جعفر محرم پور؛ دبیر اتاق تبریز
اقتصاد کشورمان برای چندین سال است که به هدفگذاری‌های انجام شده در زمینه اقتصادی دست نمی‌یابد. عوامل‌ مختلفی در عدم تحقق اهداف اقتصادی و بروز این وضعیت نقش دارند. شاید مهمترین دلیل آن تحریم‌های ظالمانه‌ای باشد که بر علیه اقتصاد کشورمان اعمال شده است.
با وجود آنکه تحریم عامل بسیار مهمی در تخریب اقتصاد کشور بوده است ولی قبل از تحریم نیز جایگاهی که در خور اقتصاد ایران باشد نیز عملیاتی نشده است. همچنین در زمان تحریم نیز برنامه‌ی کارآمدی برای کاهش اثرات تحریم تدوین و اجرایی نشده است. به عبارت بهتر، هیچ موقع نقاط ضعف و قوت کشور شناسایی و برنامه عملیاتی آن تدوین و اجرا نشده است. 
اتاق بازرگانی تبریز، با وجود آنکه اتاق بازرگانی تنها نهاد مشورتی دولت است و قدرت اجرایی نداشته است؛ هر ساله برنامه‌های اقتصادی مختلفی را تدوین کرده و در راستای اجرایی شدن برنامه‌های اقتصادی خود نهایت تلاش را انجام داده است. یکی از مهمترین رسالت‌های اتاق بازرگانی کمک به تقویت صادرات استان و کشور است. یکی از مهمترین برنامه‌های اتاق تبریز تلاش مضاعف و مستمر برای ورود به بازار جهانی و تقویت صادرات است. آخرین آمارهای اقتصادی منتشر شده برای واردت و صادرات کشور، حکایت از آن دارد که در طول یکسال رقمی معادل 17 میلیارد دلار محصولات کشاورزی وارد شده است. در مقابل، 5 میلیارد دلار محصولات کشاورزی صادر شده است. این رقم نشان می‌دهد که در طول یکسال 12 میلیارد دلار تراز منفی برای محصولات کشاورزی وجود دارد. بررسی آمارها برای بیست سال نشان می‌دهد که 106 میلیارد دلار تراز منفی خالص برای محصولات کشاورزی صادر شده است. از آنجایی که این محصولات بطور مستقیم و غیر مستقیم با معیشت مردم سر و کار دارد هرگونه تغییر در قیمت اقلام این محصولات، فشار مضاعفی بر وضعیت معیشت مردم وارد می‌کند. بنابراین، برنامه‌ریزی برای مدیریت صادرات و واردات محصولات کشاورزی یک نیاز اساسی و مهم برای اقتصاد ایران است.
اولین برنامه اتاق بازرگانی تبریز برای سال 1404 اقدامات ویژه برای مدیریت این بخش مهم از اقتصاد کشور است. بررسی‌های کارشناسان اتاق بازرگانی تبریز نشان می‌دهد که 20 محصول کشاورزی وارداتی وجود دارند که قیمت واردات آن‌ها به ایران بسیار بیشتر از متوسط قیمت جهانی است. به عنوان مثال هر تن چای سیاه با قیمت 4395 دلار در تن وارد کشور شده است در حالیکه متوسط جهانی آن در طول بیست سال برابر با 2243 دلار در تن بوده است. چنین وضعیتی ضمن تخریب قدرت خرید و معیشت مردم، با ارزبری بالا امکان تخصیص ارز بیشتر را محدود کرده و صنایع نیازمند ارز برای واردات محصولات اولیه و سرمایه‌ای را با مشکل مواجه می‌کند.
بررسی اتاق بازرگانی تبریز نشان می‌دهد که حضور در بازار آفریقا می‌تواند این بخش از اقتصاد کشور را تقویت کند. قاره آفریقا و در راس آن کشور اوگاندا می‌تواند ضمن آنکه محصولات وارداتی کشاورزی مورد نیاز کشور را با قیمت ارزان و با کیفیت بالا فراهم کرده، نیازهای آن کشور را که اقتصاد کشور ما در صادرات آن‌ها مزیت دارد، پوشش دهد. به عنوان مثال قاره آفریقا ظرفیت 10 میلیارد دلار در کودهای کشاورزی دارد که ایران نیز در آن مزیت دارد و می‌تواند میزان ارزآوری کشور را چندین برابر افزایش دهد. در مورد محصولاتی که ایران می‌تواند در بازار آفریقا صادر کند، بالای 30 محصول است. برآوردهای اتاق بازرگانی نشان می‌هد که بازار آفریقا مکمل خوبی برای اقتصاد ایران است و تنها از واردات محصولات کشاورزی حداقل 2میلیارد دلار صرفه‌جویی ارزی برای ایران وجود خواهد داشت. اولین هدف اتاق بازرگانی تبریز فراهم کردن بستر برای حضور در بازار آفریقا است و به همین جهت نیز بسترهای لازم برای اعزام هیات تجاری در سال 1404 تدارک دیده شده است.
