گروه سیاست خارجی- محمد مخبر معاون اول سابق رئیس جمهوری روز گذشته در خصوص مذاکره با آمریکا تشریح کرد: در شهریور ۱۴۰۱، ما دو بار تا مرحله امضای توافق [با آمریکا] پیش رفتیم، پیش از شهادت شهید رئیسی هم به این نقطه رسیدیم، اما اسرائیلی‌ها نگذاشتند توافق شود. در واقع حتی دولت سیزدهم هم علیرغم مخالفت هایی که برای مذاکره در ابتدای کار داشتند امروز اذعان می کنند که تا پای توافق هم رفته اند اما اسرائیل مانع آن شده است. نکته قابل توجه این است که در همان زمان و امروز گفتمانی پر سر و صدا در کشور وجود دارد که هم نظر با نتانیاهویی است که تمام تلاش خود را برای بر هم زدن هرگونه توافقی داشته است.
این موضوع در سفر دوم بی بی به آمریکا هم نمود پیدا کرد. قبل از این سفر رسانه های تندروی اسرائیلی برای ایران خط و نشان می کشیدند که در این سفر و ملاقات قرار است پرونده ایران بسته شود و حتی در صفحات مجازی در شبکه ایکس که منتسب به تندروهای یهودی و اسرائیلی است رجزخوانی های جالبی را وایرال کردند. اما حالا هیچیک از اهداف سفر نتانیاهو به کاخ سفید محقق نشد. نه از کم شدن تعرفه ها خبری هست نه از حمله نظامی به ایران و نه حتی کشیدن افسار ترکیه و نه حتی چراغ سبز برای حمله بیشتر به غزه! او تقریبا به معنای واقعی کلمه با دستان پوچ به اسرائیل بازگشت و نتیجه این سفر «هیچ» بود! در همین باره دکتر سیدهادی برهانی، کارشناس ارشد مطالعات اسرائیل به خبرآنلاین گفت که ترامپ نشان داد که این بار آمریکاست که سیاست را برای اسرائیل تعیین می کند. برهانی می گوید ترامپ در اظهارات خود به نتانیاهو درباره ایران و ترکیه تذکر داد که مخل اجرای سیاست های امریکا نشود ضمن اینکه درنظر داشته باشیم که نتانیاهو بازیگر قهار و زیرکی است و ممکن است این باخت سنگین را جبران کند که احتمالا تمام توان خود را برای تخریب مذاکرات عمان به کار گیرد.
برهانی می افزاید: نتانیاهو در شرایط حساسی به واشنگتن سفر کرد تا ترامپ را در این برهه مهم با خود همراه کند اما به نظر می رسد این دیدار نتیجه عکس داشت و ترامپ در اظهاراتی صریح و نسبتا آمرانه نتانیاهو را در شرایطی قرار داد که مجبور به همراهی با ترامپ و سیاست خاورمیانه‌ای او در حوزه‌های مشخصی شود. این حوزه‌ها به طور کلی شامل موضوع ایران، موضوع ترکیه و حتی تا حدودی مسئله غزه است.
براین اساس برخی رسانه‌های اسرائیلی ارزیابی منفی از نتایج سفر نتانیاهو دارند. آنها استدلال می کنند نتانیاهو در این سفر نه تنها نتوانست ترامپ را به سوی اسرائیل بکشاند بلکه پس از این اظهارات ترامپ، اسرائیل ناچار است در محدوده تعیین شده ترامپ حرکت کند. در واقع این دیدار موید این ایده است که اینک این ترامپ است که سیاست منطقه‌ای نتانیاهو را تعیین می کند و نه بالعکس.
مذاکره با آمریکا هوشمندانه و خواست مردم است
حسین عادلی، سیاست‌مدار، اقتصاددان و دیپلمات ایرانی نیز به ایرنا می گوید: به نظر من، صدور مجوز برای انجام این مذاکرات یک اقدام بسیار هوشمندانه است که با منافع ملی و مهم‌تر از همه، با خواست قاطع اکثریت مردم ایران همخوانی دارد. مردم ما اکنون علاقه‌مند هستند که حاکمیت همین مسیر رفع تحریم را دنبال کند. این موضوع نشان‌دهنده عزت نفس و اعتماد به نفس ایران است و قدرتی را در خود نهفته دارد، چرا که نشان می‌دهد ما از مذاکرات نمی‌هراسیم و توانایی انجام آن را داریم.
