جیمی کارتر رئیس‌جمهور سابق آمریکا در تاریخ ۲۹ دسامبر ۲۰۲۴ مصادف با ۹ دی‌ماه ۱۴۰۳ از دنیا رفت.
به گزارش فرارو؛ جیمی کارتر نام‌آشنایی در تاریخ سیاسی ایران است. درست ۴۷ سال پیش در چنین روز‌هایی او با محمدرضا شاه آغاز سال نو میلادی را جشن می‌گرفتند و از ثبات در ایران و منطقه سخن می‌گفتند. کارتر که با همسرش به ایران سفر کرده بود به ذهنش هم خطور نمی‌کرد که یک سال بعد حکومتی به اسم پهلوی دوم در ایران وجود نداشته باشد. دقیقاً یک سال بعد از همین دیدار‌ها بود که شاه از ایران فرار کرد و پایه‌های حکومت خاندان پهلوی یکی پس از دیگری فرو ریخت.
جیمی کارتر در سال ۱۹۷۶ رئیس‌جمهور آمریکا شد، فردی با سیاست‌های میانه‌رو بود که در سخنرانی‌های انتخاباتی‌اش وعده داده بود حقوق بشر رکن اساسی دولتش باشد، اما نمی‌دانست سرنوشت بازی جدیدی با او شروع کرده است و آینده اش را به ایران گره‌زده است.
کارتر و جمهوری اسلامی ایران
پس از انقلاب، به دلیل مداخلات و نقشی که آمریکا در دوران شاه داشت، این کشور لقب "شیطان بزرگ" گرفت. انقلابی‌ها بر این باور بودند که شاه به واسطه حمایت‌های آمریکا در قدرت باقی مانده و این کشور به عنوان مداخله‌گر اصلی در امور داخلی ایران عمل کرده است. در ماه‌های ابتدایی انقلاب، نگرانی‌هایی وجود داشت مبنی بر اینکه سازمان سیا ممکن است با انجام توطئه یا کودتا، شاه را دوباره به قدرت بازگرداند. داستان انقلاب اسلامی و کارتر از همین‌جا آغاز می‌شود. کارتر که تا چند ماه از حضور شاه در آمریکا جلوگیری کرد، در نهایت مجبور شد تا برای معالجه به او اجازه ورود به خاک کشورش را دهد. ورود شاه به خاک آمریکا جرقه تیرگی روابط میان ایران و آمریکا را بیشتر کرد و جیمی کارتر وارد یک دوره پر استرس و سخت در دوران ریاست‌جمهوری‌اش شد.
اقدام رژیم کارتر با عصبانیت در ایران همراه بود، دولت هنوز انسجام کافی را نداشت و در میان انقلابیون چنددستگی بود به همین دلیل احتمال‌های گوناگونی متصور می‌شد. در راستای همین موضوع گروهی از جوانان به‌تلافی اقدام آمریکا، سفارت این کشور را تسخیر می‌کنند. این اتفاق موجی از شادی در ایران و در مقابل ناراحتی در آمریکا به دنبال داشت.
کارتر که همچنان با بحران حضور شاه در کشورش درگیر بود حالا با یک موضوع حساس‌تر رو‌به‌رو بود و آن چیزی نبود جز تسخیر سفارت و نگه داشتن دیپلمات‌های آمریکایی به منظور استرداد شاه. او سعی کرد تا با استفاده از روش‌های دیپلماتیک به این بحران خاتمه ببخشد؛ اما موفق نشد با دولت ایران به توافق برسد و به همین دلیل یک حمله نظامی را پی‌ریزی کرد تا دیپلمات‌ها را این‌گونه نجات دهد.
کارتر که انگار در مواجهه با ایران روی دور بدشانسی قرار داشت، عملیات نظامی‌اش هم به لطف طوفان طبس شکست خورد و این خود یک فاجعه بزرگ در جامعه آمریکا برایش رقم زد و ۴۴۴ روز طول کشید تا این بحران تمام شود.
اتفاقات پیش‌آمده در سال منتهی به انتخابات ریاست‌جمهوری در سال ۱۹۸۰ باعث کاهش محبوبیت او در مقابل رونالد ریگان و در نهایت شکست شده بود. جمهوری اسلامی ایران بر اساس معاهده الجزایر و مرگ محمدرضا شاه پهلوی پذیرفت که دیپلمات‌های نگه داشته را تحویل دهد، اما برای عصبانی کردن و کاهش بیشتر محبوبیتش جیمی کارتر تا روز تحلیف دونالد ریگان این کار را به تعویق انداخت. در نهایت پرونده کارتر و ایران در سال ۱۹۸۰ بسته شد.