ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران گفت:«در این دوره، هیچ‌گاه نه شهرداری در لایحه بودجه پیشنهادی، ردیفی برای این موضوع ارائه کرده و نه در شورای شهر چنین موردی مطرح شده است که افرادی که اقدام به افشای فساد در شهرداری می‌کنند، مشمول تشویق و دریافت جایزه نقدی شوند. این مسئله، یک غفلت بزرگ بود که باید به آن توجه ویژه‌ای می‌شد.»
به گزارش خبرآنلاین، در صحن شورای شهر تهران، ماجرای یک سوت‌زنی موفق روایت شد. بیشتر اعضای شورا از مسئولیت‌پذیری شهروندی که موجب کشف فساد شده بود، تقدیر کردند و در ستایش شفافیت و فسادستیزی سخن گفتند. اما این تنها یک ماجرا در میان بسیاری از تخلفات شهری است که همچنان بی‌پاسخ مانده‌اند.
مهدی عباسی، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران، هفته گذشته در صحن علنی شورا، با اشاره به پرونده‌های فساد مالی و سوءاستفاده از شهروندان، بر لزوم شفافیت، سرعت عمل و عدالت در رسیدگی به پرونده‌ها تأکید کرد. او از شهروندان خواست با رویکردی مسئولانه‌تر در گزارش تخلفات مشارکت کنند.
افشای یک پرونده فساد و دستگیری متخلف
او به پرونده‌ای اشاره کرد که در آن، فردی با مراجعه به کمیسیون، از سوءاستفاده مالی و ایجاد مزاحمت توسط شخصی دیگر شکایت کرده بود. به گفته او، نهادهای امنیتی و پلیس اقتصادی فرد متخلف که خارج از مجموعه مدیریت شهری فعالیت داشت را دستگیر کردند. عباسی یادآوری کرد که وظیفه مسئولان، حمایت از شهروندانی است که خود را در معرض خطر قرار می‌دهند و با گزارش تخلفات، به نوعی سوت‌زنی می‌کنند.
سوءاستفاده از باغات و جعل عنوان مسئولان شهری
تا اینجا موضوع پرونده مشخص نبود تا اینکه مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران، در ادامه سخنان عباسی، به سوءاستفاده‌هایی که در مورد باغات صورت می‌گیرد اشاره کرد و گفت: بعضی افراد با کلاه‌برداری و وعده‌های دروغین، سعی می‌کنند مالکان باغات را فریب دهند. در ادامه، احمد علوی به سوءاستفاده از نام دفتر اعضای شورا اشاره کرد و گفت: برخی از متخلفان خود را وابسته به دفتر اعضا معرفی می‌کنند. او روایت کرد که زمانی که با یکی از این افراد تماس گرفتند و پرسیدند «شما مسئول دفتر آقای علوی هستید؟» فرد متخلف در پاسخ گفت: «درخواستت را بگو!» «کمیسیون حمایت و صیانت از گزارشگران ‌تخلف شهرداری تهران» که ریاست آن بر عهده رئیس شورای شهر است، باید جلسات خود را حداقل ماهی یک‌بار برگزار کند.
تضاد در گفتار و عمل؛ کارنامه خالی در حمایت از سوت‌زنان
به نظر می‌رسد مدیران شهری کنونی به اهمیت سوت‌زنی در کشف فساد آگاه هستند، اما در عمل، کارنامه‌ای خالی در حوزه ترویج سوت‌زنی و حمایت از گزارشگران فساد دارند؛ درحالی‌که این یکی از راهکارهای عملی مبارزه با فساد به شمار می‌رود. پیش از تصویب «قانون حمایت از گزارشگران فساد» توسط مجلس و آیین‌نامه اجرایی آن توسط هیئت وزیران در سال ۱۴۰۲، شورای پنجم شهر تهران مصوبه «حمایت و صیانت از گزارشگران تخلف و فساد در شهرداری تهران» را تصویب کرده بود. اما در شورای ششم، این مصوبه کلیدی هرگز اجرایی نشد.
