رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، روز دوشنبه یک طرح ۲۰ ماده‌ای را به طور رسمی اعلام کرد که به گفته او در صورت اجرا، به جنگ اسرائیل علیه نوار محاصره شده غزه پایان خواهد داد و به آزادی همه گروگان‌ها منجر می‌شود.
به گزارش برنا، ترامپ در یک نشست خبری مشترک با نتانیاهو در کاخ سفید گفت: «پس از مشورت‌های گسترده با دوستان و شرکایمان در سراسر منطقه، اصول سند صلح خود را منتشر می‌کنم؛ اصولی که باید بگویم استقبال زیادی از آن شده است.»
ترامپ افزود که تنها طرفی که هنوز این طرح را نپذیرفته حماس است. البته چند ساعت پس از اظهارات ترامپ، حماس اعلام کرد که این طرح از طریق مصر و قطر به دست آنها رسیده است. بخش مهمی از طرح ترامپ برای غزه همان نکاتی را دربرمی‌گیرد که او در گذشته به شکل پیشنهاد‌های اولیه مطرح کرده بود؛ از تغییر فضای سیاسی و اقتصادی در این منطقه تا به دست گرفتن امنیت غزه توسط اسرائیل بدون اشاره به گذرگاه‌های مهم، همگی تقریبا بر اساس دیدگاه ایالات متحده چیده شده‌اند. حتی حضور یک گروه بین‌المللی با مدیریت تونی بلر نخست‌وزیر پیشین بریتانیا فعلا در پرده ابهام قرار دارد.
بسیاری معتقدند که شرکت بین‌المللی بلر با سابقه فروش ایده‌های تجاری و سیاسی در اداره کشور‌ها بیش از آنکه یک مجموعه بی‌طرف برای اداره غزه باشد می‌تواند در شراکت با ترامپ ایده‌های او را در طرح «ریویرا» به جریان بیندازد. البته با این تفاوت ظاهری که در طرح آخر ترامپ مردم غزه مختارند که آنجا بمانند یا از این منطقه بروند، موضوعی که با حضور اسرائیل در غزه و خلع سلاح کامل حماس امکان فشار‌های بیشتر بر مردم را افزایش خواهد داد.
بیش از ۶۶ هزار فلسطینی، عمدتاً زنان و کودکان، کشته شده‌اند و غزه تقریباً به تلی از ویرانه بدل شده؛ وضعیتی که به آوارگی گسترده، کمبود شدید مایحتاج روزانه از جمله غذا و آب و گسترش بیماری‌ها انجامیده است.
اسرائیل تقریباً دو سال است که جنگ علیه غزه را با حمایت بی‌وقفه دیپلماتیک و نظامی دولت‌های بایدن و ترامپ پیش برده است. این حمایت شامل ارسال بدون مانع تجهیزات تهاجمی و شش بار استفاده از وتوی آمریکا در شورای امنیت برای جلوگیری از تصویب قطعنامه‌های آتش‌بس بوده است.
مخالفت اولیه گروه‌های فلسطینی
این سوال برای مردم غزه وجود دارد که نبود حماس و تشکیلات خودگردان فلسطین با توجه به کشتار‌های انجام شده با مدیریت کسانی که به اسرائیل کمک کرده‌اند آیا آنها را به سمت صلح خواهد برد یا تنگنا‌های بیشتر؟ ترامپ در دیدارخود با نتانیاهو با اصرار بر پذرش طرح خود از سوی همه طرف‌ها به ویژه حماس، خطاب نتانیاهو گفت: «آنها پاسخ مثبت خواهند داد. اگر نه، همان‌طور که می‌دانی بی‌بی، تو حمایت کامل ما را خواهی داشت، برای انجام هر کاری که لازم باشد. همه می‌دانند که نتیجه نهایی باید حذف هر خطری در منطقه باشد و این خطر همان حماس است.»
