آخرین گزارش بانک مرکزی از آمارهای پولی و بانکی زنگ خطر یک طوفان تورمی را به صدا در آورده است. این گزارش مربوط به داده‌های آبان ماه سال جاری می‌شود. داده‌هایی که خبرهای خوبی برای شرایط اقتصادی سال آینده ندارند.
به گزارش فراز، گزارش اخیر بانک مرکزی نشان می‌دهد بدهی شرکت‌های دولتی به نظام بانکی کشور در هشت ماهه امسال نسبت به دور مشابه پارسال، ۷۷ و نیم درصد رشد کرده است. چیزی که جایگزین استقراض مستقیم دولت از بانک مرکزی شده است.
وعده کنترل تورم فراموش شد
یکی از وعده های ابراهیم رئیسی در ابتدای آغاز به کارش کنترل تورم از طریق توقف استقراض دولت از بانک مرکزی بود. هر چند آمارها از توقف این استقراض حکایت دارند اما مساله این است که بدهی شرکت های دولتی جایگزین این استقراض شده و همان کارکرد تورم زایی را به همراه خواهد داشت.
بر پایه گزارش جدید بانک مرکزی بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی رشد عجیب ۵۹.۲ درصدی را نسبت به آبان پارسال داشته که بالاترین رقم طی هفت سال گذشته است. معنای این عدد رشد حدود ۱۴ و نیم درصدی این مطالبات طی آبان سال جاری است.
البته رشد این بدهی فقط مربوط به آبانماه ۱۴۰۱ نیست. بررسی‌ها حاکی از آن هستند که این بدهی‌ها نیز در سال‌های اخیر با رشد قابل توجهی همراه بوده‌اند که همچنان ادامه دارد. به طوری که مجموع بدهی بخش دولتی به شبکه بانکی ایران از ۳۳۲ هزار میلیارد تومان در سال ۹۷ به ۷۹۵ هزار میلیارد تومان در پایان ۶ ماهه نخست سال ۱۴۰۱ رسیده که رشدی ۱۴۰ درصدی را نشان می‌دهد. 
به صورت خلاصه باید اشاره کرد که این رقم در حالی تنها در ۶ ماه اول سال جاری ۲۱.۱ درصد رشد کرد و که در کل سال ۱۴۰۰ معادل ۱۷ درصد رشد کرده بود. معنای این ارقام چیزی نیست جز شتاب گرفتن رشد بدهی‌های دولت به بانک مرکزی، حالا چه به نام خود دولت باشد و چه شرکت‌های دولتی.
افزایش بدهی شرکت‌های دولتی
ناظران اقتصادی معتقدند که این شرایط محصول عواملی از جمله کسری بودجه سنگین دولت ابراهیم رئیسی است. کسری بودجه‌ای که آن هم مانند افزایش پایه پولی توسط مقامات دولتی انکار می‌شود اما آمارهای رسمی نه تنها آن را تائید می‌کنند بلکه هیچ نشانی از تغییر شرایط هم ندارند. نکته مهم در افزایش شدید بدهی شرکت‌های دولتی به بانک مرکزی این است که بخش عمده این شرکت‌ها فعلا زیان ده هستند و بقیه نیز از حاشیه سود نسبتا پائینی برخوردار می‌باشند. به همین دلیل است که آنها در تامین مالی دولت ناتوان شده و به ناچار رو به دریافت وام از بانک‌ها آورده‌اند.
این در شرایطی است که خود بانک‌ها نیز سال‌هاست با ناترازی منابع مواجه هستند و در فرایند برای تامین منابع وام این شرکت‌ها دست به دامان استقراض از بانک مرکزی شده‌اند. استقراضی که معنای آن افزایش پایه پولی و در نتیجه افزایش نرخ تورم است.
اعداد مربوط به افزایش نقدینگی و تورم هم بر وجود این فرایند صحه می‌گذارند و آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که نقدینگی کشور در هشت ماهه امسال به بالای ۵ هزار و ۸۰۰ تریلیون تومان رسیده که نسبت به آبان پارسال تقریبا ۳۵ درصد رشد نشان می‌دهد.
بر اساس گزارش بانک مرکزی پایه پولی در آبان ماه امسال بیش از ۲.۰۵ درصد رشدِ کرده و به ۷۲۷ هزار میلیارد تومان رسیده است. به این ترتیب پایه پولی از ابتدای سال ۱۴۰۱ معادل ۲۰.۵ درصد افزایش‌یافته و در مقایسه با آبان سال گذشته رشدی ۳۴.۶ درصدی را به ثبت رسانده است.همچنین آخرین گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که تورم در دی‌ماه امسال نسبت به ماه مشابه پارسال بیش از ۵۱ درصد رشد داشته و این رشد برای اقلام خوراکی بیش از ۷۰ درصد بوده است.
بدین ترتیب اتفاقی که رخ داده این است که تنها بر روی کاغذ دولت می‌تواند مدعی عدم استقراض از بانک مرکزی شود، اما در واقعیت شرکت‌های دولتی نه تنها همین فرایند را انجام داده که حتی به آن سرعت هم بخشیده‌اند. چیزی که می‌تواند در آینده به خارج شدن کنترل فنر تورم و بروز یک جهش تورمی بزرگ منجر شود.
