کد خبر: 43814 | صفحه ۱ | تاریخ: 25 اسفند 1403
نامه ای مرموز از نیمکره غربی / طاهر جمشیدزاده
دونالد ترامپ که به توهمات کنجکاوی برانگیز در دنیای سپهر سیاست در ۲۰۱۶ شهره شد و برای اولین بار به بیضی کاخ سفید پس از پیروزی در انتخابات ۵ نوامبر ۲۰۱۶ رسید و از بازار اقتصاد و مستغلات به سیاست وارد شد. او در کارزارهای انتخاباتیاش در سال گذشته میلادی بارها و بارها خودش را با عیسی مسیح پیامبر مسیحیان و نلسون ماندلا رهبر فقید و شهیر آفریقایی جنوبی که جلودار مبارزه با آپارتاید سیاهان در جهان بود، مقایسه کرده است و حالا در نقش منجی دنیا که به اذعان او- اول آمریکا- مقدم است به وسیله انور محمود قرقاش- مشاور دیپلماتیک رئیس کشور امارات متحده عربی- برای رهبر معظم انقلاب نامهای فرستاده است و منتظر پاسخ رهبر فرزانه انقلاب و مقامات عالی رتبه جمهوری اسلامی ایران است ولی ایران و رهبر فرزانه انقلاب به خوبی بر این مسأله آگاه و واقف هستند که آمریکاییها مطالبهگر و زیاده خواه هستند و اصولاً با کسی که زورگو و زیادهخواه باشد و اول منافع کشور خودش برای او در خط نخست و اولویت باشد نمیتوان وارد بحث، مذاکره و گفت و گو شد. درست صبح چهارشنبه هفته گذشته خبری بر روی خروجی تلکس خبرگزاریهای کشور نشست که مثل بمب صدا کرد و سپهر سیاست ایران را تحت تأثیر اتمسفر و فضای یک نامه از آن سوی آبها قرار داد. توأمان با خبر وزیر امور خارجه ایران در مورد یک فرستاده عرب که نامه ترامپ را به ایران میآورد؛ در مدیوم رسانه و جراید و خبرگزاریها به یکباره خبری انتشار یافت مبنی بر اینکه مشاور دیپلماتیک رئیس کشور امارات متحده عربی، عصر چهارشنبه به تهران میآید؛ که آخر سر مشخص گردید که او حامل نامه دونالد ترامپ است. اکسیوس به نقل از یک منبع آگاه گفته بود که استیو ویتکاف پیام دونالد ترامپ را به اماراتیها رسانده است تا به ایرانیها برسانند. اکسیوس مدعی شد فرستاده ترامپ در خاورمیانه روز سهشنبه به ابوظبی سفر کرده است و با شیخ محمد بن زاید، رئیس امارات متحده عربی دیدار کرده است. جزئیاتی از محتوای نامه مذکور هنوز به بیرون درز نکرده و جراید نیز هیچ محتوایی از آن به بیرون گزارش نداده اند. اما با سخنان و صحبتهای سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه یحتمل این نامه مملو از زیاده خواهی طرف آمریکایی باشد، چرا که صبح روز چهارشنبه هفتهای که گذشت مصاحبهای از وزیر امور خارجه روسیه بر روی خروجی تلکس خبرگزاریهای بینالمللی نشست، مبنی بر اینکه «نشانهها درباره اینکه آمریکا خواستار توافق جدید درباره برنامه هستهای ایران همراه با شروط سیاسی است؛ نگران کننده است.» توضیحات وزیر امور خارجه روسیه را نمیتوان نشانه مثبت و خوبی ارزیابی و قلمداد کرد و تبعات دیگری مبنی بر موجی از انتقادها مبنی بر تبعات زیاد خواهی آمریکاییها را میتوانست در پی داشته باشد ولی هنگامی که سخنان سخنگوی وزارت خارجه چین در جمع خبرنگاران منعکس شده و انتشار پیدا کرد، به یکباره گزینه دیپلماسی بار دیگر به روی میز سپهر سیاست بازگشت؛ او اعلام کرد « معاونان وزیران امور خارجه ایران، روسیه و چین در آینده نزدیک درباره برنامه هستهای ایران گفت و گو میکنند.» همین خبر کافی بود تا خاطره واسطه و میانجیگری پکن در برقراری رابطه تهران و ریاض در اذهان دوباره زنده شود، تا دیگر بار دیپلماسی به وظیفه ذاتی خود یعنی هنر یافتن راه حل برای قرار نگرفتن در بن بست کارساز گردد. در ساعات پایانی روز چهارشنبه، نامه دونالد ترامپ که برای رهبر معظم انقلاب نوشته شده است به وسیله- انور محمود قرقاش- مشاور دیپلماتیک رئیس کشور امارات متحده عربی، به تهران رسید. هرچند اگر زمان برای گمانه زنی فراهم میشد، بسیاری کشورهای عربی حوزه خلیج فارس مانند قطر، عمان و یا حتی عربستان را واسطه و پیام رسان معرفی میکردند. اما ناگهان و مغافصه وار ساعتی به درازا نکشید که مشخص گردید انجام این اقدام تاریخی به امارات سپرده شده است. هرچند نباید از قلم انداخت و فراموش شود که « مجید تخت روانچی» معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، اوایل اسفند میهمان امارات بود و بهانه این حضور شرکت در کمیته مشورتهای سیاسی ایران- امارات به ابوظبی اعلام شد. که همان زمان شائبهای از احتمال واسطهگری و میانجیگری امارات در پرونده تهران و واشنگتن مطرح شد ولی قوت نگرفت. چرا که روسیه و قطر از ابراز تمایل خویش برای واسطهگری گفته بودند و ریاض نیز وارد راند آخر میزبانی از آمریکا، اوکراین و روسیه بر سر توافق صلح میان اوکراین و روسیه با دخالت آمریکا شده بود تا خود را در مقام یک علاقمند به کنشگری بین المللی که قادر است واسطه در منطقه هم باشد نشان داده باشد و عرض اندام کند. در توضیح ماحصل دیدار مجید تخت روانچی با انور محمود قرقاش گفته شد رایزنی و گفتگوی طرفین در خصوص موضوعات مورد علاقه طرفین در حوزههای دوجانبه و منطقهای- بینالمللی بوده است. به هر حال صابون لوکس ترامپ به بدن امارات خورد و قرعه حمل نامه ترامپ به قرقاش خورد؛ حال چگونگی پاسخ احتمالی، البته اگر ایران نامه را دارای اهمیت پاسخگویی قلمداد کند؛ هنوز مشخص نیست که آیا امارات همچنان در موقعیت فعلی بین دو کشور خواهد ماند یا نه؟! دور تازه گفت و گوها در پکن میتواند گامی رو به جلو محاسبه شود و مواضع ایران و تروئیکای اروپا و سپس ایران و آمریکا را به هم نزدیکتر سازد. البته نتیجه بخشی این نشست به عوامل و مؤلفههای مختلفی وابسته است، منجمله اینکه ایران؛ چین و روسیه بتوانند مابین خویش به یک توافق جامع راهبردی و مشترک رسیده و آن را نه در مقام شعار بلکه اجرایی و عملی سازند و در نهایت انتخاب قرقاش حامل این پیام است که دونالد ترامپ مستقیماً میخواهد خودش مشکلات و مصائب را حل و فصل و مرتفع کند و نیازی به واسطه قرار دادن تروئیکای اروپایی ندارد.