گروه جامعه- معاون رییس جمهور از توقف مازوت سوزی در سه نیروگاه در اراک، کرج و اصفهان خبر داد. در عین حال از بابت اینکه این تصمیم ممکن است باعث قطعی برق در مواقعی بشود عذرخواهی کرد.
محمدجعفر قائم پناه معاون اجرایی رییس جمهور پس جلسه کارگروه ملی کاهش آلودگی هوا اظهار کرد: هوا که سرد می‌شود، وارونگی هوا اتفاق میفتد. یکی از علت‌های اصلی کمبود انرژی و ناترازی انرژی در تولید برق و تامین گاز نیروگاه‌هاست. بعضی نیروگاه‌ها ناگزیر برای تامین برق و جلوگیری از خاموشی از مازوت استفاده می‌کردند. امروز پس از بررسی‌ها و پس از دستور آقای پزشکیان به دلیل آلودگی خاص در مناطق اراک، کرج و اصفهان ناشی از مازوت سوزی (حدود ۱۶ میلیون تن مازوت‌سوزی) که باعث آلودگی هوا و بیماری می‌شود، مازوت سوزی متوقف می‌شود.
او ادامه داد: کمبود برق، انرژی و گاز داریم. برای این‌که به بخش‌هایی از جامعه آسیب وارد نشود، ناچاریم سوخت مازوت را در این نیروگاه‌ها متوقف کنیم. در دولت مقرر شده وزارت نیرو ساعت‌هایی را در طول سال تنظیم کند مدتی که نیاز است خاموشی اعلام کند. از همه مردم به خاطر این مساله عذرخواهی می‌کنم. واقعا چاره‌ای نداریم. ما راضی نیستیم این سم در شهرهایی مثل اصفهان، کرج، اراک و شهرهای دیگر تولید شود و ترجیح دادیم خاموشی مختصری به طور منظم و با اطلاع قبلی در طول شبانه روز اتفاق بیافتد. امیدواریم با برنامه‌ریزی‌های دولت وفاق ملی سال دیگر تولید برق و گاز اصلاح شود.
معاون اجرایی رییس‌جمهور اضافه کرد: برای کم کردن خاموشی‌ها باید چند درجه‌ هوای خانه را کاهش دهیم و گاز و برق کمتری مصرف کنیم. دمای خانه‌ها و ادارات را باید کنترل و انرژی کمتری در اتاق کار مصرف کنیم. کمی هم مشکل به دلیل ارزانی شدید و یارانه‌ای است که پرداخت می‌شود. به هر حال از شنبه مازوت سوزی متوقف می‌شود. این تصمیم عادلانه است؛ چراکه سلامتی مردم در این مناطق حفظ می‌شود. قرار نیست تعدادی بمیرند تا ما برق داشته باشیم.
او درباره هماهنگی دستگاه‌ها در قانون هوای پاک گفت: کارگروهی داریم که دو هفته یک بار با حضور همه دستگاه‌ها و با مدیریت خانم انصاری تشکیل می‌شود. به تدریج هم مشکل خودروهای فرسوده را پیگیری می‌کنیم که کار مهمی است. کارگروه‌هایی تنظیم شده که منجر به آلودگی کمتر شود. محیط زیست برای همه ماست و هوا، آب و خاک جزء جدانشدنی زندگی ماست. امیدوارم با همدلی مردم بتوانیم مشکلات را حل کنیم.
قائم پناه در پایان اضافه کرد: یکی از اصلی‌ترین وظایف دولت وفاق ملی اجرای سیاست‌های کلی مقام معظم رهبری‌ست. ایشان در بند سوم و چهارم تاکید کردند از آلودگی محیط زیست و مواد آلاینده جلوگیری شود و در راستای اجرای این فرمایشات به جد سیاست‌ها را دنبال می‌کنیم. این به نفع مردم و کشور خواهد بود.
مازوت چقدر در آلودگی هوا موثر است؟
تسنیم می نویسد: علیرضا زاکانی، شهردار تهران در سومین کنفرانس بهینه‌سازی و بهره وری انرژی ایران در بخشی از سخنان خود به موضوع آلودگی هوای تهران اشاره کرد و گفت: " شهروندان در پایتخت سال گذشته تنها ۱۰ روز از هوای پاک بهره‌مند شدند و تهران در سال گذشته ۱۱۹ روز هوای ناسالم داشته است؛ یک روی سکه این آلودگی‌ها موضوع تأمین انرژی برای شهر است”
عمده ۱۱۹ روز با هوای ناسالم در سال گذشته نیز در ایام سرد سال بوده و تکرار این روزها در هفته‌ها و ماه‌های آینده از امروز قابل پیش‌بینی است. تردد وسایل نقلیه فرسوده و یا وسایل نقلیه غیرفرسوده اما پرمصرف و همچنین احتراق ناقص سوخت در باک موتورسیکلت‌ها و خودروها همچون دیگر ایام سال در ایام سرد نیز موجب آلایندگی می شود؛ با این تفاوت که پدیده وارونگی دما، از پراکندگی این حجم بالای آلایندگی جلوگیری می کند و تجمع آن موجب تشدید آلایندگی هوا می‌شود.
