با توجه به پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، نگرانی‌هایی بابت کاهش درآمد نفتی ایران و از بین رفتن احتمال ازسرگیری مذاکرات به وجود آمده است. مرتضی بهروزی‌فرد، کارشناس انرژی، به تجارت‌نیوز می‌گوید: آمریکا می‌تواند به چین فشار وارد کند که نفت ایران را خریداری نکند.
در شرایطی که گزارش‌ها حاکی از کاهش تخفیف نفتی ایران به زیر ۵ دلار است، با پیروزی دونالد ترامپ و انتخاب وی به عنوان رئیس جمهور آمریکا، احتمال افزایش دوباره تخفیف نفتی و کاهش درآمد نفتی ایران بالا گرفته است.
دونالد ترامپ در دوره قبلی ریاست جمهوری خود، با خروج از برجام و تشدید تحریم‌ها علیه ایران، منجر به کاهش درآمد نفتی ایران و کاهش مشتریان نفتی ایران شد. طوری که صادرات نفت ایران به یک‌باره بیش از یک میلیون بشکه سقوط کرد.
بعد از اجرای برجام، صادرات نفت ایران به بیش از دو میلیون بشکه در روز افزایش یافته بود، اما بعد از خروج آمریکا از برجام، رقم صادرات به یک میلیون بشکه قبل از برجام هم برنگشت و به کمتر از ۱۰۰ هزار بشکه در روز رسید. از آن زمان تاکنون، به دنبال تشدید تحریم‌ها علیه ایران، مسئولان کشور، نفت را با تخفیف‌های هنگفتی به واردکنندگان نفت، می‌فروختند.
همچنین به دنبال تشدید تحریم‌ها دیگر بسیاری از کشور‌ها ریسک خرید نفت از ایران را متحمل نشدند و اکنون تقریبا ۹۰ درصد نفت ایران به چین صادر می‌شود.
تخفیف نفتی ایران زمانی به ۱۳ دلار به ازای هر بشکه می‌رسید و در چندین ماه گذشته تقریبا ۶ دلار بود. اما حالا با توجه به پایان سال چینی و اختلالات عرضه نفت در منطقه، تخفیف نفتی به زیر ۵ دلار رسیده است.
پیش‌تر تجارت‌نیوز در گزارشی، میزان تخفیف ماهانه نفتی با توجه به تخفیف نفتی حال حاضر بررسی کرده بود. حال، اما باید گفت با توجه به پیروزی ترامپ و احتمال تشدید تحریم‌ها علیه ایران، احتمال افزایش تخفیف نفتی بالا گرفته است.
اگر تخفیف نفتی دوباره به بیش از ۱۰ دلار به ازای هر بشکه بازگردد، تخفیف ماهانه نفتی ایران، بیش از ۴۵۰ میلیون دلار خواهد شد. البته این محاسبات بر اساس ۱.۵ میلیون بشکه صادراتی ایران در روز است و احتمال کاهش میزان صادرات نفت ایران به دلیل تشدید تحریم‌ها وجود دارد. تمامی این موارد در کنار هم به معنای کاهش چشم‌گیر درآمد نفتی به عنوان مهم‌ترین منبع درآمد کشور است.
بازار نفت متزلزل خواهد شد
مرتضی بهروزی‌فرد، کارشناس انرژی، وضعیت بازار نفت را با توجه به پیروزی ترامپ این طور عنوان کرد: پیش‌بینی کردن وضعیت صنعت نفت ایران، با توجه به نامساعد بودن بازار، کار دشواری است. ظرفیت مازاد زیادی در دنیا وجود ندارد که بخواهد پشتوانه بازار نفت باشد و وضعیت بازار چندان مشخص نیست. اما باید گفت که چشم‌انداز مثبتی برای افزایش مصرف نفت وجود ندارد و چه هریس رئیس‌جمهور می‌شد و چه ترامپ، در کوتاه‌مدت تاثیر معناداری بر بازار نمی‌گذاشت.
وی در مورد وضعیت صنعت نفت ایران بیان کرد: وضعیت بازار طوری است که اگر ترامپ فشار را بیشتر کند و همین ۱.۵ میلیون بشکه صادراتی ایران هم از دور خارج کند، بازار متلاطم خواهد شد. این وضعیت در زمان دولت حسن روحانی و خروج ترامپ از برجام هم اتفاق افتاد.
