چند ماه بود که هیچ کنسرتی در سالن‌های موسیقی برگزار نمی‌شد. زلزله چندی روزی است که هموطنان‌مان در خوی را گرفتار کرده. شدیدترین زلزله چنددهه گذشته، شهروندان ترکیه‌ای و سوری را با یک فاجعه انسانی روبه‌رو ساخته است. برف و سرما همه کشور را احاطه کرده. از سوی دیگر، شب عید بزرگ مبعث است و جشنواره سی و هشتم موسیقی فجر، با حضور صدها هنرمند موسیقی، کارش را با اجرای ارکستر ملی ایران آغاز کرده است؛ با قطعه بوی بهار از ساخته‌های حسن ریاحی که امیرحسین سمیعی خواننده جوان، با آن صدای بم، اجرایش کرد.
همایون رحیمیان که سال‌ها رهبری ارکستر صدا و سیما را برعهده داشت و در آهنگسازی دستی بر آتش دارد، توانست با آرامش ارکستر را هدایت کند.
شکایت دل قطعه دوم و ایرانم ایران ساخته هادی آرزم با همراهی گروه کر و خوانندگی علی چراغی اجرای سوم این برنامه بود. چراغی هم خواننده جوانی است که سراسر هیجان بود و تلاش می‌کرد نبض مخاطب را در دست گیرد.
راپسودی نی و ارکستر ساخته مهرداد دلنوازی، قطعه بعدی بود که پوریا شیوافرد به عنوان تکنواز نی، به روی صحنه آمد و با همراهی ارکستر ملی، آن را اجرا کرد. شیوافرد، این قطعه را به استاد حسن ناهید نوازنده شناخته شده نی تقدیم کرد که به تازگی خبر درگذشت اش، دهان به دهان پیچیده بود و فضای تالار وحدت را تحت تاثیر قرار داده بود.
سمیعی، مجدد به روی صحنه آمد و قطعه‌ای وطن از ساخته‌های علینقی وزیری را اجرا کرد.
بخش نخست این کنسرت به پایان رسید و گروه و مخاطبان پس از دقایقی استراحت به روی صحنه آمدند.
سیمین بری ساخته علی رحیمیان و به خوانندگی سمیعی، آغازگر بخش دوم برنامه ارکستر ملی ایران بود.
اما خاک مهرآیین ساخته علی اکبر قربانی از قطعاتی است که بارها و بارها توسط این ارکستر در برنامه های مختلف اجرا شده و جزو محبوب ترین آثار برای طرفداران ارکستر ملی است. این قطعه به خوانندگی چراغی اجرا شد.
از آنجا که سریال روزی روزگاری با بازی ماندگار و خاطره انگیز مرحوم خسرو شکیبایی و آن آهنگ جذاب و به خاطرماندنی استاد فرهاد فخرالدینی، هیچ گاه از ذهن مخاطبان محو نخواهد شد، گروه زهی ارکستر ملی ایران، بخشی از موسیقی متن این سریال را اجرا کرد.
قطعه معروف و آذری آیریلیق که معنی‌اش می‌شود «جدایی»، به صورت بی‌کلام و به یاد زلزله‌زدگان خوی اجرا شد. گرچه فارسی زبان‌ها و البته همه مردم ایران، این قطعه را می‌شناسند و دوستش دارند.
آهنگ خوش آمدی ساخته علی اکبر قربانی به خوانندگی سمیعی هم در بخش بعدی اجرا شد.
اما پایان بخش این کنسرت، به سیاق برنامه‌های سال‌های قبل ارکستر ملی ایران، اجرای قطعه ای ایران؛ ساخته جاودانه روح الله خالقی بود که سمیعی و چراغی به اتفاق روی صحنه آمدند و آن را برای مخاطبان اجرا کردند.
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه و محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، از میهمانان این برنامه بودند.
سی و هشتمین جشنواره موسیقی فجر، تا ۳ اسفندماه در استان‌های مختلف برپاست.
