چون به دلیل تحریم‌ها به اندازه کافی ارز ندارد که بازار را مدیریت کند؛ بنابراین قیمت دلار متناسب با وجود نقدینگی در جامعه می‌تازد و این جهش‌ها باعث می‌شود فاصله نرخ دلار نیمایی و آزاد مرتبا بیشتر شود و دوباره دولت سیزدهم مدعی رانت و فساد دلار نیمایی شده و قیمت دلار نیما را افزایش دهند. به عبارت دیگر این روند همچنان وجود خواهد داشت و تا زمانی که تحریم‌ها برداشته نشود و تجارت و مبادلات مالی به حالت عادی برنگردد ما شاهد جهش‌های بزرگ ارزی خواهیم بود.
آرامش بازار ارز تا کی ادامه دارد؟
عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز در پاسخ به سوال اقتصاد ۲۴ مبنی بر اینکه ثبات نسبی قیمت دلار تا کی ادامه دارد؟ گفت: بازار دلار و ارز نهایتا تا یک هفته تا ۱۰ روز آینده منتظر برنامه‌های رئیس جدید بانک مرکزی خواهد ماند و پس از آن به روند قبلی خود برخواهد گشت.
افقه با بیان اینکه ریشه جهش‌های بزرگ ارزی در حال حاضر غیراقتصادی است، ادامه داد: روند قیمت دلار تا پایان سال افزایشی است. در حال حاضر تنها راهی که می‌تواند قیمت دلار را کنترل کند کنترل نقدینگی است که از مسیر دولت و بانک مرکزی می‌گذرد. با نزدیک شدن به پایان سال دولت به دلیل بحران کسری بودجه به فکر ساده‌ترین راه حل یعنی استقراض از بانک مرکزی می‌افتد و بانک مرکزی برای این کار متوسل به چاپ پول می‌شود که دوباره آغازگر افزایش نقدینگی است. در چنین حالتی نباید منتظر کاهش قیمت دلار باشیم.