گروه فرهنگ و هنر - حامد قلیزاده دانش آموخته رشته معماری آتلیه راک (ROK) را در سال 1392 با همکاری دکتر معین توکلی نیا و نوشین قدرت نما تاسیس کرد. فعالیت عمده این آتلیه در زمینه طراحی معماری و طراحی شهری و مرمت ابنیه تاریخی بوده که در سال های اخیر تمرکز اصلی خود را معطوف به طراحی پروژه‌های بین المللی کرده است .
در این گفتگو سعی شده است به چالش ها و فرصت‌های صادرات خدمات مهندسی پرداخته شود .
لطفاً در مورد پروژه های خودتان در خارج از ایران توضیح دهید .
حدودا از سال ۱۳۹۰ کار طراحی معماری را شروع کردم و خوب یکی از جذاب ترین بخشهای معماری شرکت در مسابقات بین المللی هست که بعد از شرکت در یکی از مسابقات به انجام پروژه های خارج از ایران علاقه‌ مند شدم چرا که یک تجربه جدید هست و همینطور درآمد خوبی هم می تواند داشته باشد . اینکه می توانید برای مردم با فرهنگ های مختلف و نیازهای شاید بعضاً متفاوت طراحی کنید به نظرم بسیار جذاب است .
اولین کارم را در سال ۲۰۱۶ در کانبرای استرالیا انجام دادم که یک پروژه دست دوم بود و قرار بود مدلسازی BIM یک ویلای مسکونی را انجام دهیم. به نظرم شروع خوبی بود. (کار طراحی توسط یک معمار محلی انجام شده بود و مدلسازی BIMرا ما انجام دادیم).
در سالهای بعد پروژه هایی درجوهور مالزی ،گنت بلژیک ، پاریس ، مسکو ، دالاس و شیکاگو آمریکا ، کبک کانادا و لندن انجام دادم که از نظر مقیاس کاملا متفاوت از هم بودند . از یک مجتمع سینمایی هفت سالنه گرفته تا یک استیج مد و لباس .
از سال ۲۰۲۰هم یک همکاری با استودیو معماری Dexpert شروع کردم که تا امروز ادامه دارد . در مجموع ما حصل این سالها حدودا ۲۰ تا پروژه در کشورهای مختلف هست .
در مورد مسابقه صادرات خدمات مهندسی کشور هم بفرمایید .
اولین دوره این رویداد و مسابقه در زمستان سال قبل به همت شورای مرکزی نظام مهندسی کشور و دانشگاه خلیج فارس در منطقه آزاد خلیج فارس برگزار شد ،این رویداد شامل دوره های آموزشی بسیار مفیدی در مورد صادرات خدمات مهندسی بود. در طی این رویداد مسابقه ای هم تحت همین عنوان برگزار شد و بیش از ۱۰۰ طرح مربوط به طراحی ساختمان در دیسیپلین های مختلف شرکت کردند ،خوشبختانه طرح CO-working area ما در پاریس توانست رتبه نخست رو کسب کنه .
این پروژه طراحی و بازسازی یک ساختمان عمومی در حومه پاریس به عنوان فضای کار اشتراکی بود . در این طرح ما همه پلانهای اجرایی نظیر معماری ، تاسیسات برق و مکانیک و دیتیل های اجرایی رو البته به زبان فرانسه ارائه کردیم .
با توجه به اهمیت صادرات مهندسی چرا آنطور که باید به این امر توجه نشده است ؟
صادرات پروژه های مهندسی برای مثال طراحی معماری و ساختمان یک بازار بزرگ و پرسود را در برمی‌گیرد که با کمترین هزینه میتوان اولا باعث ارز آوری شد و ثانیا سطح کیفی مهندسی خودمان را ارتقا داد .
البته این امر پیش نیاز های هم دارد که هر مهندسی برای شروع این پروسه حتما باید به آن بپردازد . پیش نیازهایی مانند شناخت Building code ها و قوانین کشور های هدف ،خلاقیت و نوآوری در طرح ها ، توان نرم افزاری و تسلط به زبانهای خارجی ، که باتوجه به ماهیت پروژه ها الویت بندی این موارد تغییر میکند . موانع زیادی هم بر سر راه هست که طی این مسیر رو سخت تر می‌کند . دسترسی به بازار هدف با توجه به تحریم های بین المللی علیه ایران به شدت محدود است و در مراحل بعد مراودات مالی هم مثل همه رشته های صادرات با دشواری مواجه میشود .
همینطور عدم آموزش های آکادمیک برای حضور در این بازار ها هم باعث شناخت کم مهندسین ما می شود .
البته اخیرا سیاست های توسط شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی و اتاق بازرگانی اتخاذ شده که امیدوارم هم در زمینه آموزش و هم تسهیل روند صادرات اتفاق های مثبتی بیافتد .
به نظر شما در ارتباط با صادرات خدمات مهندسی در کدام بخش ها پتانسیل های بیشتری در کشور وجود دارد و چطور میشود از این پتانسیل ها استفاده کرد ؟
نیروی انسانی یعنی مهندسین جوان کشورمان خصوصا در عرصه ساختمان به نظرم بزرگ ترین پتانسیل محسوب می شوند چرا که با توجه به شرایط هم تجربیات خوبی را در زمینه های مختلف می توانند کسب کنند و هم توان نرم افزاری بالایی دارند . با توجه به تحریم ها ما دسترسی کمی به نرم افزار های اورجینال داریم و این امر موجب شده نرم افزار های مهندسی به صورت کرک شده و بعضاً ناقص در اختیار ما قرار بگیرد ولی چون هزینه زیادی پرداخت نمی‌شود اکثر دانشجو ها و مهندسین ما دسترسی به این نرم افزارها (ولو ناقص ) دارند که شاید این نکته ی مثبتی باشد .
مثلا نرم افزارهای پایه بیم (BIM) قیمتی در حدود ۳۰۰۰-۴۰۰۰ یورو دارند که در دنیا خیلی ها این هزینه ها را متحمل نمی‌شوند .
ما همین نرم افزارهارو با قیمت زیر ۵۰ هزار تومان در دسترس داریم !!
آینده صادرات خدمات مهندسی رو چگونه می‌بینید ؟
در چند سال اخیر اهمیت صادرات خدمات مهندسی با توجه به شرایط ارز بیشتر از هر زمانی احساس میشود و این امر با اقبال قابل توجهی مواجه شده است ،ولی دسترسی ما به بازارهای بین المللی محدود است .
با آموزش های در زمینه بازاریابی ، به نوعی دور زدن تحریم ها ، توان مذاکره می توان بستر این نوع فعالیت ها را در ایران ایجاد کنیم .
البته که با برنامه ریزی و اتخاذ تصمیمات درست در سطح کلان میتوان مسیر را هموار تر کرد امیدوارم در صورت ایجاد ارتباط های بین المللی به صورت محسوسی شاهد حضور پر رنگ مهندسین ایرانی در سطح بین المللی باشیم.