گروه بین الملل - مطابق اخباری که در چند روز گذشته در رسانه‌های منتشر شده، قرار است رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران سفر کند. این در حالی است که اخیراً آژانس مدعی شده که برخی فعالیت‌های اعلام نشده از سوی ایران در سایت فردو انجام شده است؛ امری که به گفته رئیس سازمان انرژی اتمی ایران ناشی از اشتباه صورت گرفته توسط آژانس است.
از سوی دیگر در حالی تنش میان ایران و غرب افزایش یافته که یکی از مهمترین موانع احیای برجام علاوه بر اختلافات میان ایران با آمریکا و اروپا، مساله مسائل حل نشده میان ایران و آژانس است. در این خصوص روز گذشته سرگی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه درباره عملکرد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در زمینه برنامه هسته‌ای ایران گفت: ما همیشه وقتی اطلاعات و اسنادی که حاوی مطالب و داده‌های محرمانه هستند و قرار نیست علنی شوند، به بیرون درز پیدا می‌کنند و تبدیل به موضوعات خبری می‌شوند، نگرانی‌مان را ابراز کرده‌ایم. اظهارات ریابکوف درباره اقدام آژانس به منتشر کردن گزارشی محرمانه درباره تاسیسات فردو در ایران اشاره دارد. ریابکوف گفت: آژانس نباید این طور عمل کند. این به تلاش‌های غرب برای سیاسی‌کاری بر می‌گردد. هیچ دلیلی ندارد که از روند معمول حرفه‌ای در زمینه این مسئله خارج شویم.
اهمیت سفر گروسی به تهران
در همین رابطه حسن بهشتی‌پور تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل در گفت و گویی که با خبرگزاری ایلنا داشته، می گوید: مشکل ما بحث بر سر حل کردن پرسش‌های سیاسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود. آمریکایی‌ها که پذیرفته بودند این مسئله را به شکل سیاسی حل کنند اما حالا این موضوع بار دیگر به آژانس بازگشته است. حالا قرار است آقای گروسی به تهران بیاید. اگر مسئله ما با آژانس حل شود یک گره اصلی که دو طرف بر سر آن به توافق نرسیدند باز خواهد شد. اما این به معنای آن نیست که همه چیز حل خواهد شد.
بهشتی‌پور گفت: حالا باید دید در سفر آقای گروسی دستاورد جدیدی به دست می‌آید یا خیر زیرا اگر ایران بتواند پاسخ سوالات آژانس را بدهد و آژانس آن پاسخ‌ها را قانع‌کننده تشخیص دهد، گره اصلی کار باز خواهد شد. ایران یک بار در خرداد ماه پاسخ سوالات را داده بود اما آژانس قانع نشد حالا باید منتظر نتیجه این سفر بود. بهشتی‌پور در پاسخ به این سوال که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش اخیر خود به اقدامات اخیر ایران در فردو اشاره کرده این مسئله چقدر می‌تواند در بحث دور جدید مذاکرات تاثیرگذار باشد، گفت: ما در این موضوع با دو روایت مواجه هستیم. یک روایت مربوط به آژانس است که مبتنی بر گزارش‌های بازرس است و می‌گوید ایران در آرایش جدید سانتریفیوژهای خود را به ۶۰ درصد غنی سازی رسانده اما به اطلاع آژانس نرسانده است که در اصل طبق قانون‌ سازمان هسته‌ای ایران موظف است اطلاعات مربوط به فعالیت‌های خود را به اطلاع سازمان برساند و در جریان آژانس بگذارد.
وی افزود: روایت دوم مربوط به ایران است که می‌گوید با سوتفاهم بازرس رو به رو شدیم. یعنی بازرس درست تشخیص نداد اما بعد از ارائه توضیحات، بازرس قانع شد اما گزارش ارسالی بر اساس دیدگاه قبلی بوده است. بنابراین می‌توانیم نتیجه بگیریم برداشت ایران این بوده که بازرس قانع شده اما او قانع نشده و تشخیص سابق خود را به آژانس اطلاع داده است. حالا آژانس بیانیه خود را مبتنی بر نظر ناظر صادر کرده نه آن چیزی که ایران می‌گوید. وی افزود: بنابراین این موضوع جزو مسائلی شده که آمریکا، آلمان، انگلیس و فرانسه فرصت‌طلبانه بیانیه جدید علیه ایران صادر کرده و ایران را ناقض برجام معرفی کنند و باعث زمینه‌سازی فعال شدن مکانیزم ماشه توسط اتحادیه اروپا شوند که البته این موضوع به نفع اروپا نیست که اگر بود تا به حال چند بار این کار را انجام می‌داد. به هرحال این موارد جزو پرونده‌سازی‌هایی است که می‌توانیم بگوییم به ضرر ایران است و ایران باید از این سوتفاهمات جلوگیری کند. درنهایت امیدواریم با سفر گروسی به تهران، توضیحاتی که برای بازرس آژانس داده شد، برای آقای گروسی هم داده شود تا این شبهات رفع شود.
