کد خبر: 53552 | صفحه ۱ | تاریخ: 13 مهر 1404
برون رفت از مشکلات با رویکرد تخصصی / سعید پای بند
کشور ما در مقطع حساسی از تاریخ خود قرار دارد؛ مشکلات اقتصادی و اجتماعی داخلی با چالشهای ساختاری و عملکردی همراه شده و همزمان فشارها و تهدیدات خارجی شرایط را پیچیدهتر کرده است. در چنین وضعیتی، بیش از هر زمان دیگری ضرورت دارد که متعهدین و متخصصین دلسوز، فراتر از گرایشهای حزبی و منافع شخصی، وارد میدان شوند تا با تدابیر علمی، کارشناسی ، کشور را از چالشها عبور دهند.
بخش مهمی از موانع امروز کشور، ناشی از این واقعیت است که برخی بازیگران خارجی از جمله رژیم صهیونیستی و دولتهایی مثل ایالات متحده و دیگر کشورهایی که سیاستهای خصمانه علیه جمهوری اسلامی دارند، در دهههای اخیر در تمام حوزهها سرمایهگذاری کلان کردهاند، از جنگ اطلاعاتی و رسانهای و عملیات روانی گرفته تا جنگ اقتصادی، تحریمها، نفود در شبکههای اجتماعی، عملیات سایبری و حمایت از جریانهای تفرقهافکن. هدف نهایی این بازیگران، تضعیف انسجام داخلی، کاهش توان اقتصادی و سیاسی کشور و در مواردی ضربه زدن مستقیم به رفاه و امنیت مردم است.
این واقعیت نباید موجب رعب شود، اما باید هشیارانه و هوشمندانه با آن مواجه شد. مقابله با این نوع تهدیدها نیازمند فهم دقیق از روشها و ابزارهای دشمن، تقویت ظرفیت داخلی در حوزههای امنیت اطلاعات، اقتصاد مقاومتی، رسانه و دیپلماسی فعال و همچنین حضور بیطرفانه و علمی کارشناسان است.
مشکلات کنونی پیچیده و چندبعدیاند؛ راهحلهای سطحی یا جناحی نه تنها کارگشا نیست، بلکه میتواند به بهرهبرداری دشمن منجر شود. متخصصینی که در دانشگاهها، دستگاههای اجرایی و عرصه سیاست تجربهاندوزی کردهاند، میتوانند با تحلیلهای مبتنی بر داده و تجربه، راهکارهایی طراحی کنند که هم کارآمد و هم مقاوم در برابر فشارهای خارجی باشند. حضور این گروهها موجب میشود تاراهکارها فنی، قابل اجرا و مبتنی بر اولویتهای منافع ملی باشند.
دستکمسازی آسیبپذیری در برابر عملیات اطلاعاتی و اقتصادی دشمن انجام گیرد.
دیپلماسی کشور بر پایه منافع ملی و تحلیل واقعی از توازن قوا شکل گیرد.
برای بهرهگیری واقعی از ظرفیت این افراد، لازم است سازوکارهای مشخص، شفاف و مستقل تعریف شود.
۱. شورای کارشناسی (موقت و شفاف) تشکیل یک شورای فنی، تحلیلی مرکب از استادان دانشگاه، مدیران با سابقه، دیپلماتها و کارشناسان اقتصاد و امنیت. اعضا بر اساس معیارهای شایستگی و بیطرفی انتخاب شوند و نتیجهگیریهایشان عمومی و دارای شرح روششناسی باشد.
۲. پروژههای راهبردی با ضربالاجل و شفافیت، تعریف پروژههای مشخص (مثلاً: مدیریت بحران انرژی، مقاومسازی زنجیره تأمین، امنیت سایبری نهادهای حیاتی، استراتژی رسانهای ملی) با تیمهای میانبخشی و گزارشهای دورهای.
۳. کانال تصمیمسازی مستقل و توصیهگر، خروجیهای کارشناسی باید بهصورت توصیهنامههای عملیاتی به نهادهای ذیربط ارسال و مکانیسمی برای بررسی و پاسخ رسمی به آنها تعبیه شود.
۴. حفاظت از فضا در برابر تسلط جناحی، مکانیزمی که از ربوده شدن این سازوکار توسط منافع حزبی جلوگیری کند؛ شفافیت در انتخاب اعضا، اعلام تضاد منافع و انتشار عمومی گزارشها کمککننده است.
۵. بهرهگیری از خرد جمعی و گفتوگوی منافع ملی، ایجاد جلسات علنی و تخصصی با حضور نمایندگان اجتماعی و رسانهها برای افزایش مقبولیت اجتماعی و کاهش شایعهپراکنی دشمن.
متأسفانه عدهای درون فضای سیاسی و اداری، منافع حزبی و جناحی را مقدم بر منافع ملی قرار میدهند؛ این رویه در زمانهای که دشمنان خارجی منابع زیادی برای نفوذ و تفرقهافکنی صرف کردهاند، خطرآفرینتر است. لازم است مسیرها و خروجیهایی که به صدمهزدن به منافع ملی میانجامند، بهکل کنار گذاشته شوند و به جای آنها راهکارهای کمّیپذیر و مبتنی بر شواهد به کار گرفته شود.
در نهایت، تنها راه عبور از پیچیدگیهای داخلی و خنثیسازی تهدیدات خارجی، ترکیب دو عنصر است: تعهد به منافع ملی و کاربست تخصص علمی. دعوت از متعهدین و متخصصین دلسوز نباید یک شعار باشد؛ باید به یک سازوکار عملی، شفاف و پایا تبدیل شود که بتواند توصیههای علمی را به سیاستگذاری و اقدام ملموس تبدیل کند.
ایجاد این بستر نه فقط یک ضرورت تخصصی، بلکه یک اقدام امنیتی و ملی است؛ وقتی خردمندان و دلسوزان از دانشگاه تا دیپلماسی و اجرا کنار هم قرار گیرند، توان کشور برای مقاومت در برابر فشارهای خارجی و حل مسائل داخلی بهطرزی چشمگیر افزایش مییابد. امروز زمان عملِ جمعی، مسئولانه و علمی است، متعهدین و متخصصین دلسوز، پای کار بیایند تا این کشور را از موجهای سخت عبور کند.