بامداد سه‌شنبه شبکه الاقصی، به نقل از زیاد النخاله نوشت: «آنچه در نشست خبری دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو اعلام شد، یک توافق آمریکایی - اسرائیلی و عبارت از خواسته‌های اسرائیل است.» وی افزود: «این نسخه‌ای برای ادامه تجاوز به ملت فلسطین است و اسرائیل تلاش می‌کند چیزی را که از طریق جنگ به دست نیاورده را از طریق آمریکا به دست آورد.» النخاله گفت: «ما این طرح آمریکایی - اسرائیلی را نسخه‌ای برای به انفجار کشاندن منطقه می‌دانیم.
همچنین عضو ارشد جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) در اظهاراتی تاکید کرد که ما به همراه دیگر گروه‌های فلسطینی، طرح آمریکا را بررسی می‌کنیم. محمود مرداوی در گفت‌و‌گو با شبکه الجزیره گفت: «سلاح مقاومت برای تعرض و تجاوز به کسی نیست بلکه هدف آن تحقق آزادی و استقلال است». وی تصریح کرد: «آنچه در طرح ترامپ آمده بسیار مبهم و بدون تضمین است. با پیشنهادی که دربرگیرنده تعیین سرنوشت ملت فلسطین توسط خودشان نباشد و از آنها در مقابل کشتار و نسل کشی محافظت نکند، موافقت نخواهیم کرد.»
چشم‌انداز آمریکا برای غزه
بر اساس بیانیه کاخ سفید، طرح ترامپ چشم‌انداز تبدیل غزه به «منطقه‌ای غیررادیکال و عاری از ترور که خطری برای همسایگانش نداشته باشد» را ترسیم می‌کند و وعده می‌دهد که غزه برای «مردمی که بیش از اندازه رنج کشیده‌اند» بازسازی شود.
طبق این طرح، «اگر دو طرف این پیشنهاد را بپذیرند، جنگ فورا پایان خواهد یافت» و نیرو‌های اسرائیلی به مواضع توافق‌شده عقب‌نشینی می‌کنند. در این مدت همه عملیات نظامی متوقف و خطوط درگیری تا تحقق شرایط لازم برای خروج مرحله‌ای منجمد خواهد شد. طرح همچنین مقرر می‌کند که ظرف ۷۲ ساعت پس از پذیرش اسرائیل، همه گروگان‌ها، چه زنده‌ها و چه اجساد، بازگردانده شوند. پس از آن، اسرائیل ۲۵۰ زندانی محکوم به حبس ابد و ۱۷۰۰ زندانی غزه‌ای پس از ۷ اکتبر را آزاد خواهد کرد. به ازای بازگرداندن هر پیکر گروگان اسرائیلی، اجساد ۱۵ فلسطینی به غزه بازگردانده می‌شود. این طرح مدعی است، اعضای حماس که به «همزیستی مسالمت‌آمیز و خلع سلاح» متعهد شوند مورد خصومت در آینده قرار نمی‌گیرند و کسانی که بخواهند غزه را ترک کنند، امکان خروج امن به کشور‌هایی که بپذیرند فراهم خواهد شد.
ترامپ گفت: «با پذیرش این توافق، کمک‌های کامل بلافاصله به غزه ارسال خواهد شد» و توزیع آن «بدون دخالت دو طرف از طریق سازمان ملل، هلال‌احمر و سایر نهاد‌هایی که به هیچ‌یک از طرفین وابسته نیستند» انجام می‌گیرد. این کمک‌ها باید دست‌کم مطابق توافق ۱۹ ژانویه باشد که بازسازی زیرساخت‌ها، بیمارستان‌ها، نانوایی‌ها و ورود تجهیزات لازم برای آواربرداری و بازگشایی جاده‌ها را شامل می‌شود.