اعلام ناگهانی خبر مرگ یک هنرمند
۱۲ اجرا در هفت سالن، حاصل کار نخستین شب از جشنواره موسیقی فجر در سال ۱۴۰۱ بود. کنسرت‌های تالار وحدت در حضور برخی چهره‌های سیاسی اجرا شدند و وعده‌هایی را برای حمایت از هنرمندان موسیقی مطرح کردند. در این روز در حضور تماشاگران نُت‌ها با نام «ایران» و به یاد زلزله‌زده‌های خوی، سوریه و ترکیه در سالن طنین‌انداز شد. آغاز جشنواره موسیقی فجر همچنین با خبر درگذشت تلخ یکی از هنرمندان به‌‌نام این عرصه همراه بود؛ «حسن ناهید» ـ پیشکسوت ساز نی ـ در سن ۷۹ سالگی، زندگی و موسیقی را برای همیشه ترک گفت.
گزارش یک شب مجارستانی
دوئت جز ویلون و پیانو از کشور مجارستان، دومین اجرای سی و هشتمین جشنواره موسیقی فجر بود که شامگاه جمعه ساعت ۲۱:۳۰ در تالار وحدت برگزار شد.
این دونوازی موسیقی جز را «لائوس سارکوزی» نوازنده ویولن و «بالاش هوروات» نوازنده پیانو روی صحنه بردند و این در حالی بود که اولین اجرای بین‌الملل جشنواره با حضور سفیر کشور مجارستان روی صحنه رفت.
قطعه نخست «‌Donna Lee» اثر چارلی پارکر (Charlie Parker‌)‏ نوازنده ساکسیفون آلتو و بداهه‌نواز جاز بود. قطعه بعدی نیز «Misty» به معنای (مه‌آلود) اثر ارول گارنر (Errol Garner‌) ‏نوازنده آمریکایی پیانوی جاز محسوب می‌شد.
اما اثر بعدی از کول آلبرت پورتر (Cole Porter‌)‏ آهنگساز و ترانه‌ساز آمریکایی با نام «Night and day» بود که از جمله ترانه‌های معروف این آهنگساز است. قطعه دیگری که توسط این نوازنده به اجرا درآمد «‌It don’t mean a thing, Astor Piazzola: Oblivion‌» اثر دوک الینگتون (Duke Ellington) نام داشت. ادوارد کندی الینگتون‏ معروف به دوک یکی از پیانونوازان و آهنگسازان و رهبران ارکستر تاریخ موسیقی جاز در آمریکا بود. آهنگ «‌Spain» اثر Chick Corea قطعه بعدی بود که به اجرا درآمد.
قطعه دیگری که در این دوئت توسط این دو نوازنده چیره دست اجرا شد، «Bebop» اثر دیزی گیلیسپی (Dizzy Gillespie) نوازنده ترومپت و از پایه‌گذاران سبک پرشتابی از موسیقی جاز به نام سبک بی‌باپ بود. سه اثر (All the things you are, Rezső Seres: Glommy Sunday, ) اثر جروم کرن (Jerome Kern) ‌ترانه‌ساز آمریکایی و در پایان آهنگ «Cherokee‌» اثر ری نوبل (Ray Noble) آهنگ‌ساز، رهبر گروه موسیقی و هنرپیشه اهل انگلستان به اجرا درآمد.
«لائوس سارکوزی» نوازنده ویولن در گفت‌و‌گویی با جشنواره موسیقی فجر درخصوص اجرای این گروه در قالب جشنواره موسیقی فجر بیان کرد: «اولین باری است که هم به ایران می‌آیم و هم در جشنواره موسیقی فجر شرکت می‌کنم.»
او درباره شناختش از موسیقی ایرانی و جشنواره موسیقی فجر اظهار کرد: قبل از اینکه به اجرا بیایم مطالعاتی در این زمینه داشتم و متوجه شدم در دوره‌های قبل جشنواره هم اجراهای خوبی برگزار شده است. از سالن و فضای اجرا هم بسیار رضایتمندم؛ اما درباره موسیقی ایرانی باید بگویم، اجداد من مهاجر بودند و یک احتمالی هم وجود دارد که از ایران هم بوده باشند. علاوه برآن یکی از سازهایی که می‌نوازم به نام «تیمبال» شبیه به سازهای ایرانی است و به همین سبب شناخت نسبتا خوبی از موسیقی ایرانی دارم.
او درباره اینکه برگزاری چنین فستیوال‌هایی در تبادل فرهنگی و هنری بین کشورها چه میزان اثرگذار است پاسخ داد: «بی‌تردید اثرگذار است و چه بهتر آنکه این تبادل فرهنگی از هر دو سو صورت گیرد. از نگاه من موسیقی زبانی است که به راحتی با مردم ارتباط برقرار می کند. خود من به شخص در این اجرا، وقتی هنگام نوازندگی، نگاهم به حاضران در سالن افتاد، گویا با آنها در حال سخن و گفت و گو هستم و خوشحالم که می‌توانم با این روش با آنها ارتباط برقرار کنم با وجود آنکه هیچ یک به زبان یکدیگر آشنایی نداریم.