راه ایران در برابر فشار حداکثری!
از سوی دیگر عبدالرضا فرجی‌راد، استاد ژئوپلیتیک دانشگاه در گفتگو با فرارو عنوان کرد: «در حال حاضر دو تحول بسیار مهم رخ داده است. یکی اینکه غربی‌ها و برخی از همسایه‌های ما به این نتیجه رسیده‌اند که میزان غنی‌سازی اورانیوم در ایران، در حال رسیدن به مرحله آستانه است. این مرحله از دید آن‌ها یک موقعیت خطرناک محسوب می‌شود. در این برهه زمانی روی کار آمدن نتایناهو هم یک زنگ خطر برای ایران بشمار می‌آید. زیرا مشخصا اروپایی‌ها در حال نزدیک شدن به اسرائیل هستند و احتمالا همکاری‌های اطلاعاتی بسیار قوی میان آن‌ها در خصوص ایران شکل خواهد گرفت تا بتوانند به تصور خودشان، غنی سازی اورانیم ایران را مهار کنند.»
وی افزود: «از طرف دیگر ماجرا اوکراین و ادعا‌های مقامات اوکراینی مبنی بر استفاده روس‌ها از پهپاد‌های ایرانی در این جنگ، برای اروپایی‌ها و حتی آمریکایی ها بسیار حائز اهمیت است. مجموع این دو مورد منجر به این شده است که آن‌ها توافقاتی میان خودشان برای تشکیل یک همکاری بسیار قدرتمند در زمینه امنیتی و اطلاعاتی شکل بدهند و در صورت ادامه ماجرا، آماده برای گام بعدی و راهکار‌های دیگر برای تقابل با ایران باشند.»
وی تصریح کرد: «در کنار همه این‌ها باید اتفاقا اخیر در کشور را هم مورد توجه قرار داد. زیرا آنچه در داخل ایران طی ماه‌های اخیر رخ داد، تاثیرات بسیار منفی بر افکار عمومی جهان به ویژه اروپا داشته است. یکی از دلایلی که طرف‌های غربی تا این لحظه حاضر به بازگشت پای میز مذاکره نشده‌اند همین اتفاقات چند ماه گذشته است. حتی اخیرا آقای باقری اعلام کرده است که ایران آمادگی کامل برای بازگشت به میز مذاکره را دارد، اما هنوز جوابی از طرف‌های اروپایی و امریکایی دریافت نکرده است.»
این استاد دانشگاه تاکید کرد: «با همه این‌ها به نظر من بهترین کاری که می‌توان در این شرایط انجام داد، مذاکره مستقیم با ایالات متحده است. البته لزومی ندارد مذاکرات کاملا عیان و رسانه‌ای باشد. می‌توان در یک فضای مناسب انجام شود و در نهایت صرفا نتیجه در اختیار رسانه‌ها قرار بگیرد. زیرا هرچند طی این مدت جوزف بورل هم تا حدودی از دیدگاه‌های رادیکال و تند فرانسه و آلمان علیه ایران فاصله گرفته و به انگلستان و آمریکا نزدیک شده، اما به نظر می‌رسد شرایط برای مذاکره با اروپایی‌ها نه فراهم است و نه تاثیرگذاری لازم را دارد.
فرجی راد در پایان گفت: «واقعیت این است که غربی‌ها و کشور‌های همسایه به دنبال این هستند که ایران را در یک فشار حداکثری و بی سابقه قرار دهند و در حال فراهم کردن مقدمات آن هستند. ماجرایی که در سفارت آذربایجان رخ داد و حالا عملا رابطه‌شان را با ایران قطع کرده اند و از ما شکایت کردند نیز در همین راستا است. یا حمله پهپادی به تاسیسات اصفهان بخشی از همین نقشه است. هیچ کدام از اتفاقات اخیر را نباید جدا از ماجرا دید باید همه را در یک پکیج مورد بررسی و تحلیل قرار دهیم؛