کمیسیونی که حتی یک جلسه هم برگزار نکرد
بر اساس این مصوبه، «کمیسیون حمایت و صیانت از گزارشگران ‌تخلف شهرداری تهران» که ریاست آن بر عهده رئیس شورای شهر است، باید جلسات خود را حداقل ماهی یک‌بار برگزار کند. مسئولیت امور دبیرخانه این کمیسیون نیز بر عهده شورای شهر است. اما از ابتدای تشکیل شورای ششم تا امروز، حتی یک جلسه آن برگزار نشده است.
بی‌توجهی مدیریت شهری به مشوق‌های سوت‌زنی
ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران، درباره این‌که چرا مدیریت شهری ششم طی این سال‌ها به اجرای مصوبه شورای پنجم و قانون مجلس بی‌توجه بوده است، به خبرآنلاین گفت:
«در این دوره، هیچ‌گاه نه شهرداری در لایحه بودجه پیشنهادی، ردیفی برای این موضوع ارائه کرده و نه در شورای شهر چنین موردی مطرح شده است که افرادی که اقدام به افشای فساد در شهرداری می‌کنند، مشمول تشویق و دریافت جایزه نقدی شوند. این مسئله، یک غفلت بزرگ بود که باید به آن توجه ویژه‌ای می‌شد.»
او ادامه داد: «اجرای این مصوبه باید در کمیسیون نظارت و حقوقی مورد بررسی قرار می‌گرفت که هنوز خروجی نداشته است و مشخص نیست چه زمانی اعلام خواهد شد.»
فقدان شفافیت در گزارش‌های سوت‌زنی
علی‌اصغر قائمی، عضو شورای شهر تهران، با تأکید بر این‌که اعلام تخلف از سوی شهروندان به دستگاه‌های حاکمیتی و نهادهای عمومی مانند شهرداری، امری پذیرفته‌شده است، به خبرآنلاین گفت:«این موضوع در قوانین ملی نیز وجود دارد و حتی در شورای شهر هم تصویب شده است، اما به نظر می‌رسد که در اجرا چندان جدی گرفته نمی‌شود. نمونه بارز آن، نبود سهم مشخصی در ردیف‌های بودجه برای تشویق گزارش‌دهندگان تخلفات است.»
او اضافه کرد: «البته ممکن است پاداش‌هایی برای افراد افشاگر در حوزه اختیارات شهردار باشد و نیازی به ردیف بودجه جداگانه نداشته باشد، اما مسئله مهم‌تر، گزارش عملکرد سالانه در این خصوص است.»
عدم ارائه گزارش‌های رسمی درباره افشاگری‌های فساد
به گفته قائمی، انتظار می‌رود که در پایان هر سال، در گزارش تفریغ بودجه، اطلاعات شفافی در مورد تعداد گزارش‌های تخلف مردمی، موارد اثبات‌شده، برخوردهای قانونی انجام‌شده و میزان پاداش پرداختی به افشاگران منتشر شود.«متأسفانه، این بخش از گزارش‌ها معمولاً نادیده گرفته می‌شود. بنابراین، بیش از تخصیص یک ردیف بودجه مستقل، ارائه گزارش شفاف و دقیق از عملکرد مقابله با فساد و افشای تخلفات اهمیت دارد. اگر در تفریغ بودجه سال ۱۴۰۳ چنین گزارشی ارائه شود، جای تقدیر دارد، اما اگر نباشد، قطعاً باید مورد بررسی و تذکر قرار گیرد.» ماجرای اخیر، نمونه‌ای از تأثیر سوت‌زنی در کشف فساد بود. اما در حالی که اعضای شورای شهر از این اقدام تقدیر کردند، عملکرد خود شورا در حمایت از سوت‌زنان، تصویب مشوق‌های مالی و اجرای مصوبات مرتبط، با ابهام جدی روبه‌روست. اجرای ناقص قوانین و بی‌توجهی به گزارشگران فساد، می‌تواند ضربه‌ای به روند شفافیت و مقابله با تخلفات شهری باشد. آیا مدیریت شهری در سال ۱۴۰۳ بالاخره اقدامی عملی در این زمینه انجام خواهد داد؟