تیم اقتصادی رئیسی بی اطلاع است
این آمار البته در حالی بیان می شود که یک کارشناس اقتصادی در باره تورم گفته بود: «من پیشنهاد می‌کنم آقای رئیسی، تیم اقتصادی خود را مجبور کنند یک بررسی دقیق و مفصل در خصوص اقتصاد ویتنام انجام دهند. این کشور در جنگ با آمریکا بسیاری از مردم خود را از دست داد و هزینه‌های زیادی پرداخت. اما امروز آمریکا تبدیل به بزرگترین بازار صادراتی ویتنام شده است. آن‌ها سالانه تنها از بازار آمریکا ۱۰۰ میلیارد دلار درآمد دارند و تبدیل به یکی از قدرت‌های اقتصادی شرق آسیا شده است. چرا ما نباید اینگونه عمل کنیم؟»
به گزارش فرارو، رئیس جمهوری در حالی پیش از این اعلام کرده بود که دولت موفق شده است تورم را از ۶۰ درصد به ۴۰ درصد برساند و این روند ادامه خواهد داشتف که در واقع بیشتر کارشناسان اقتصادی به صراحت این مساله را رد می کنند.
مهدی پازوکی، کارشناس مسائل اقتصادی در گفت‌وگو با فرارو عنوان کرد: «وقتی ایشان معتقد هستند که سال آینده احتمالا با رشد اقتصادی ۸ درصدی مواجه خواهیم شد، به نظر می‌رسد اصلا توجهی به اوضاع فعلی آمار‌های سال‌های اخیر در این باره ندارند. ما الان سال‌هاست که حتی رشد اقتصادی مثبت نداشتیم. یعنی در یک دهه گذشته یا صفر بود یا منفی. دلیلش هم خیلی واضح است. وقتی ما یک اقتصاد بسته داریم و با اقتصاد جهانی هیچ تعاملی نداریم، باید هم رشد اقتصادی منفی یا صفر داشته باشیم.»
اقتصاد شعار لازم ندارد
وی ادامه داد: «دولت باید متوجه شود که با دستور و شعار نمی‌تواند اوضاع وخیم اقتصادی کشور را سرو سامان بدهد. آقای رئیسی باید اقدامات عملی و واقعی انجام دهند. باید به عنوان مثال تمام تیم اقتصادی خود را تغییر دهند. با این تیم نه تنها به رشد ۸ درصد نخواهیم رسید بلکه حتی شرایط بدتر هم خواهد شد. از طرف دیگر باید FATF را بپذیریم. اصلا من سوالم از رئیس جمهوری این است که مگر ما خودمان قربانی تروریسم نیستیم؟ پس چرا FATF را قبول نمی‌کنیم؟ اقتصاد چمدانی که رشد نخواهد داشت. ما نمی‌توانیم تمام تخم مرغ‌هایمان را در سبد شرق (روسیه و چین) بگذاریم و فکر کنیم می‎توانیم به موفقیت و شکوفایی برسیم.»
این کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: «من پیشنهاد می‌کنم آقای رئیسی، تیم اقتصادی خود را مجبور کنند یک بررسی دقیق و مفصل در خصوص اقتصاد ویتنام انجام دهند. این کشور در جنگ با آمریکا بسیاری از مردم خود را از دست داد و هزینه‌های زیادی پرداخت. اما امروز آمریکا تبدیل به بزرگترین بازار صادراتی ویتنام شده است. آن‌ها سالانه تنها از بازار آمریکا ۱۰۰ میلیارد دلار درآمد دارند و تبدیل به یکی از قدرت‌های اقتصادی شرق آسیا شده است. چرا ما نباید اینگونه عمل کنیم؟ چرا ما نمی‌خواهیم قبول کنیم که باید از این اقتصاد بسته خارج شویم؟ مگر ما چین و روسیه را به عنوان متحد قبول نداریم؟ آن‌ها هم عضو FATF هستند. ما فقط کافی است که عضو همکار شویم تا از این وضعیت وخیم بانکی خارج شویم و گشایش اعتبار انجام دهیم.»
وی تاکید کرد: «واقعیت این است که من احساس می‌کنم اطرافیان آقای رئیسی، آمار‌های درستی در اختیار ایشان قرار نمی‌دهند. چطور ممکن است ایشان بگویند که تورم را از ۶۰ درصد به ۴۰ درصد رسانده‌اند؟ وضعیت تورم در کشور آنقدر عیان و قابل لمس است که حتی نیازی به آمار ندارد و همه مردم می‌دانند در کشور چه خبر است. مردم به خوبی می‌دانند گوشت، مرغ، برنج و ... طی این یک سال چقدر افزایش داشته است. بنابرین اصلا آقای رئیسی بگویند ما تورم ۲ درصدی داریم. فرقی نمی‌کند. با آمار‌های غلط که اوضاع اقتصادی سرو سامان نمی‌گیرد. ما در همین یک سال با کاهش حدود ۶۰ درصدی ارزش پول ملی مواجه بودیم، پس چطور تورم را کاهش داده‌اند؟»