ترامپ اعلام کرد که بر اساس طرحش، یک نهاد موقت انتقالی به نام «شورای صلح» ایجاد می‌شود که او خود ریاست آن را برعهده خواهد داشت. او گفت نخست‌وزیر پیشین بریتانیا، تونی بلر، و دیگر رهبران ملی نیز در آن حضور خواهند داشت. ترامپ افزود: «رهبران جهان عرب و اسرائیل و همه کسانی که درگیر بودند از من خواستند این کار را انجام دهم؛ بنابراین ریاست آن با فردی به نام دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، خواهد بود.» او توضیح داد که این نهاد با بانک جهانی و دیگر مؤسسات همکاری خواهد کرد و وظیفه آن «جذب و آموزش یک دولت جدید متشکل از فلسطینی‌ها به همراه کارشناسان برجسته بین‌المللی» است. ترامپ تأکید کرد: «حماس و دیگر گروه‌ها هیچ نقشی در این شورا و اداره غزه نخواهند داشت، چه مستقیم چه غیرمستقیم.»
طرح نجات نتانیاهو و انتقاد ترامپ از اروپا
واشنگتن هفته گذشته طرح خود را در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل به کشور‌های عربی و اسلامی ارائه کرد. دیشب نیز پس از برگزاری دیدار نتانیاهو و ترامپ، برخی کشور‌های عربی از جمله مصر، امارات، قطر، عربستان و اردن موافقت خود را با این طرح اعلام کردند. فون‌درلاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا نیز به رغم به رسمیت شناختن کشور فلسطین توسط برخی کشور‌های اروپایی اعلام کرد برای مشارکت در طرح ترامپ آماده‌اند، موضوعی که نشان می‌دهد طرح نجات اسرائیل فعلا در دستور کار کشورهاست.
نتانیاهو که علیه او در دادگاه بین‌المللی کیفری حکم بازداشت صادر شده و متهم به جرایمی از جمله گرسنگی‌دادن به‌عنوان روش جنگی است، از سکوی کاخ سفید برای ستایش ترامپ و بیان خواسته‌های خود استفاده کرد: «من از طرح شما برای پایان دادن به جنگ در غزه حمایت می‌کنم که اهداف جنگی ما را تحقق می‌بخشد»، او مدعی شد: «این طرح همه گروگان‌های ما را بازمی‌گرداند، توان نظامی حماس را از بین می‌برد، حکومت سیاسی آن را خاتمه می‌دهد و اطمینان می‌دهد که غزه دیگر هرگز برای اسرائیل تهدید نخواهد بود.»
این دیدار چهارمین سفر نتانیاهو به کاخ سفید از زمان بازگشت ترامپ به قدرت در ژانویه بود. رهبر راست‌گرای رژیم اسرائیل در تلاش بود تا مهم‌ترین رابطه خارجی کشورش را تحکیم کند، به ویژه پس از آنکه شمار قابل‌توجهی از رهبران غربی در هفته گذشته برخلاف مواضع آمریکا و اسرائیل، کشور فلسطین را به رسمیت شناختند و موجب بروز شکاف‌هایی با ترامپ شدند. رئیس‌جمهور ایالات متحده که به‌شدت از به‌رسمیت‌شناختن‌های اخیر انتقاد کرده و آن را جایزه‌ای برای حماس خوانده بود.
نتانیاهو به صراحت درباره طرح ترامپ و آینده آن گفت: «حماس خلع‌سلاح خواهد شد. غزه غیرنظامی می‌شود. اسرائیل مسئولیت امنیتی از جمله یک حاشیه امنیتی را برای آینده حفظ خواهد کرد. در نهایت غزه اداره‌ای صلح‌آمیز و مدنی خواهد داشت که نه توسط حماس و نه توسط تشکیلات خودگردان فلسطین اداره می‌شود.» با این وجود طرح ۲۰ ماده‌ای ترامپ در شرایطی تحویل حماس شده که آنها هیچ نقشی در چشم‌انداز غزه نداشتند. گفت‌و‌گو‌های کاخ سفید درست زمانی انجام شد که تانک‌های اسرائیلی روز دوشنبه به عمق شهر غزه پیشروی کردند. اسرائیل یکی از بزرگ‌ترین حملات زمینی این جنگ را در این ماه آغاز کرده است و نتانیاهو گفته هدفش از بین بردن حماس در آخرین سنگرهایش است.