در گام‌اولِ طرح رفع محدودیت فیلترینگ، واتساپ و گوگل‌پلی، با اجماع رای مثبت اعضای شورای عالی مجازی رفع فیلتر شد و این اقدام با واکنش‌های متفاوتی از سوی شخصیت‌های سیاسی به خصوص کاربران فضای مجازی مواجه شد.
جلسه شورای عالی فضای مجازی بعد از ظهر سه‌شنبه ۴ دی ۱۴۰۳ با حضور سران سه قوه و دیگر اعضای این شورا در سالن شهید بهشتی نهاد ریاست جمهوری برگزار شد و در جریان برگزاری این جلسه در گام‌اولِ طرح رفع محدودیت فیلترینگ، واتساپ و گوگل‌پلی، با اجماع رای مثبت اعضای این شورا رفع فیلتر شد. در این جلسه اعضا ضمن تاکید بر اهمیت حکمرانی قانونمند در فضای مجازی بر حمایت از سکوهای داخلی هم تاکید کردند.
سیدعباس موسوی معاون مراسم و تشریفات دفتر رئیس‌جمهور در این زمینه درباره «همدلی و همنوایی ‎سران قوا و جدیّت رئیس جمهور پزشکیان در تحقق یکی از وعده های مهم خود در پاسخ به بخشی از مطالبات بحق مردم» به «نگرانی و مخالفت جدی برخی اعضاء» هم اشاره کرد و نوشت: با وجود این دست استدلالات و نگرانی ها، باید بپذیریم فیلترینگ راه حلی کهنه و البته بی اثر برای مسائل مدرن امروز در حوزه حکمرانی فضای مجازی است.
فیروزآبادی دبیر سابق شورای عالی فضای مجازی در گفت‌وگویی با بیان این‌که «با نگاه‌های اقتضایی در شورای عالی فضای مجازی تصمیم رفع فیلتر واتساپ و گوگل پلی اتفاق افتاده است» خاطرنشان کرده اسنت که «وقتی شورای عالی فضای مجازی تصمیم می‌گیرند یک پیام‌رسان را رفع فیلتر کند خود حکمرانی قانونی است.»
هم‌چنین الیاس حضرتی، رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: گفتمان وفاق ملی تجلی دیگری یافت و گام اول تحقق وعده رفع فیلترینگ رئیس‌جمهور پزشکیان، با همکاری سران قوا و اکثریت اعضای شورای عالی فضای مجازی عملی شد. این مسیر برای ایران ادامه دارد...
محمدجواد آذری جهرمی، وزیر پیشین ارتباطات نوشت: گام‌های اول همیشه سخت اما می‌تواند آغازگر تغییرات بزرگ باشند. رفع فیلتر واتس‌اپ و گوگل پلی اقدامی مثبت و ضروری بود که جای تقدیر از رییس‌جمهور محترم و وزیر محترم ارتباطات و سایر کسانی که در این امر دخیل بودند، دارد.
5 نکته درباره تَرَک برداشتن دیوار ضد مردمی فیلترینگ
جعفر محمدی در عصر ایران می نویسد: روز گذشته ، در عالی ترین سطح ممکن و در جلسه ای با حضور روسای 3 قوه، فرماندهان ارشد نیروهای مسلح ، وزرای دولت، تعدادی از نمایندگان مجلس و ... تصمیم گرفته شده که از دو پلتفرم "واتساپ" و "گوگل پلی" رفع فیلتر شود.
این غصه ای بزرگ است که در کشور ما، مسائلی که در جهان امروز اصلاً مسأله نیستند، به بحران هایی تبدیل می شوند که هم ملت را رنجیده می کنند و هم برای حل شان، باید از هفت خان ها گذشت و بعد از لابی های فراوان سران مملکت را گرد هم آورد تا بلکه گرهی که می شد اصلاً نباشد و به دست باز می شد را با دندان باز کنند ؛ کما این که دیروز آن همه مقام لشکری و کشوری و مذهبی دور هم جمع شدند که چه کنند؟ از واتساپی که برای خرف زدن مردم با یکدیگر است و گوگل پلیی که برای دانلود اپلیکیشن است، رفع فیلتر کنند.
