گروه سیاسی- شکی نیست که وضعیت اقتصادی کشور خوب نیست اما هم رئیس جمهوری و هم بسیاری از کارشناسان متفق اذعان داشتند که وزیر اقتصاد متغیر اصلی این شرایط نیست. به بیان دیگر بالا رفتن قیمت ارز تابع عواملی است که عمدتا به موضوعات تحریم و سیاست خارجی گره می خورد.از سوی دیگر ساختارهای اقتصادی طی چند دهه گذشته با ایرادات فراوان تا بالا آمده و راه درستی را طی نکرده است. بنابراین در 6 ماه نمی توان معجزه کرد.
در جلسه استیضاح عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد واقعیت‌های اقتصادی از سوی نمایندگان مجلس مطرح شد که شاید فضاسازی‌های غرب علیه ایران در فضای مجازی موجب شده باشد این واقعیت‌ها کمتر به چشم آیند.
غلامرضا تاج‌گردون رییس کمیسیون برنامه و بودجه و رییس کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۴ مجلس در حاشیه جلسه علنی امروز در جمع خبرنگاران درباره استیضاح عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد با تاکید بر این که «اکنون زمان مناسبی برای استیضاح نیست» افزود: علاوه بر این سهم وزارت اقتصاد یا وزیر اقتصاد در اتفاقات نسبت به خیلی جاهای دیگر خیلی کمتر است. درست است که باید پاسخگو باشد، اما سهمش در حد استیضاح نیست.
رییس کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۴ درباره اینکه سهم چه کسی در وضعیت اقتصادی فعلی کشور بیشتر است، گفت: این موضوع یک فرایند است. وقتی به فرایند نگاه ‌کنیم، همه قبول کرده‌اند که بازار نیمایی به بازار مبادله ارز تبدیل شود. این موضوع در قانون برنامه هفتم، بودجه ۱۴۰۳ و همچنین بودجه ۱۴۰۴ تصویب شده است. یعنی دولت، مجمع و مجلس همه این تغییر را تایید کرده‌اند. بنابراین، نفس تغییر بازار نیمایی به بازار مبادله ارز در تمامی قوانین دیده می‌شود.
در حالی که به گفته تاج‌گردون همه قبول کرده‌اند که بازار نیمایی به بازار مبادله ارز تبدیل شود اما فضاسازی‌ها در فضای مجازی در ماه‌های اخیر به گونه‌ای بود که به نظر می‌رسید وزیر اقتصاد به طور خودسر این کار را انجام داده است.
همچنین محسن زنگنه نایب رییس کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۴ در جلسه استیضاح خطاب به مسعود پزشکیان رییس‌جمهور گفت: من به شما تبریک می‌گویم که میزان صادرات شما در امسال نسبت به سال قبل ۱۷ درصد افزایش یافته و کسری تراز تجاری شما نسبت به دولت قبل در همین زمان دو میلیارد کاهش پیدا کرده است‌؛ پس شما همین امروز نسبت به سال گذشته در این زمان، وضعیت بهتری دارید.
همتی از دولت رفت، وفاق باخت
خبرآنلاین در گزارشی می نویسد: قرعه اولین استیضاح در دولت چهاردهم و مجلس دوازدهم به نام عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد افتاد؛ آن هم در حالی که کمتر از ۲۰ روز تا پایان سال مانده است؛ استیضاحی که بیش از آنکه اقتصادی باشد، سیاسی بود.
طیفی که پشت سر این استیضاح قرار داشت، غالبا از جنس پایداری‌چی‌های مجلس و حامیان سعید جلیلی بودند. بسیاری بر این عقیده‌اند که این استیضاح وقتی صورت گرفت که مخالفان و دشمنان دولت، از برکناری محمدجواد ظریف معاون راهبردی رئیس جمهوری و همچنین ابلاغ قانون عفاف و حجاب ناامید شده‌اند؛ از همین رو این طیف که هنوز زخم ناشی از شکست در انتخابات را بر وجودشان حس می‌کنند و برایشان تازه است، به استیضاح وزیر اقتصاد روی آوردند.