سفیر پیشین ایران در بریتانیا با اشاره به اینکه ایران در مذاکرات کارت‌های زیادی دارد، افزود: یکی از مهم‌ترین این کارت‌ها، حمایت مردمی از اصل مذاکرات است. در حال حاضر، مذاکرات به‌صورت دوجانبه هرچند غیرمستقیم میان ایران و آمریکا در حال انجام است. پیش از این، مذاکرات با حضور بازیگران دیگر نظیر روسیه، انگلیس، آلمان و فرانسه انجام می‌شد، اما اکنون با تمرکز بر گفت‌وگوهای دوجانبه (هرچند غیرمستقیم) کار پیش می رود و این می‌تواند به تسریع و اثربخشی بیشتر مذاکرات کمک کند.
مذاکره کنندگان ایرانی با تجربه و توانمند هستند
رئیس پیشین بانک مرکزی در پاسخ به این پرسش که شروط تهران برای تغییر شکل مذاکرات از غیرمستقیم به مستقیم چه خواهدبود، گفت: به اعتقاد من، این یک مسیر طبیعی است که در حال طی شدن است. با توجه به اینکه اکنون مذاکرات -هرچند با واسطه- فقط میان ایران و آمریکا است و سایر بازیگران حضور ندارند، این خود به‌نوعی نشانه‌ای از نزدیک شدن به مذاکرات مستقیم است که در صورت اعتماد اولیه تهران به تامین منافع در صورت ادامه روند، قابل تحقق خواهد بود.
وی ادامه داد: ایران اکنون احساس می‌کند که می‌تواند مذاکراتی مؤثر داشته باشد و مذاکره‌کنندگان ما نیز افراد با تجربه‌ و توانمندی هستند. این احساس قدرت و اعتماد به نفس، فضایی شرافتمندانه و هوشمندانه برای انجام مذاکرات مستقیم ایجاد می‌کند.
مذاکرات ایران و آمریکا سخت و چالش‌برانگیز خواهدبود
سفیر پیشین ایران در کانادا در پاسخ به پرسشی مبنی بر نقشه راه ایران در مذاکرات پیش رو و اینکه چه مراحلی را می توان برای این گفت و گو در نظر گرفت، گفت: مذاکرات آغاز یک سربالایی با شیب تند است، یعنی مذاکراتی سخت و چالش‌برانگیز. در این روند، بازیگران منطقه‌ای، بازیگران بین‌المللی و از همه مهم‌تر مردم ایران، به‌دقت این رویداد را دنبال می‌کنند، زیرا در این مذاکرات برای هرکدام از آنها منافع مهمی وجود دارد.
عادلی ادامه داد: همسایگان ما منافع زیادی در این مذاکرات دارند و قدرت‌های مختلف نیز به‌نحو خاصی به آن وابسته‌اند؛ و از همه مهم‌تر، منافع ملت ایران نیز در این مسیر تحقق می‌یابد. به همین دلیل، به نظر می‌رسد که مهم‌ترین راهنمای ما در این مذاکرات باید منافع ملی ایران باشد.
برخی بر شکست مذاکرات ایران و آمریکا شرط بندی کرده‌اند
وی با اشاره به اینکه برخی افراد در داخل و خارج کشور روی شکست مذاکرات شرط‌بندی کرده‌اند و تلاش می‌کنند در روند مذاکرات اخلال ایجاد کنند، خاطرنشان کرد: باید پیش از شروع مذاکرات این تلاش ها را خنثی کنیم. می‌دانیم که ممکن است برخی طرف‌ها در منطقه وجود داشته باشند که موفقیت‌آمیز بودن این مذاکرات به نفع آنها نباشد و همزمان نمی توان کتمان کرد که تداوم تحریم به نفع عده ای در داخل نیز هست پس باید هوشیارانه برخورد کرد.
مراقب ارسال سیگنال نادرست به ترامپ از داخل باشیم
عادلی ادامه داد: نکته دومی که باید به آن توجه کرد این است که ما در حال مذاکره با ترامپ هستیم و نه یک دیپلمات تکنوکرات. اگر صدای دیگری در این زمینه شنیده شود، به ترامپ سیگنال اشتباهی فرستاده خواهد شد. در حال حاضر با تنش‌های نظامی قابل توجهی در منطقه مواجه‌ایم و هر گونه صدای مخالف با حاکمیت یا منافع ملی کشور می‌تواند سوءتفاهم‌هایی را ایجاد کند که عواقب غیرقابل جبرانی به‌دنبال داشته باشد. بنابراین، ضروری است که تمامی افراد دخیل در مذاکرات به تنش موجود توجه کرده و در پی تقویت یک صدای واحد و نشان دادن یکپارچگی ملی باشند.