گروه جامعه - در شرایط کنونی جامعه ما درصد قابل توجهی از افراد شاغل هم زیر خط فقر زندگی می‌کنند. پس ما نمی‌توانیم در سرشماری افرادی را که تنها یک الی دو ساعت در هفته فعالیت شغلی انجام می‌دهند در لیست افراد شاغل قرار دهیم.
آخرین آماری که از سوی مرکز آمار ایران اعلام شده نشان می‌دهد ۴۴ درصد از کل بیکاران کشور را جوانان فارغ‌التحصیل تشکیل می‌دهند. بر این اساس نرخ افزایش بیکاری افراد فارغ‌التحصیل در تابستان 1403 نسبت به همین فصل در سال گذشته بیش از یک درصد رشد کرده و در چنین شرایطی برخی از کارشناسان حوزه اقتصاد بر این باورند که آمارهای اعلام‌شده نسبتی با واقعیت جاری در جامعه ندارند.
آمار اعلام‌شده بیکاران واقعی نیست
فرامرز صوفی، کارشناس اقتصادی، دراین‌باره به تجارت‌نیوز می‌گوید: «وقتی در مورد نرخ بیکاری حرف می‌زنیم باید این مساله را از زوایای مختلف بررسی کنیم. اصولاً فرمولی که با آن تعداد افراد شاغل و بیکار در جامعه اعلام می‌شود فرمولی اشتباه است. ضمن اینکه در وضعیت کنونی جامعه ما درصد قابل توجهی از افراد شاغل هم زیر خط فقر زندگی می‌کنند. پس ما نمی‌توانیم در سرشماری افرادی را که تنها یک الی دو ساعت در هفته فعالیت شغلی انجام می‌دهند در لیست افراد شاغل قرار دهیم.» او می‌افزاید: «متاسفانه آماری که از سوی مرکز آمار ایران اعلام می‌شود آمار قابل اتکایی برای سیاست‌گذاری‌های کشور نیست. این آمارها بیشتر از آنکه مشکلات موجود را نشان دهند و مسئولان را به فکر راهکارهایی مناسب برای رفع معضلات وا دارند، گمراه‌کننده هستند.»
آمار غیرواقعی بیکاران مسئولان را گمراه می‌کند
این کارشناس اقتصادی در این خصوص توضیح می‌دهد: «زمانی که پاندمی کرونا در سال 1400 به پایان رسید و ما سه سال خیلی سخت را از نظر اقتصادی و اشتغال پشت سر گذاشتیم، مرکز آمار نرخ بیکاری را هفت و نیم درصد اعلام کرد. این یعنی انگار ما هیچ‌کدام از مشاغل خرد را از دست نداده‌ایم. یا اینکه بسیاری از کارگاه‌ها به دلیل مشکلات اقتصادی مجبور به تعدیل نیرو نشده‌اند. تا وقتی چنین آمارهایی ارائه می‌شود قطعاً مسئولان هم مشکل را آن‌قدر بغرنج نمی‌بینند که بخواهند برای رفع آن تلاش کنند.»
او ادامه می‌دهد: «مساله اینجاست که چنین آمارهایی نه‌تنها مسئولان را گمراه می‌کند که باعث بی‌اعتمادی کارشناسان و مردم به مراجع رسمی می‌شود. چطور ممکن است ما از نرخ بیکاری هفت و نیم درصد حرف بزنیم در حالی که نرخ مشارکت اقتصادی بر اساس همین آمارها در بهار ۱۴۰۳ روی عدد ۲.۴۱ سال گذشته ثابت مانده است.»
فرامرز صوفی می‌گوید: «متاسفانه در بررسی آمارها به‌ناگاه تعداد چشمگیری از افراد جویای کار نادیده گرفته می‌شوند. مرکز آمار تنها ۴۱ درصد جمعیت کشور را جزو افراد شاغل یا جویای کار به‌ شمار می‌آورد، نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم داده‌هایی که از این آمارگیری به دست می‌آید با واقعیت موجود در جامعه همخوانی داشته باشد.»
نگاهی به آمار اعلام‌شده از بیکاران و شاغلان در تابستان ۱۴۰۳
در تابستان ۱۴۰۳، به میزان ۴۱.۷ درصد جمعیت ۱۵ساله و بیشتر از نظر اقتصادی فعال بوده‌اند، یعنی در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند. بررسی تغییرات نرخ مشارکت اقتصادی حاکی از آن است که این نرخ نسبت به فصل مشابه در سال قبل (تابستان ۱۴۰۲) ۰.۱ افزایش یافته است.
جمعیت شاغلان ۱۵ساله و بیشتر در این فصل ۲۵ میلیون و ۱۲۹ هزار نفر بوده که نسبت به فصل مشابه سال قبل تقریباً ۴۴۴ هزار نفر افزایش پیدا کرده است. همچنین جمعیت غیرفعال از نظر اقتصادی (اعم از افراد محصل، خانه‌دار، دارای درآمد بدون کار مانند بازنشستگان و...) ۳۸ میلیون و ۶۶ هزار نفر بوده که نسبت به فصل مشابه سال قبل تقریباً ۴۱۱ هزار نفر افزایش یافته است.
در تابستان ۱۴۰۳ سهم جمعیت بیکار فارغ‌التحصیل آموزش عالی از کل بیکاران ۴۳.۹ درصد بوده است. این سهم در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بالاتر است. بررسی تغییرات این شاخص نشان می‌دهد نسبت به فصل مشابه سال قبل ۱.۱ درصد افزایش پیدا کرده است.
در تابستان ۱۴۰۳ سهم جمعیت شاغل فارغ‌التحصیل آموزش عالی از کل شاغلان ۲۷.۲ درصد بوده است. این سهم در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بالاتر است. بررسی تغییرات این شاخص نشان می‌دهد نسبت به فصل مشابه سال قبل ۰.۴ درصد افزایش یافته است.
بررسی نرخ بیکاری جمعیت ۱۵ساله و بیشتر فارغ‌التحصیلان آموزش عالی حاکی از آن است که ۱۱.۶ درصد از جمعیت فعال فارغ‌التحصیل آموزش عالی بیکار بوده‌اند. این نرخ در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط روستایی نسبت به نقاط شهری بیشتر بوده است. بررسی روند تغییرات این نرخ حاکی از کاهش ۰.۴ درصدی در تابستان ۱۴۰۳ نسبت به فصل مشابه سال قبل است. این تعداد در تابستان سال‌جاری ۸۹۷ هزار و ۶۲۲ نفر و در تابستان ۱۴۰۲ حدود ۹۰۵ هزار و ۱۴۹ نفر بوده است.