ناظران عقیده دارند که شکست خوردگان انتخابات تیر ماه گذشته، تلاش داشتند تا قبل از سال جدید، ضربه‌ای به دولت وارد کنند؛ وقتی از راه ظریف و قانون حجاب ناکام ماندند، به این استیضاح روی آوردند؛ که البته در ظاهر هم کسی نمی‌توانست به آنها ایراد بگیرد. از یک سو استیضاح حق مجلس است و از سوی دیگر در چند ماه اخیر بازار دلار و ارز دچار تلاطم شدیدی شده است و قیمت دلار سیر صعودی تندی را پشت سر گذاشته است.
از همین رو آنها گزینه همتی را بهترین گزینه یافتند. البته قیمت دلار بیش از آنکه در اختیار وزیر اقتصاد باشد، در زمره وظایف رئیس کل بانک مرکزی است؛ که در اختیار محمدرضا فرزین از مدیران بازمانده دولت ابراهیم رئیسی است؛ به عبارتی احتمالا نمایندگان برای آنکه مدیر دولت رئیسی دچار فشار بابت قیمت ارز نشود، قصد کردند وزیر اقتصاد را قربانی کنند.
وفاق باخت
حالا با رای آوردن استیضاح یعنی افتادن وزیر اقتصاد، می‌توان گفت وفاقی که میان دولت و مجلس دچار خدشه می‌شود؛ با دفاعی که رئیس جمهوری در سخنرانی خودش در جریان استیضاح مطرح کرد، او امید بسته بود که مجلسی‌ها برای ادامه این وفاق و همکاری با دولت و همچنین بدون وزیر نشدن مهمترین وزارت اقتصادی کشور ۲۰ روز مانده به پایان سال، به استیضاح وزیر رای مثبت ندهند اما چنین نشد و قالیباف برکناری همتی را اعلام کرد؛ کنار رفتنی که با اقدام عجیب برخی نمایندگان همراه شد؛ وقتی قالیباف تعداد آرای استیضاح را قرائت کرد و مشخص شد که همتی کنار رفته است، تعدادی از نمایندگان که در جایگاه هیات رئیسه بودند، شعار «الله‌اکبر» سر دادند!
حالا با این رای مجلس، باید گفت که وفاقی که پزشکیان نسبت به آن امیدوار بود، دچار ترک خوردگی شده است و هر آن ممکن است فرو بپاشد.
البته که این استیضاح از سویی می‌تواند خوراک تبلیغاتی و پروپاگاندا هم داشته باشد؛ چرا که وقتی بازار ارز اینچنین دچار تلاطم می‌شود، نشان دهند که اقدامی برای این موضوع می‌کنند.
پزشکیان برای دفاع از وزیرش به مجلس آمد
زنگ آغاز جلسه علنی دیروز مجلس در حالی توسط محمد باقر قالیباف به صدا درآمد که بهارستانی ها امروز میزبان مسعود پزشکیان بودند تا به بررسی استیضاح عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد بپردازند.
در همان شهریورماهی که همتی توانست ۱۹۲ رأی موافق بهارستانی ها را برای حضور در دولت به دست بیاورد، قابل پیش بینی بود که برخی از مخالفان او به سمت استیضاح زودهنگام این عضو دولت بروند. استیضاحی که چند هفته مانده به پایان سال ۱۴۰۳ کلید خورد و به باور برخی از کارشناسان سیاسی بوده و یاران جلیلی در پشت پرده آن قرار دارند.
پزشکیان رودربایستی را کنار گذاشت
پس از به پایان رسیدن اظهارات موافقان استیضاح وزیر اقتصاد، نوبت به مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری رسید تا از عملکرد همتی دفاع کند. پزشکیان که همواره تاکید داشت باید مسائل کشور را با وفاق ملی و بدون دعوا حل کنیم، این بار در دفاع از همتی، رودربایستی های خود را کنار گذاشت و صریحا با نمایندگان سخن گفت.
