بافت تاریخی زارچ یکی از بافت‌های ارزشمند کشور است که به‌دلیل ثبت نشدن بخش‌هایی از آن در فهرست آثار ملی کشور تعداد بسیاری از خانه‌ها و بناهای ارزشمند خود را در سالهای اخیر از دست داده است. هر چند که بخش‌هایی از بافت با مشارکت‌ میراث‌فرهنگی و شهرداری در حال بهسازی است اما آنچه که بسیار مهم است از دست رفتن خانه‌ها و بناهای تاریخی با مالکیت خصوصی است که این روزها شدت گرفته است.
به‌ گزارش ایلنا، ساخت‌ و سازهای غیراصولی امان بافت‌های تاریخی ایران را بریده است. زارچ یکی از شهرستان‌های قدیمی و با اصالت یزد است که در تمام این سالها ماهیت تاریخی خود را حفظ کرده بود. اما به‌تازگی خبر رسیده که این بافت تاریخی نیز از هجوم ساخت و سازهای غیراصولی در امان نمانده است. یک خانه‌ تاریخی در بافت تاریخی زارچ تخریب شد تا جایش را به ساختمانی بی‌هویت و ناهمگون با معماری سنتی این شهر تاریخی بدهد.
یکی از فعالان و کارشناسان میراث‌فرهنگی زارچ در این خصوص به ایلنا می‌گوید: یک خانه تاریخی در بافت تاریخی زارچ درحالی تخریب شد که اوایل سال ۱۴۰۳ مالک به قصد مرمت بنا اقدام به بهسازی و عملیات ساختمانی کرد اما در حین مرمت اعلام کرد که بنا دچار مشکلاتی شده و با این بهانه این خانه تاریخی را به‌طور کامل تخریب می‌کند.
او گفت: اداره میراث‌فرهنگی زارچ اما با این اقدام مالک مخالفت می کند و مالک نیز با توجه به نامه و اخطار میراث در مهر ماه ۱۴۰۳ به اداره کل میراث‌فرهنگی استان یزد مراجعه می کند و در این راستا مجوز طرحی برای بازسازی بنا از کمیته فنی میراث فرهنگی گرفته می‌شود. اما بعد از گرفتن مجوز اختلافاتی بابت عقب‌نشینی بنا با شهرداری زارچ بوجود می‌آید و با این بهانه پروژه توسط شهرداری متوقف می‌شود و عملاً و مانع از اجرای کار و طرح میراث‌فرهنگی می‌شود.
این فعال میراث‌فرهنگی معتقد است، در این خصوص مکاتباتی بین میراث فرهنگی و شهرداری انجام می‌شود؛ مبنی بر اینکه ملک و پلاک مورد نظر فاقد عقب نشینی است. اما شهرداری همچنان اصرار بر عقب نشینی دارد و مانع از ساخت و ساز سنتی می‌شود.
پس از گذشت بیش از یک سال مالک به‌دنبال رایزنی با شهرداری زارچ و رضایت به عقب نشینی بر خلاف مجوز میراث فرهنگی که در آن قید شده بود هیچگونه تغییری در طرح و سازه مجاز نیست، در حال ساخت و ساز آن هم بدون الگوی پر و خالی و با سازه بتنی در بافت تاریخی زارچ است.
«محمدرضا فلاحتی» معاون میراث‌فرهنگی استان یزد در این رابطه به خبرنگار ایلنا اینطور گفت: باوجود اینکه بافت تاریخی زارچ در فهرست میراث‌ملی کشور به ثبت نرسیده اما برای حفاظت از این بافت تاریخی اقدامات بسیاری صورت گرفته است.
او افزود: در سال جاری تفاهم‌نامه‌ای را با شهرداری زارچ منعقد کرده‌ایم که در این تفاهم‌نامه مقرر شد تا کف‌سازی و جداره‌سازی برخی از معابر بافت تاریخی زارچ با همکاری و مشارکت شهرداری و میراث‌فرهنگی انجام شود و خوشبختانه هم‌اکنون نیز در حال اجرای این پروژه هستیم.
فلاحتی با تاکید بر اینکه هر ساله اعتبارات مشخصی برای حفاظت از بافت تاریخی زارچ اختصاص پیدا می‌کند، ادامه داد: با توجه به اهمیتی که این بافت تاریخی دارد اداره میراث‌فرهنگی استان یزد هر سال اعتباراتی را به این بافت تاریخی اختصاص می‌دهد تا اقدامات لازم در جهت حفاظت‌ هر چه بهتر انجام گیرد.
او افزود: اما در خصوص آن پروژه مسکونی که در حال بازسازی است پلاک‌ها در داخل بافت تاریخی زارچ نیست و با توجه به اینکه بافت‌تاریخی زارچ نیز ثبت ملی نیست عملا شهرداری از میراث‌فرهنگی استعلامی نمی‌گیرد و آن ضوابط صدور پروانه و ضوابط حاکم بر بافت تاریخی را اجرا نمی کند. و آن پلاک تخریب شده و در حال ساخت و ساز نیز خارج از بافت تاریخی زارچ است.
معاون میراث‌فرهنگی استان یزد در رابطه با اینکه چه تعداد خانه و بنای تاریخی در بافت تاریخی زارچ وجود دارد، ادامه داد: از آنجایی که این بافت تاریخی در فهرست آثار ملی نیست و به ثبت نرسیده اطلاعات دقیقی نداریم و عدم ثبت این بافت تاریخی از گذشته تاکنون باعث شده مورد تعرض و تخریب‌های زیادی قرار بگیرد.
فلاحتی افزود: متاسفانه ما در این بافت تاریخی لکه‌های تاریخی داریم تا یک بافت منسجم و پیوسته البته آن بخش باقیمانده از بافت تاریخی دارای ارزش تاریخی بسیار بالایی است و باید حفظ شود و اقدامات خوبی هم توسط میراث‌فرهنگی و شهرداری در این راستا صورت گرفته است. به طوری که برخی از محورها و راسته‌های تاریخی حفظ شده و درحال مرمت و احیاء است.