فارغ از این نکته غم انگیز، درباره تَرَکی که بر دیوار ضد مردمی فیلترینگ افتاده، چند نکته زیر قابل تأمل است:
1 - پزشکیان تا بدین جای کار، کوشیده است در مسیر وعده هایش حرکت کند: انتصابات فراجناحی، بهره مندی از ظرفیت های بانوان و اقوام ایرانی در مناصب مدیریتی، صادق بودن با مردم در ارائه گزارش های واقعی - و نه شعاری - از وضعیت کشور و از جمله ناترازی ها، ممانعت از اجرای قانون محفلی موسوم به عفاف و حجاب و کلید زدن رفع فیلترینگ.
همین که رئیس جمهورمان با مردم روراست و صادق است و می کوشد وعده هایش را عملی کند، بسیار مغتنم است.
2 - پزشکیان می توانست در مقولاتی مانند قانون عفاف و حجاب و فيلترينگ، چکشی عمل کند و مثلا به وزیر ارتباطات دستور دهد فورا دکمه رفع فیلتر را بزند و کار را تمام کند.
چنین رویکردی، البته به مذاق مردم بیشتر خوش می آمد ولی نکته اینجاست که ساختار هزارتوی سیاست در ایران، بسیار پیچیده تر از این حرف هاست و پزشکیان، این را خوب می داند.
او می داند که می تواند خیلی از کارها را ضرب الاجلی و به ضرب و زور "من رئیس جمهور هستم" انجام بدهد ولی رئیس جمهور ، به پاتک بعد از این تک نیز می اندیشد و از این رو می خواهد کار را ولو با صرف زمان بیشتر، درست تر و اصولی تر از آب دربیاورد. بنابراین می کوشد تا جایی که می تواند، مخالفان را نیز همراه کند تا دستکم، فردا روز، چوب لای چرخ نگذارند.
فرض کنید پزشکیان منفردا دستور رفع فیلترینگ می داد و قوای دیگر را به هیچ می انگاشت. در آن صورت آیا این امکان وجود نداشت که مثلا قوه قضاییه از سر تلافی و به دست یک بازپرس، فیلترینگ را برگرداند؟ و مگر همین تلگرام را برخلاف خواسته دولت روحانی، یک بازپرس با اشاره ای از بالا و با دو سطر حکم فیلتر نکرد؟
همین رفع فیلتر واتساپ و گوگل پلی را در نظر بگیرید. اکثر اعضای شورای عالی فضای مجازی، تا همین چندی پیش، موافق سرسخت فیلترینگ بودند و اگر پزشکیان با آنها تقابل می کرد، چون در اکثریت اند، می توانستند مصوبات دلخواه شان را علیه طرح های او نهایی کنند. اما پزشکیان ترجیح داد برغم فشار افکار عمومی برای تعجیل در رفع فیلترینگ، مخالفان را به صف موافقان بیاورد تا هم بتواند مصوبه رفع فیلترینگ بگیرد و هم از مخالفت های بعدی آنها جلوگیری کند تا فیلترینگ به این راحتی ها بازنگردد.
اگر فیلترینگ با تعجیل برداشته می شد و مدتی بعد برمی گشت خوب بود یا برداشته شدنش با تاخیر ولی بقای طولانی مدتش؟
بنابراین منصفانه باید گفت که آنچه پزشکیان انجام داد، مصداق کاملی از تدبیر یک "سیاستمدار واقف بر لایه های قدرت در ایران" است.
این توضیح به ویژه برای کسانی مفید است که به درستی می گویند اراده مردم در رای به رئیس جمهور متجلی شده و مردم، نه به شخص او که به رویکردها و وعده هایش رای داده اند. یکی وعده هایش هم رفع فیلترینگ بوده و باید به سرعت اجرا شود. این حرف کاملاً درستی است ولی در میدان سیاست ایران، رئیس جمهور چاره ای جز طرح و تدبیر و خنثی سازی نیروهای مخالف برای اجرای وعده هایش ندارد.
پزشکیان، وزیر دولت سیدمحمد خاتمی است و به چشم خود دیده که اجرای طرح های مصلحانه او، چقدر با اصطکاک مواجه می شد و مخالفانش، چقدر ناکامی برایش دولت و ملت به بار آوردند.
