ساعت 3:30 بامداد روز یکشنبه بازگشت تحریم‌های ایران پس از پایان مهلت 30 روزه، در شرایطی انجام شد که تهران رجوع به قطعنامه‌های پایان‌یافته زیرمجموعه 2231 را غیرقانونی و مردود خوانده است.
امید محسنی در برنا می نویسد: تحریم‌های دوباره غرب شامل مسدود شدن دارایی‌های ایران در خارج، توقف معاملات تسلیحاتی با تهران و اعمال محدودیت بر توسعه برنامه موشکی ایران می‌شود. اجرای این تحریم‌ها از طریق سازوکار موسوم به «مکانیسم ماشه» انجام گرفت؛ سازوکاری که در توافق هسته‌ای 2015 ایران با قدرت‌های جهانی گنجانده شده بود.
انگلیس، فرانسه و آلمان به دلیل اتهامات ادعایی مبنی بر نقض توافق سال 2015 توسط ایران، بازگشت تحریم‌ها علیه ایران را در شورای امنیت سازمان ملل متحد آغاز کردند. تروئیکا دلیل این اقدام را محدود شدن نظارت‌ها بر برنامه هسته‌ای ایران و بن‌بست در مذاکرات با آمریکا عنوان کردند. ایران پس از جنگ با اسرائیل در ژوئن و حملات آمریکا به برخی سایت‌های هسته‌ای نیز همکاری‌های خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را بیش از پیش محدود کرده بود.
وزیران امور خارجه فرانسه، انگلیس و آلمان پس از بازگشت تحریم ها در بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند: ما از ایران و همه کشورها می‌خواهیم که به طور کامل از این قطعنامه‌ها پیروی کنند، موضوعی که تهران آن را غیرقانونی و غیرعملی توصیف کرده و رئیس‌جمهور پزشکیان در بازگشت از نیویورک گفت، تهران به هر طریقی تمام مشکلات خود ناشی از تحریم‌ها را حل خواهد کرد. پزشکیان همچنین سیاست غرب در تحمیل خواسته‌‌هایش را زیر سوال برد و اظهار داشت که تهران مکانیسم ماشه را به پذیرفتن خواسته‌های غیرمعمول غرب ترجیح می‌دهد. با این حال مواضع نخستین روز بعد از فعال‌سازی مکانیسم ماشه در تهران نشان می‌دهد که دور جدیدی از تقابل با اروپا و آمریکا در سایه تحریم‌ها آغاز شده است که این بار با حمایت‌های مسکو و پکن نیز شاید همراه باشد.
سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران در واکنش به این اقدام سه کشور اروپایی در نامه ای به دبیرکل سازمان ملل متحد و رئیس شورای امنیت تصریح کرد، جمهوری اسلامی ایران قاطعانه بازگرداندن ادعایی قطعنامه‌ های خاتمه‌یافته ذیل قطعنامه 2231 (2015) را مردود می‌داند و نه ایران و نه هیچ عضو سازمان ملل متحد الزامی به تبعیت از چنین اقدامات غیرقانونی ندارند.
بعد از اظهارات لاوروف ویزخارجه روسیه درباره غیرقانونی بودن روند اجرای مکانیسم ماشه، زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه نیز تأکید کرد که اقدامات اروپا نقض دو اصل اساسی حقوق بین‌الملل، یعنی «لزوم وفای به عهد» و دکترین «دست‌های پاک» است. دیپلمات ارشد روس هشدار داد که اقدامات غرب، سیستم توازن و امنیت بین‌المللی را تضعیف می‌کند و منجر به ایجاد «دو واقعیت موازی» خواهد شد: یکی واقعیت مورد حمایت غرب و دیگری مورد حمایت روسیه، چین و متحدانشان. او این وضعیت را تهدیدی برای آینده نظام بین‌المللی دانست.
اما مارکوربیو، وزیر خارجه آمریکا در بیانیه‌‌ای ضمن اشاره به اینکه هنوز دیپلماسی به عنوان یک گزینه مطرح است و ایالات متحده روشن کرده که یک توافق بهترین نتیجه را برای مردم ایران و جهان دارد به یادآوری موارد تحریمی پرداخت. او اعلام کرد : تدابیر ایجاب می‌کند ایران «غنی‌سازی اورانیوم، فعالیت‌های مرتبط با آب سنگین و بازفرآوری را تعلیق کند؛ از استفاده از فناوری موشک‌های بالستیک خودداری کند؛ صادرات سلاح‌های متعارف به ایران تحریم شود؛ ممنوعیت‌های سفر و انجماد دارایی‌های جهانی برای افراد و نهادهای فهرست‌شده بازاعمال شود و توقیف سلاح‌ها و سایر محموله‌ های ممنوعه‌ای که از سوی ایران به بازیگران دولتی و غیردولتی منتقل می‌شود، مجاز اعلام شود. وی ادعا می‌کند پس از تحریم‌های اعمال شده، ایران باید گفت‌ وگوهای مستقیم را با حسن نیت و بدون تعلل یا ابهام‌ورزی بپذیرد.
ناظران معتقدند در چنین فضایی، بازگشت تحریم‌ها را نمی‌توان صرفا به‌عنوان یک رخداد حقوقی یا مکانیکی در چارچوب قطعنامه‌های شورای امنیت ارزیابی کرد؛ بلکه باید آن را آغاز مرحله‌ای تازه از بازآرایی قدرت در سطح بین‌الملل دانست. ایران از یک‌سو بر غیرقانونی بودن سازوکار ماشه تأکید دارد و از سوی دیگر تلاش می‌کند با اتکا به حمایت سیاسی مسکو و پکن، معادله‌ای دوگانه در برابر اجماع غربی شکل دهد. اروپا و آمریکا نیز با تکیه بر ابزار تحریم می‌کوشند ایران را به میز مذاکره‌ای بازگردانند که شروط آن بیش از همیشه سخت‌گیرانه و پرهزینه است.با این حال، نشانه‌هایی از اقدامات احتمالی ایران در محدود کردن یا حتی تعلیق بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به چشم می‌خورد؛ اقدامی که می‌تواند محاسبات غرب را پیچیده‌تر سازد. براساس آنچه که رئیس‌جمهور و وزیر خارجه در روزهای اخیر گفته‌اند تهران همچنان با ویتکاف و مقام‌های اروپایی در تماس بوده و تبادل پیام‌ها ادامه داشته است. مسعود پزشکیان می‌گوید: «در گفت‌وگو با اروپایی‌ها بر آمادگی ایران برای همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شفاف‌سازی در خصوص فعالیت‌های هسته‌ای تأکید کردیم. اما آمریکا همواره با طرح بهانه‌های تازه، تلاش می‌کند مانع شکل‌گیری توافق شود. واقعیت آن است که آمریکا ایران قدرتمند را برنمی‌تابد و خواستار تضعیف روزافزون کشور ماست.»