پزشکیان تاکید کرد: «با امضای ترامپ کلی از نفتکش‌ها و کشتی‌های گاز کشور روی آب مانده و فکر می‌کنند که چطور انرژی را به مقصد برسانیم. عراق، ترکیه و سایر کشورهای بدهکار به ایران بدهی‌شان را پس نمی‌دهند. مشکل ما نفر نیست. خیلی ساده با دو رئیس قوه دیگر تصمیم گرفتیم تا کاری را انجام دهیم، اما نتوانستیم بلکه گروه دیگری باید می‌آمدند تا کار پیش برود. ما در جنگ هستیم و دشمن می‌خواهد ما اختلاف داشته باشیم. ۶ ماه است که کار را بر دوش گرفته‌ایم آیا در این مدت می‌توان معجزه کرد؟ با تمام وجودمان تلاش می‌کنیم تا مشکلات مردم حل شود.»
وی ادامه داد: «بنده خودم مستقیما با سرمایه‌گذاران صحبت می‌کنم تا بیایند و سرمایه‌گذاری کنند. جنگ اقتصادی فعلی بسیار بسیار بدتر از جنگ تحمیلی است. یارانه و حقوق شب عید را باید پرداخت کنیم و مسئول پرداخت‌ها وزارت اقتصاد است. اگر این وزارتخانه مشکل پیدا کند ۳ ماه همه چیز عقب می‌افتد تا فرد جدید وارد کار شود.»
پزشکیان با بیان اینکه گاهی برخی از ما صحبت هایی را در فضای مجازی در می آورند که فلانی گفته است باید گفتگو کنیم، بیان کرد: «بله من معتقد به گفتگو هستم اما وقتی رهبر معظم انقلاب گفته اند نباید گفتگو شود ما به آن عمل می کنیم و آن را وظیفه خود می دانیم و ما باید خود را با جهت گیری های رهبری تطبیق دهیم. در ادامه باید برای اجرای منویات رهبری نیز دنبال راهکارهای جدیدی باشیم تا بر اساس آن ریل گذاری کنیم.»
مجلسی ها رأی اعتماد به همتی را پس گرفتند
سپس نوبت به همتی رسید که در ۳۰ دقیقه دوم، استیضاح کنندگان را قانع کند. او در اظهاراتی در دفاع از عملکرد خود گفت: «موظف هستیم بر اساس حقیقت و عدالت و انصاف صحبت کنیم. دلایلی که آقای زنگنه گفتند اصلا به من مربوط نیست. به خاطر سیاست های گذشته برای کشور تنگنا ایجاد شده است. با بلند صحبت کردن مشکلات حل نمی‌شود. مگر می شود از حساب شرکت های دولتی پول برداشت کرد؟ آنان پروژه های خود را دارند.»
همتی تاکید کرد: «مسئول خزانه هستم و نمی توانم از شرکت ها پول بگیرم. آقای زنگنه موقعی که مسئول تبلیغات جنگ بودم شما ۴ سالت بود. من درباره نظام چنین فکری که برویم و مذاکره کنیم، ندارم. من سرباز وطن هستم و برای نظام تلاش می کنم.»
پس از این اظهارات برخی از نمایندگان اعتراض کردند که با تذکر قالیباف همراه شد. همتی در ادامه بیان کرد: «عزیزان آیا شما فکر می‌کردید ما نمی‌دانستیم چه چیزی را تحویل می‌گیریم و من به عنوان وزیر اقتصاد نمی‌دانستم چه چیزی را تحویل می‌گیرم؟ با بلند صحبت کردن که نمی‌شود مشکلات را رفع کرد زیرا در خصوص نتیجه صحبت کردن کاری ندارد و ما باید در خصوص علت‌ها صحبت کنیم که علت این مسائل چیست.»
همتی عنوان کرد: «شما می‌فرمایید از حساب شرکت‌ها برداریم؛ آیا بنده می‌توانم از حساب شرکت‌های دولتی پول برداشت کنم در حالی که آنها برنامه مصوب داشته و پروژه‌های عمرانی دارند و بودجه‌هایی که خودشان تصویب کردند را باید در مناطق [انتخابیه] خود شما اجرا کنند.»
و در آخر پس از اظهارات وزیر اقتصاد، برگه های رأی میان نمایندگان توزیع شد و مسعود پزشکیان و اعضای دولت صحن علنی را ترک کردند.
با اعلام هیات رئیسه مجلس عبدالناصر همتی نتوانست رأی نمایندگان را بار دیگر به دست بیاورد و از سکانداری وزارت اقتصاد کنار رفت.