دومین هدف اتاق تبریز حضور قدرتمند در بازار روسیه است. یکی از مزیت‌های مهم روسیه برای اقتصاد استان و کشور، بزرگ بودن حجم تجارت بین‌الملل این کشور است. صادرات کشور روسیه از مقدار 106 میلیارد دلار در سال 2002 به مقدار 408 میلیارد دلار در سال 2023 رسیده است. در بیست سال اخیر رقمی معادل 7.2 هزار میلیارد دلار کل صادرات روسیه به جهان بوده است. در مقابل، واردات آن از مقدار 46 میلیارد دلار در سال 2002 به مقدار 208 میلیارد دلار در سال 2023 رسیده است. مجموع ارزش واردات روسیه در بازه زمانی بیست ساله معادل 4307 میلیارد دلار بوده است. مجموع تراز تجاری روسیه در بازه زمانی 2002-2023 حدودا 3 هزار میلیارد دلار است. این رقم 7.5 برابر ارزش افزوده یا همان GDP ایران است. بنابراین یک ظرفیت بسیار بزرگ جهت افزایش تجارت خارجی وجود دارد. به عنوان نمونه صنعت فرش در سالیان اخیر وضعیت نامناسبی را سپری کرده است. آمارهای اقتصادی استان آذربایجان‌شرقی نشان می‌دهد که در 4 سال گذشته 6 میلیون دلار صادرات داشته است. این در حالی است که روسیه در 4 سال اخیر یک میلیارد دلار واردات فرش داشته است. بنابراین، اتاق بازرگانی تبریز با شناسایی بازارهای مناسب و نقاط ضعف اقتصادی، تقویت صادرات را در دستور کار قرار خواهد داد. اتاق بازرگانی تبریز در کنار اعزام هیات تجاری به قاره آفریقا و روسیه هدفگذاری‌های دیگری نیز در سایر نقاط جهان که پتانسیل همکاری با اقتصاد استان و ایران را دارد، برنامه‌ریزی کرده است و در موعد مقرر اجرایی خواهد شد. این برنامه برای کشورهایی مانند چین، امارات، ازبکستان و ... تدوین شده است. 
برنامه‌های عملیاتی اتاق تنها به اعزام هیات و مراودات تجارت خارجی معطوف نخواهد بود. اتاق تبریز مدتی است که در حال تدوین پلتفرمی به نام مرکز شتاب است که در سال 1404 شکل اجرایی‌تری به خود خواهد گرفت. مرکز شتاب اتاق بازرگانی تبریز با هدف تقویت و توسعه صادرات، به‌ویژه برای تولیدکنندگانی که قصد ورود به بازارهای بین‌المللی را دارند، راه‌اندازی شده است. این مرکز با ارائه مشاوره‌های تخصصی و آموزش‌های آنلاین در زمینه‌های مختلف مانند حقوق بین‌الملل، مالکیت معنوی و قوانین تجارت در کشورهای هدف، به متقاضیان کمک می‌کند تا دانش و تجربه‌ی لازم برای صادرات را کسب کنند. همچنین، مرکز شتاب تبریز امکان برگزاری جلسات B2B با حضور تجار و تولیدکنندگان را فراهم می‌کند تا با هزینه کمتر و بهره‌گیری از تکنولوژی روز، ارتباطات مؤثری برقرار شود. 
درک بازارهای هدف و پویایی آن‌ها برای موفقیت در تجارت از ارکان بسیار مهم مرکز شتاب تبریز است. مرکز شتاب تبریز به‌طور مستمر و به‌‌روز شده تحقیقات و تجزیه‌وتحلیل بازار را به‌طور دقیق و عمیق فراهم کرده و در اختیار صادرکنندگان و واردکنندگان قرار می‌دهد تا به اخذ تصمیمات سرنوشت‌ساز تجاری یاری رساند. این تحقیقات شامل داده‌های مربوط به ترجیحات مصرف‌کنندگان، روندهای بازار و تمامی ترندهای موجود در مناطق مختلف می‌شود. با دسترسی به این اطلاعات، کسب‌وکارها می‌توانند استراتژی‌های خود را بهبود بخشیده و تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر داده را انجام دهند. اطلاعات در خصوص تجزیه‌وتحلیل بازار نه‌تنها از طریق پست بلکه از طریق اخبار و مقالات گوناگون تجاری و آکادمیک در اختیار تجار قرار می‌گیرد. 
درکنار برنامه‌ریزی که برای تقویت صادرات استان با همکاری امور بین الملل و مرکز شتاب صورت پذیرفته است، ابزارهای پشتیبان این دو بخش نیز برنامه‌ریزی‌های لازم را فراهم آورده‌اند تا اتاق بازرگانی تبریز در سال 1404 با رویکردی منسجم اهداف خود را عملیاتی کند. مرکز پژوهش، شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی، امور کمیسیون‌ها و مرکز آمار و اطلاعات اتاق بازرگانی تبریز در راستای اهداف تعیین شده برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام داده‌اند.