گروه سیاست خارجی- ترامپ رئیس جمهوری که برای جهان هم نوعی نابهنجاری محسوب می شود حالا بر مسند ریاست آمریکا نشسته است. چه بخواهیم و چه نخواهیم حضور او تاثیرگذار است. حالا اما حتی عده ای کارشناسانان نیز حضور او را چندان هم منفی مطلق نمی دانند. هرچند به هر حال او آدم عجیب و غیر متعارفی است.
یک کارشناس مسائل بین‌الملل می‌گوید اگر آقای پزشکیان رئیس‌جمهور است و یک سیاست تعادل در سیاست‌خارجی را در نظر گرفته؛ بتواند کل مجموعه جمهوری‌اسلامی را قانع کند که می‌شود با ترامپ هم گفتگو کرد، می‌توان با او هم به گفتگو پرداخت.
عبدالرضا فرجی راد کارشناس مسائل بین الملل در واکنش به انتخاب ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا می‌گوید: شرایط به این بستگی دارد که ایران چه تصمیمی بگیرد. اگر هریس پیروز می‌شد مثل گذشته زمینه مذاکرات فراهم می‌شد و قرار بر این بود که دو کشور با هم گفتگو کنند. هر چند که گفتگو با دموکرات‌ها با توجه به تحولات یک سال گذشته خاورمیانه؛ مثل مذاکرات برجامی نخواهد بود.
در دوره قبل که ترامپ رئیس‌جمهور بود، جمهوری اسلامی ایران آمادگی نداشت که با ترامپ گفتگو کند. به دو دلیل یکی اینکه ترامپ از برجام خارج شده بود و دو اینکه اطرافیان او حرف‌هایی در رابطه با برخورد با جمهوری‌اسلامی می‌زدند. بعد از آن هم ترور شهید سلیمانی پیش آمد و دیگر ایران به هیچ‌وجه حاضر نبود با ترامپ گفتگو کند. اگر جمهوری‌اسلامی سیاست عدم گفتگو با ترامپ را پیش ببرد، ما شاهد گفتگویی نخواهیم بود. اما اینکه آقای پزشکیان رئیس‌جمهور است و یک سیاست تعادل در سیاست‌خارجی را در نظر گرفته بتواند کل مجموعه جمهوری‌اسلامی را قانع کند که می‌شود با ترامپ هم گفتگو کرد، می‌توان با او هم به گفتگو پرداخت.
فرجی‌راد توضیح داد: هیچکس نمی‌تواند الان پیشبینی کند اگر ترامپ رئیس‌جمهور شود ما چه رفتاری کنیم. ایا سیاست جدیدی در پیش می‌گیریم یا سیاست قبلی را اتخاذ خواهیم کرد. اینکه آیا ما می‌خواهیم با توجه به سیاست‌ جدید تحریم‌ها را برداریم یا نه. اگر هدف ما برداشتن تحریم‌ها باشد با ترامپ هم وارد گفتگو خواهیم شد. او هم در یکی دو تا از رالی‌های انتخاباتی نظرات عجیبی داد. او یکبار گفت من تحریم‌های ایران را می‌خواهم بردارم و باز هم تکرار کرده که می‌خواهم با ایران به نتیجه برسم و دعوایی با تهران ندارم.
من پیش بینی نمی‌کنم که ترامپ بخواهد در ماه‌های اول با ایران برخورد کند. دو تا سه ماه مانده تا زمانی که او به کاخ سفید برسد. در این مدت او تلاش می‌کند پیام‌های مستقیم و غیرمستقیم به جمهوری اسلامی بدهد و زمینه‌اش در این دو سه ماه تعیین می شود. اگر پیام‌های مثبتی بگیرد وقتی وارد کاخ سفید شود؛ طبیعتا او هم پیام‌های مثبت می‌گیرد و اگر در این مدت پیام‌های منفی بگیرد؛‌ پیام‌های منفی خواهد داد.
انتخاب ترامپ و امکان استقرار صلح، بهبود رابطه با اروپا و بهبود تجارت ایران
همچنین عباس آخوندی، وزیر سابق و کارشناس اقتصادی در مصاحبه‌ای با اکو ایران به شرح فرصت‌ها و تهدید‌های انتخاب ترامپ پرداخته است.