این نوازنده ویلون در پایان درباره اینکه آیا تمایل دارد در ایران ورک شاپ برگزار کند، گفت: بله؛ با کمال میل و حتما و بسیار خوشحال می‌شوم که این اتفاق بیفتد تا فرصتی باشد موسیقی مجارستان را به موزیسین‌های ایرانی بیشتر معرفی کنم.»
اجراهای تالار رودکی
انتظار جوان‌ها از مسئولان
نخستین شب از سی و هشتمین جشنواره موسیقی فجر با میزبانی هنرستان موسیقی پسران هنرهای زیبای موسیقی کشور در تالار رودکی برگزار شد. در این اجرا که ساعت ۱۸:۳۰ روی صحنه رفت، در ابتدا گروه هنرستان هنرهای زیبای پسران قزوین قطعات «شور عاشقان»، «رنگ اصفهان» و پیش درآمد اصفهان را اجرا کردند.
نوازندگان هنرستان هنرهای زیبای پسران قزوین متشکل از محمد مهدی مهدی‌آبادی (کمانچه)‌، پارسا نیری (سنتور)، احمدرضا محمدپور (کمانچه)‌، حمیدرضا شمسینی غیاثوند (کمانچه و تنبک)، باربد زمانی (کمانچه)، (ایلیا رجبعلی)، سنتور و پیانو، طاها امینی (تار)، ایلیا رشوند (خواننده)‌، محمدرضا نوری (سه‌تار)، سروش جعفری (قانون) و نوید وفانیا سرپرست گروه بودند.
نوید وفا‌نیا، سرپرست گروه هنرستان هنرهای زیبای پسران قزوین درباره این گروه توضیح داد: «هنرستان هنرهای زیبای پسران قزوین از سه سال پیش تاسیس شده است و استعدادهای خوبی در زمینه موسیقی پرورش داده که اجراهایی هم در سطح کشور داشته‌اند و زیر نظر اساتید طراز اول آموزش می‌بینند.»
او درباره تجربه حضور هنرجویان هنرستان موسیقی در جشنواره موسیقی فجر گفت: «این حضور تجربه بسیار خوبی برای هنرجویان هنرستان هنرهای زیبای پسران قزوین است؛ واقعا هنرجویان موسیقی در شهر قزوین نیاز به حمایت دارند و ما از ستاد جشنواره و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انتظار حمایت داریم که امکانات در اختیار هنرستان قرار دهند.»
وی درباره اینکه اجرای گروه‌های موسیقی در جشنواره فجر چقدر به ایجاد روحیه همدلی و همبستگی کمک می‌کند، اظهار کرد: «این اجراها باعث ایجاد روحیه نشاط و امیدواری در جامعه می‌شود و از طرفی امید در دل هنرجویان جوان ایجاد می‌کند که هم دیده می‌شوند و هم به جامعه موسیقی معرفی خواهند شد.»
در بخش دوم اجرای هنرستان‌های هنرستان پسران موسیقی کشور، هنرجویان هنرستان پسران موسیقی تهران به صحنه رفتند و قطعاتی را اجرا کردند.
بنا بر این گزارش، ابتدا اشکان صالحی به صحنه آمد و قطعه‌ای را با پیانو اجرا کرد؛ پس از آن هنرجو بردیا حق‌جو و رضا حایری پیانو و فلوت نواختند و سپس دو نوازی سنتور و ویولن را برادران سورنا و بردیا قجر اجرا کردند.
اجرای سنتور و تنبک محمد فاتح و امیر علی نام‌آور پایان بخش اجرای هنرستان پسران موسیقی کشور در سی و هشتمین جشنواره موسیقی فجر بود.
هنرجویان هنرستان موسیقی پسران تهران سپس به صحنه برگشتند و از اساتید خود استاد توکلی و ایلچی تقدیر کردند.