از سوی دیگر به‌خاطر مشکل ناترازی بین تولید و تقاضای گاز در زمستان، صنایع و نیروگاه‌ها مجبور به استفاده از سوخت مایع به جای سوخت گاز در فصول سرد سال می‌شوند. سوخت مایعی که به نیروگاه‌ها و صنایع برای جایگزینی با گاز تحویل می‌شود، مازوت (نفت کوره) و گازوئیل (نفت‌گاز) است.
مازوت که از بازمانده تقطیر نفت خام در برج ­های تقطیر در فشار جو، تقطیر در خلاء و واحد کاهش گرانروی بدست می‌آید، در سوخت کشتی ها، قطارها، نیروگاه های برق و واحدهای صنعتی بزرگ و کوچک به کار می رود. از آنجایی که مازوت برشی سنگین‌تر از گازوئیل است و سوزاندن آن به آلایندگی بیشتری از نظر دی‌اکسید گوگرد، ذرات معلق و ... منجر می‌شود، در روزهای آلاینده، سوختن آن در نیروگاه‌ها و صنایع بیشتر مورد طرح و انتقاد قرار می‌گیرد.
نیروگاه‌های موجود در استان تهران شامل نیروگاه‌های طرشت، بعثت و ری هر سه از سوخت گاز استفاده می‌کنند و نیروگاه‌های دیگر شامل شهدای پاکدشت و پرند نیز به‌دلیل ماهیت سیکل ترکیبی امکان مصرف مازوت ندارند.
نیروگاه طرشت بیش از ۴۰ سال است که هیچ مازوتی را در خود جای نداده و حتی بخش مازوت‌سوز این نیروگاه نیز به زمین فوتبال تبدیل شده است، ضمن اینکه این نیروگاه همه‌ساله و در فصول سرد به‌دلیل افت فشار گاز و قرار گرفتن نیروگاه در منطقه شهری و راندمان پایین از مدار خارج و وارد دوره تعمیرات می‌شود.
واحد مازوت نیروگاه برق بعثت نیز سال‌هاست به‌دلیل محدودیت‌های زیست‌محیطی به‌طور کامل پلمب شده و این نیروگاه گاز طبیعی مصرف می‌کند، با این توضیح که مصرف گاز نیروگاه بعثت به‌صورت تقریبی یک میلیون و ۶۰۰ مترمکعب در شبانه‌روز است و هر زمان که فشار گاز افت کند، تولید کاهش می‌یابد و به هیچ عنوان از سوخت دوم در این نیروگاه استفاده نمی‌شود.
نیروگاه شهدای پاکدشت نیز که بزرگترین نیروگاه سیکل‌ترکیبی محسوب می‌شود، از سال ۱۳۸۲ وارد چرخه بهره‌برداری شد و در قالب دو فاز ابتدا فاز گازی و در مرحله دوم به‌صورت سیکل‌ترکیبی تا کنون مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. در خصوص سوخت مصرفی این نیروگاه باید گفت سوخت اصلی این نیروگاه مطابق مدارک سازنده، سوخت گاز طبیعی است و از سوخت گازوئیل در صورت نیاز به‌عنوان سوخت دوم و کمکی استفاده می‌شود.
همچنین نیروگاه پرند نیز که یکی از نیروگاه‌های گازی استان تهران با ظرفیت تولید ۱۵۲۶ مگاوات است از سوخت گاز برای تولید برق استفاده می‌کند و سوخت مازوت در این نیروگاه نیز استفاده نمی‌شود.
در نهایت نیروگاه ری نیز که یکی از قدیمی‌ترین نیروگاه‌ها شناخته می‌شود، طراحی واحد‌های تولیدی آن به‌گونه‌ای است که به هیچ عنوان قابلیت استفاده از سوخت مازوت را ندارند، سوخت اول و اصلی این نیروگاه گاز طبیعی بوده و تنها سوخت جایگزین دراین نیروگاه سوخت مایع گازوئیل است که درمواقع عدم تخصیص سهمیه گاز، این مجموعه برای تأمین برق موردنیاز شبکه از سوخت جایگزین یعنی گازوئیل استفاده خواهد کرد، در عین حال به‌دلیل این که استفاده از سوخت مایع گازوئیل آثار مخرب بیشتری روی تجهیزات توربین خواهد داشت، هرگز اولویت مصرفی نیست.
بررسی آمار مصرف سوخت نیروگاه‌ها در یک‌دهه اخیر نشان می‌دهد که نیروگاه‌های تهران در ۱۰ سال گذشته، حتی یک لیتر مازوت نیز مصرف نکرده‌اند، پس سهم مازوت سوزی در نیروگاه‌های تهران را در آلایندگی هوای پایتخت باید صفر دانست.
البته این موضوع درباره تهران صادق است و باید گفت در خصوص شهرهای دیگر مانند اصفهان و اراک باید تحقیق بیشتری نمود.