او با انتشار ویدیو این مصاحبه در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: امروز ترامپ به‌عنوان برنده انتخابات امریکا اعلام شد. وی شخصیتی نابه‌هنجار دارد و پیروزی‌اش اثر منفی بر برخی بازار‌های جهانی از جمله بازار ایران گذاشت. با این وجود، واقع‌نگری حکم‌می‌کند که نگاهی دقیق بر عملکرد گذشته و رویکرد‌های وی داشته‌باشیم و فارغ از هیجان‌زدگی تهدید‌ها و فرصت‌هایی که احتمالا برای کشور در سطح بین‌المللی گشوده می‌شود را شناسایی کنیم.
من سه فرصت امکان استقرار صلح، بهبود رابطه با اتحادیه اروپا و امکان بهبود تجارت ایران در صورت فهم دقیق سیاست تجاری حمایت‌گرانه وی را در گفتگو با اکوایران شرح کردم. البته مشروط به فهم دقیق تحولات، جسارت اقدام از سوی دولت و داشتن سیاست فعال.
در این‌گفتگو از ضرورت گفتگوی مستقیم در آمریکای ترامپ با وی و حتی قبل از شروع فعالیتش، حل مساله اوکراین و پیشنهاد برگزاری کنفرانس صلح در منطقه خلیج فارس توسط رئیس جمهور ایران سخن گفته‌ام.
من بر این باورم که وفاق به معنی پذیرش هویت ملت ایران و خروج از پدیده‌ی بی‌دولتی با تکیه بر دولت ملی مدرن و یگانه‌ی ایران است.
فرصت خوبی برای مذاکره است
ترامپ دوباره به کاخ سفید برگشت، اما با تجربه‌ای چندساله که می‌تواند بر روی تصمیمات او اثرات کیفی بگذارد. ترامپ با مسأله‌ی چین، ایران، روسیه و جنگ‌های خاورمیانه مواجه است. حالا سؤال محوری اینجاست که با ترامپ چه باید کرد؟
محمد خواجویی، مدیرگروه مطالعات لبنان مرکز تحقیقات استراتژیک خاورمیانه، درباره راهبرد مطلوب ایران در مقابل ترامپ به «انتخاب» گفت: قبل از ارائه‌ی راهبرد باید تحلیل واقع بینانه‌ای از وضعیت داشته باشیم. ایران چهارسال بسیار سخت و دشواری را در دوره ریاست جمهوری ترامپ در پیش رو دارد. گزینه‌های زیاد و مطلوبی پیش روی ایران نیست و باید با عقلانیت و به دور از شعارزدگی سیاست‌ها را در پیش گرفت. ترامپ یک فرد ناشناخته برای ایران نیست. دوره‌ی اول ریاست جمهوری ترامپ، شدیدترین فشار‌ها علیه ایران اعمال شد و ضربات بزرگی به اقتصاد ایران خورد. تبعات آن سیاست‌ها هنوز در ایران وجود دارد. سیاست فشارحداکثری، سیاست کلان ترامپ در دوره جدید او علیه ایران خواهد بود. ترامپ که این بار با وجود شدیدترین فشار‌های رسانه‌ای وسیاسی و قضایی پیروز انتخابات می‌شود، خود را در موضع قوی‌تری می‌داند. قدرت ریسک‌پذیری ترامپ هم بیشتر است، چون دوره‌ی بعدی را نخواهد داشت. از طرف دیگر طبیعتا اتفاقات چهارسال اخیر از جمله ادعای همراهی ایران در ترور او، احتمال تندترشدن نگاه ترامپ به ایران را جدی‌تر می‌کند. در همین حال تقابل ایران و اسراییل در منطقه باعث می‌شود فشار‌ها علیه ایران از سوی آمریکا چه بسا رنگ و جهت دیگری هم به خود بگیرد. ترامپ همراهی بیشتری با نتانیاهو در منطقه دارد و سیاست نتانیاهو هم تضعیف ایران و محور مقاومت است. به نظر می‌رسد سیاست ایران در دولت اول ترامپ، در دوره کنونی کاربرد ندارد.