ساسان احسانی، سرپرست گروه هنرستان موسیقی پسران تهران درباره تاثیر حضور این گروه در سی و هشتمین جشنواره موسیقی فجر گفت: «اجرا در جشنواره موسیقی فجر صد درصد در آینده حرفه‌ای این هنرجویان تاثیر دارد؛ در واقع این اجرا می‌تواند حکم یک پایان‌نامه تحصیلی برای هنرجویان موسیقی باشد؛ آنها در صحنه مقابل تماشاگران به اجرا می‌روند و آموزش‌های خود را به صورت عملی در دید مخاطب قرار می‌دهند.»
او درباره اینکه آیا اجرا در جشنواره موسیقی فجر باعث بالا رفتن شادی و امید و اتحاد در جامعه می‌شود، گفت: «هنر در هر شرایطی رسالت خود را که تلطیف فضای جامعه است ایفا می‌کند و این هم رسالت هنرجویان موسیقی است که هر سال در جشنواره شرکت می‌کنند؛ هنرجویان هنرستان موسیقی پسران تهران دوست دارند در جشنواره موسیقی فجر شرکت کنند و به اجرا بروند و این اجرا فارغ از هرگونه مسائلی است و هدف آنها تنها ارائه آموخته‌های خود به مخاطبان است.»
اجرای آیین‌ها «حنابندان» و «زار» قشمی ها در تالار رودکی
نخستین شب از سی و هشتمین جشنواره موسیقی فجر تالار رودکی از ساعت ۲۱:۳۰ میزبان شب موسیقی قشم بود؛ در این شب گروه موسیقی قشم قطعاتی از موسیقی جزیره قشم را اجرا کردند که در واقع حاوی فرهنگ و آداب رسوم و سنن این جزیره جنوبی کشور بود.
در ابتدای این اجرا «علی رضا سرودی»، مجری همراه این گروه موسیقی با لهجه قشمی به شرکت‌کنندگان در این رویداد خیر مقدم گفت. سپس اجرا با دهل‌نوازی آغاز شد و گروه قطعاتی از موسیقی مردمان هرمزگان را اجرا کردند. سپس مجری مراسم «محمد وزیری» نوازنده عود و هنرمند پیشکسوت قشم را معرفی کرد و این هنرمند به همراه اعضای گروه به صحنه آمدند و اجرای خود را با قطعه «هموطن» آغاز کردند.
در ادامه، مجری شب قشم با معرفی اعضای گروه موسیقی قشم به سنت‌های زیبای مردمان قشم اشاره کرد و گفت: «مردمان قشم در زمانه‌ای که همه چیز تحت مدرنیته قرار گرفته است، اصالت را حفظ کرده‌اند و همانند دیگر مناطق ایران آیین‌های ویژه‌ای دارند؛ چون قبله‌نما، زار، رزیف و آیین‌های شاد عروسی که در عین سادگی پر از شادی است.»
گروه موسیقی قشم سپس یکی از آیین‌های ویژه قشم «حنابندان» و «زار» را اجرا کردند. همچنین در ادامه‌ی این اجرا، گروه موسیقی قشم آیین هزار ساله «لیوا» را اجرا کردند. «لیوا» در واقع آیین هزارساله مردم هرمزگان و خصوصا جزایر است که در مراسم خاصی مانند بازگشت تجار از سفرهای دریایی و اعیاد مذهبی با حضور تعدادی از بزرگان و ریش سفیدان منطقه اجرا می‌شود.
علی چرخی‌نفر، احسان محمودیان، عبدالله خاکان، مسعود خنجی، فرید ناظمی، فرج ناظمی، محمد وزیری، محمد جواد بازماندگان و همچنین معصومه درویشی، نسرین کریمی، عصمت گهره‌ای، مریم زاهدی، فاطمه راشدی اعضای گروه موسیقی قشم به سرپرستی معصومه بازماندگان قشمی در اجرای موسیقی شب قشم بودند که در تالار رودکی به معرفی آیین‌های قشم پرداختند.
معصومه بازماندگان قشمی (سرپرست گروه موسیقی جزیره قشم) درباره این گروه و اجرا در سی و هشتمین جشنواره موسیقی فجر توضیح داد: در اجرای امشب دو گروه در قالب موسیقی نواحی یکی از جزیزه قشم و دیگری از هرمز به نام “لیوا” به صحنه آمدند تا علاوه بر اجرا موسیقی و فرهنگ و آداب و رسوم قشم را به مخاطبان هشتمین جشنواره موسیقی فجر معرفی کنند.