کد خبر: 52522 | صفحه ۱۱ | ایران و جهان | تاریخ: 26 شهریور 1404
ایجاد اجماع منطقهای علیه توسعه طلبی اسرائیل آسان نیست
واقعبینی، ضرورت امروز سیاست خارجی
رایزن فرهنگی پیشین ایران در مصر و کارشناس مسائل خاورمیانه گفت: از تحولات بین الملل نباید انتظار معجزه داشت؛ نباید انتظار تحول شگرف داشت. همانگونه که تا کنون قطعنامههای متعدد علیه اسرائیل صادر شده و تغییر بنیادینی در دنیا رخ نداده، نباید صرفاً به قطعنامه دل بست. در جهان امروز زورمندان با منطق زور پیش میروند و حقِ ضعیفان پایمال میشود؛ بنابراین نباید چشمبهراه تحولهای دوردست باشیم.
به گزارش خبرنگار سیاست خارجی ایرنا، اسرائیل با حمله به قطر در ۹ سپتامبر (۱۸ شهریورماه) که یکی از متحدان اصلی آمریکا در منطقه و میزبان بزرگترین پایگاه نظامی واشنگتن در خاورمیانه است، نقطه عطفی در تحولات منطقه غرب آسیا رقم زد. این اقدام بیسابقه، نه تنها امنیت دوحه را هدف قرار داد بلکه معادلات سیاسی و امنیتی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس را نیز وارد مرحلهای تازه کرد؛ مرحلهای که در آن، فرضیات پیشین درباره تضمینهای آمریکا و مصونیت سرمایهگذاریهای کلان کشورهای عربی در غرب به چالش کشیده شد.
در واکنش به این تحول، «نشست اضطراری سران کشورهای اسلامی و اتحادیه عرب» در دوحه برگزار شد و روسای جمهور و رهبران کشورهای اسلامی و عربی با صدور بیانیهای، سیاستهای توسعهطلبانه و تجاوزگری رژیم صهیونیستی را محکوم کردند. با این حال، تحلیلگران معتقدند که این بیانیهها به تنهایی قادر به تغییر موازنه قوا نیست و تنها در صورتی میتواند به اقدام مؤثر تبدیل شود که دولتهای اسلامی ارادهای برای عبور از موضعگیریهای سیاسی و اتخاذ تدابیر عملی در حمایت از ملتهای منطقه نشان دهند.
ترامپ و نتانیاهو به قواعد بینالمللی پایبند نیستند
حجت الله جودکی، رایزن فرهنگی پیشین ایران در مصر و کارشناس مسائل خاورمیانه در گفتوگو با ایرنا گفت: اینکه اسرائیل پا را از گلیمش خیلی بیشتر گذاشته برای بسیاری روشن شده، اما کشورهای اسلامی تنها یک چیز را در نظر دارند و آن حفظ موجودیت خود است. کشورهای عربیِ اسلامی همیشه اینگونه میاندیشند که «اگر الآن سراغ فلانی رفتهاند، هنوز سراغ ما نیامده» و به این دلیل قید اقدام را میزنند؛ یا به تضمینهایی که آمریکا داده اتکا میکنند، یا به سرمایهگذاریهایشان در آمریکا امیدوارند که چنین اتفاقی رخ ندهد. این در حالی است که تجربه ترامپ و نتانیاهو نشان داد که این دو بازیگر به قواعد بینالمللی پایبند نیستند. آمریکا از همه معاهدات الزامآور بینالمللی که برای جهان و حتی برای منافع خودش سودمند بوده، خارج شده است، از یونسکو گرفته تا معاهدات مربوط به تغییرات اقلیم، تا سازمان بهداشت جهانی و دیوان بینالمللی لاهه و این نشان میدهد که راه دیگری برای تأمین منافع خود در پیش گرفته است؛ یکجانبهگرایی که در حوزههایی از قبیل وضع تعرفهها یا ادعاهای ارضی نسبت به کشورهای متعدد بروز کرده است.
کشورهای عربی هنوز خطر اسرائیل را از خود دور میبینند
وی افزود: نتانیاهو هم به دو دلیل میخواهد این مسیر را ادامه دهد؛ نخست اینکه او یک افراطی زیادهخواه صهیونیست است که به آن حرفهایی که میزند باور کامل دارد؛ مثلاً در سخنانی پس از هفتم اکتبر نشان داد که حتی نسبت به کودکان موضعی افراطی دارد و دوم اینکه میداند اگر بایستد و تسلیم شود، ممکن است برکنار شود؛ او در اسرائیل پرونده دارد و ناگزیر به ادامه جنگ افروزی است اما اینکه تصور کنیم این وضعیت موجب تحولی در دولتهای اسلامی خواهد شد، من چنین برداشتی ندارم. ممکن است بین ملتهای اسلامی تحولی ایجاد کند، اما بین دولتهای اسلامی تحول قابلتوجهی رخ نخواهد داد، زیرا آنها خطر اسرائیل را برای خود دور میدانند و از اینرو، کارهایی که مخالف آمریکا و اسرائیل باشد را انجام نمیدهند. برای نمونه، قطر که مورد حمله قرار گرفت، بزرگترین پایگاههای خاورمیانه را در اختیار آمریکاییها قرار داده بود و خیال میکرد هیچگاه هدف حمله قرار نخواهد گرفت؛ اما بر اثر زیادهخواهیهای آمریکا و اسرائیل، عکسِ این پیشبینی اتفاق افتاد و جنگ افروزی اسرائیل دامن یکی از کشورهای عربی را نیز گرفت.
این کارشناس مسائل خاورمیانه در خصوص لزوم اتخاذ اقدام عملی در مقابل جنگ افروزی و توسعه طلبی رژیم صهیونیستی نیز گفت: آمارهایی که نشان میدهد نگاه آمریکاییها و اروپاییها نسبت به اسرائیل تغییر کرده، دستاوردِ خوبی است و مفید است؛ اما فعلاً حاکمیتهای اروپایی، آمریکا و بسیاری از حکومتهای عربی و اسلامی گوششان بدهکار این تغییرات نیست و نباید امید داشت که کسی فوراً کاری انجام دهد. دلایل متعدد است؛ آنها حماس را ادامه اخوانالمسلمین میدانند و اخوانالمسلمین را بخشی از تهدید داخلی خود تلقی میکنند؛ بنابراین علیه آنها اقدامات را بهعنوان آنچه لازم است، انجام میدهند. به تعبیر صدراعظم آلمان، اسرائیل کاری «کثیف» را انجام داد که اینها قرار بود علیه ایران، اخوان و گروههای اسلامی انجام دهند؛ حالا اسرائیل آن کار را انجام میدهد.