او افزود: اقتصاد ایران شکننده‌تر شده است. اگر سیاست فشار حداکثری تشدید شود، ایران با مشکل مواجه می‌شود؛ بنابراین به نظر می‌رسد که ایران باید در جستجوی مسیری برای مذاکره با آمریکا باشد. ایران نباید به صورت قاطع هرگونه تعامل با آمریکا را رد کند. سیاست ما در این دوره باید منعطف باشد. دیگر نمی‌شود با سیاست‌ها و رویکرد‌های قبلی ادامه داد. کشور در شرایط حساسی است. باید بسیاری از سیاست‌های هزینه زا کنار گذاشته شود. تصور اینکه می‌تواند با صبر از این دوره را عبور کرد اشتباه است. نباید روی فروش نفت به چین حساب کرد، چون این امکان بالاست که چین تحت فشار‌های آمریکا میزان خرید نفت از ایران را کاهش دهد که در این صورت شرایط برای ما بسیار دشوار است، چون گزینه چندان دیگری نداریم.
وی در رابطه با رویکرد دولت پزشکیان نسبت به غرب در ۹۰ روز اخیر اظهار داشت: رویکردی که دولت آقای پزشکیان ارائه کرد، یعنی محدودیت تخاصم با آمریکا، می‌تواند در دوره‌ی ترامپ هم پیش گرفته شود. البته موفقیت این مسأله در گرو رفتار دو طرف است. ایران نباید به صورت پیش فرض، هرگونه تعامل و اقدام برای مدیریت تنش را رد کند. سیاست خارجی ایران نباید دچار عدم انعطاف باشد. از سوی دیگر هرگونه اقدامی برای تشدید تنش‌ها با اسراییل، شرایط را برای ایران دشوار می‌کند. نتانیاهو آمریکا را برای فشار بیشتر بر ایران تشویق می‌کند و ایران نباید به مارپیچ تنش با اسراییل ادامه دهد. یکی از اقداماتی که در دوره‌ی ترامپ پیش گرفته شد این بود که در کنار کشور‌های عربی سیاست ضدایرانی را پیش گرفت؛ بنابراین مسیر احیا روابط با کشور‌های عربی از سوی ایران باید استمرار داشته باشد و نباید کاری کنیم که این کشور‌ها به سوی آمریکا حرکت کنند. در عرصه‌ی بین‌المللی هم کاهش تنش با اروپا بسیار ضروری است. بعد از جنگ اوکراین روابط ایران با غرب متشنج شده و باید به سمت بازسازی این روابط حرکت کنیم. نباید بگذاریم که اجماعی بین اروپا و آمریکا درباره‌ی ایران شکل بگیرد. ما باید قاعدتاً بعد از ژانویه تا اکتبر ۲۰۲۵ که موعد بند غروب برجام است، تلاش کنیم به سمت نوعی توافق بر سر برنامه‌ی هسته‌ای حرکت کنیم. احتمال اینکه تا آن دوره کشور‌های اروپایی به سمت مکانیسم ماشه حرکت کنند وجود دارد. ایران از این فرصت می‌تواند استفاده کند و با کاهش تنش با اروپا اجازه‌ی فعال شدن مکانیسم ماشه را ندهد. اینکه ترامپ گفته مساله اصلی او در قبال ایران، هسته‌ای است می‌تواند فرصت خوبی برای مذاکره باشد. بویژه اینکه دیگر برجام نیز در عمل وجود ندارد و دو طرف می‌توانند به یک توافق جدید دست یابند؛ چیزی که ترامپ هم قبلا درباره آن صحبت می‌کرد. متاسفانه در سه سال دولت رئیسی عملاً فرصت احیا برجام به دلیل محاسبات غلط دولت او از بین رفت. اینک شرایط ایران برای مذاکره سخت‌تر از گذشته است.
آنچه مهم است، جلوگیری از تشدید فشار‌ها علیه ایران و ممانعت از اجرای روند "کلنگی کردن" ایران و انداختن ایران در یک روند زوال تدریجی است.