به گفته او، باید در نظر داشت که مسلما قیمت‌های بالای نفت، چندان مورد علاقه مردم آمریکا نیست. شاید در بلندمدت ترامپ با اقدامات خود تغییری در این وضعیت ایجاد کند، اما در کوتاه‌مدت باید ملاحظات و چشم‌پوشی‌هایی که بایدن انجام می‌داد را ادامه دهد. در غیر این صورت، بازار نفت دچار تزلزل خواهد شد.
بهروزی‌فرد در مورد احتمال ازسرگیری مذاکرات تشریح کرد: ایران متاسفانه در وضعیت بسیار بدی قرار دارد. تا مساله ایران با دنیا حل نشود، یعنی موضوع تامین مالی، تامین قطعات، دانش فنی، تکنولوژی و ورود شرکت‌های بزرگ دنیا به کشور اتفاق نیفتد، وضعیت صنعت نفت مسلما روز به روز بدتر خواهد شد.
وی افزود: کشور چاره‌ای جز شل کردن پیچ‌ها و برقراری ارتباط با دنیا ندارد. یکی از سیاست‌ها و شعار‌های اعلامی پزشکیان حل مسئله FATF، برجام و ارتباط با دنیا بود. سیاست‌گذاران کشور می‌دانند که ادامه وضعیت کنونی در کشور تقریبا غیرممکن است.
احتمال کاهش درآمد نفتی ایران
او ادامه داد: وضعیت کشور به‌گونه‌ای است که در گاز، برق و بنزین ناترازی شدیدی وجود دارد و این ناترازی به زودی در مساله گازوئیل نیز رخ خواهد داد. حل تمام این مسائل، به سرمایه، دانش فنی، تکنولوژی، تجهیزات و ورود شرکت‌های بزرگ دنیا نیاز دارد تا بتوان از این وضعیت نجات پیدا کرد.
بهروزی‌فرد در مورد ادامه شرایط کنونی متذکر شد: اگر این اتفاق نیفتد و کشور با دنیا ارتباط نداشته باشد، مسلما وضعیت روز به روز بدتر خواهد شد. یعنی وضعیت در زمستان امسال، به مراتب بدتر از زمستان پارسال خواهد بود و این روند در سال‌های آینده هم ادامه خواهد داشت. مگر این که یک تغییر اساسی اتفاق بیفتد.
او در مورد احتمال افزایش تخفیف نفتی و کاهش درآمد نفتی ایران تصریح کرد: اکنون شرکت‌های معتبر چین از ایران نفت نمی‌خرند. پالایشگاه‌های کوچک محلی در چین، خریدار نفت ایران هستند. این پالایشگاه‌ها هیچ‌گونه ارتباط و مراوده‌ای با دنیا ندارند و همین پالایشگاه‌ها نفت ایران را با تخفیف می‌خرند.
آن طور که او توضیح داد: اگر ترامپ بخواهد رفتاری مشابه سال آخر دولت روحانی داشته باشد و قصد داشته باشد که صادرات نفت را به حداقل برساند، می‌تواند منجر به افزایش تخفیف نفتی و کاهش درآمد نفتی ایران شود.
وی خاطرنشان کرد: آمریکا می‌تواند دولت چین را تحت فشار قرار دهد و اجازه خرید نفت از ایران را به او ندهد. آمریکا می‌تواند چنین کاری انجام دهد. باید در نظر داشت که گرچه ایران، چین را یک شریک استراتژیک می‌داند، اما چین چنین دیدگاهی ندارد. چین حتی در مناقشه با کشور‌های عربی خلیج‌فارس هم از آنها حمایت می‌کند و از ایران طرفداری نمی‌کند.
این کارشناس انرژی در نهایت بیان کرد: مسلما اگر ترامپ تصمیم داشته باشد که به چین فشار وارد کند تا واردات نفت از ایران را کم کند یا به صفر برساند، چین هم از آمریکا حمایت خواهد کرد. چرا که چین مراوده‌ای بیش از یک تریلیون دلار با آمریکا دارد. می‌توان گفت که متاسفانه آمریکا می‌تواند بر چین به جهت کاهش واردات نفت از ایران فشار وارد کند و برای آنها کار چندان دشواری نخواهد بود.