او این را هم می داند که مخالفان نسبت به زمان خاتمی، بسیار قوی تر هم شده اند؛ بنابراین دو راه را پیش روی خود می بیند: "درافتادن با آنها با چهره ای قهرمانانه، کسب موفقیت های مقطعی و سپس شکست کامل روند" یا "تعامل واقعگرایانه با آنها و همراه کردن ولو نسبی شان برای اصلاح گری و کاهش خطرات شان به منظور موفقیت های واقعی و دراز مدت" ؛ پزشکیان راه دوم را برگزیده است.
3 - مردم از یک سو نباید پشت رئیس جمهوری را که پیگیر اجرای وعده هایش هست خالی کنند و از دیگر سو، نباید از مطالبه تحقق کامل وعده ها، غافل شوند.
مادام که رئیس جمهور در مسیر مردم است، باید از او حمایت کرد و در برابر جریان کارشکن، ایستاد. معلق شدن اجرای قانون عفاف و حجاب و گام اول رفع فیلترینگ، دو نمونه موفق در این باره است.
اگر در این مدت، مردم در رسانه ها و شبکه های اجتماعی، صراحتا موضع گیری نمی کردند، رئیس جمهور چگونه می توانست به تنهایی در برابر لشکر مخالفان پرقدرت و ذی نفوذ و بعضا وقیح، بایستد و کار را در خط مقدم پیش ببرد؟
این حق مردم است که خواسته ها و مطالبات خود را ابراز کنند و نیکبختانه، رئیس جمهوری داریم که دستکم تا بدین جای کار، گوش شنوایی برای صدای مردم دارد و عزمی هم برای تحقق مطالبات شان.
4 - رفع فیلترینگ واتساپ و گوگل پلی، زمانی به ذائقه مردم خوش خواهد نشست که گام نخست پروژه آزادسازی اینترنت ایران باشد نه اقدامی حداقلی و نمادین که باعث شود اصل ماجرا فراموش شود یا به تاخیر بیفتد.
هم اکنون پلتفرم های پر کاربر در ایران مانند اینستاگرام، تلگرام و یوتیوب همچنان فیلتر هستند و مردم همانند گذشته ناگزیرند روی گوشی های خود فیلترشکن داشته باشند که مضراتش بر همگان آشکار است. «رفع فلیتر از پلتفرم های پر کاربر» و نیز «افزایش سرعت اینترنت» ، دو بال اصلی پروژه مردمی آزادی سازی اینترنت است که انتظار می رود رئیس جمهوری که گردنش را در گرو وعده هایش گذاشته، آنها را پیگیری کند.
5 - برخی برای به حاشیه بردن رفع فیلترینگ، مباحث اقتصادی را پیش می کشند و می گویند در حالی که قیمت دلار در حال پیشروی است، رفع فیلترینگ چه محلی از اعراب دارد؟
همین ها، وقتی شب و روز تلاش می کنند برای ابلاغ و اجرای قانون محفلی عفاف و حجاب، یاد اقتصاد مردم نمی افتند ولی وقتی قرار می شود با رفع فیلترینگ، لااقل در بخشی از زندگی مردم، اندکی حال خوب ایجاد شود، بی قرار سفره مردم می شوند!
باید گفت که هم باید فیلترینگ بی منطق کنونی برداشته شود و هم دولت تدبیری برای اوضاع اقتصادی مردم و نیز ارزش پول ملی داشته باشد. هیچ کدام هم جای دیگری را نمی گیرد و هر دو لازم است. همان طور که رفع فیلترینگ، شایسته حمایت است، عدم حل مشکلات اقتصادی نیز بایسته نقد تند و صریح دولت است.
پس حامیان فیلترینگ و فیلترشکن فروش ها که سال هاست خون مردم را در شیشه کرده اند، پول شان را به غارت برده اند و اکنون از قریب الوقوع بودن برچیده شدن کار و کاسبی سیاه شان زهره ترک شده اند، ادای آدم های نگران برای سفره مردم را درنیاورند که اصلاً بهشان نمی آید!
بعد از تحریر:
اگر سعید جلیلی رئیس جمهور می شد، اکنون در فضای عمومی شاهد برخوردهای شدید با زنان و دختران بودیم و در فضای مجازی ناظر اجرای طرح صیانت ؛ الان هم به جای 5 نکته درباره رفع فیلترینگ داشتیم در نقد تشدید محدودیت های جدید می نوشتیم، البته اگر اساساً بودیم و می گذاشتند بنویسیم! درود بر مردم ایران که سر بزنگاه، بازی را برگرداندند و سپاس خدای را.