کد خبر: 5897 | صفحه ۱۱ | ایران و جهان | تاریخ: 09 اسفند 1401
رمزگشایی از پیام آمریکاییها به ایران
توافق امکانپذیر است؟
گروه بین الملل - روز گذشته خبرنگار روزنامه والاستریت ژورنال در یک رشته پیام توئیتری به گمانهزنی درباره احتمال سفر مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به ایران در روزهای آتی و نتایج این سفر پرداخت.
لارنس نورمن، خبرنگار روزنامه آمریکایی والاستریت ژورنال در صفحه توئیترش نوشت: تصور من این است که شانس قابل توجهی برای سفر رافائلگروسی به ایران در هفته آتی وجود دارد. همچنین از نظر من، گزارش پادمانی که همراه با گزارش فصلی آژانس بینالمللی انرژی اتمی منتشر میشود، نیز تا اواخر هفته آتی و با توجه به نتایج سفر منتشر خواهد شد.
نورمن افزود: اگرچه، تاکید میکنم که احتمال نمیرود توافقی گسترده در زمینه تحقیقات پادمانی درباره ذرات هستهای اعلامنشده انجام شود. بیشتر احتمال دارد که شاهد تلاش گروسی برای افزایش دفعات بازرسیها در فردو، نطنز و جاهای دیگر در بحبوحه نگرانیها درباره سطوح بسیار بالای غنیسازی در ایران باشیم. نورمن در ادامه تاکید کرد که هیچ یک از این موارد هنوز تایید نشده و نتایج سفر که ممکن است شامل توافق درباره دفعات بازرسیها، توافق گستردهتر پادمانی یا عدم توافق باشد، هنوز تعیین نشده است.
توافق امکان پذیر است
در همین رابطه حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان که به عراق سفر کرده بود در گفت و گو با شبکه تلویزیونی العالم با بیان اینکه جمهوری اسلامی از از مذاکره فاصله نگرفتهو این طرف آمریکایی است که از تعهدات خود خارج شده، تاکید کرد سه کشور اروپایی نیز باید در این مسیر نقش سازنده خود را دنبال کنند و دچار خطا در تحلیل و محاسبات نشوند.
وی در ادامه افزود: آقای فؤاد حسین که از سفر واشنگتن برگشتند حامل این پیام بودند که طرف آمریکایی برای جمعبندی توافق آمادگی دارد، ما نیز همواره از مسیر دیپلماسی و مذاکره استقبال کردهایم و از مذاکره فاصله نگرفتهایم. این آمادگی را داریم در چارچوب مذاکراتی که تاکنون در وین انجام شده و پیامهایی که بین ما و طرف آمریکایی از طریق واسطه بهصورت «نان پیپر» (none paper سند غیررسمی) تبادل شده که متضمن رعایت منافع همه طرفها و البته خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران تسن، نسبت به جمعبندی توافق و بازگشت همه طرفها به تعهداتشان ذیل برجام عمل کنیم. تصور میکنم اگر طرف آمریکایی در چارچوب پیامی که ارسال کرده واقعبینانه برخورد کند و اظهارات رسانهای ریاکارانه قبلی را تکرار نکند ما فاصله زیادی با توافق نخواهیم داشت.
وی افزود: برداشت من از آنچه که ایشان از آمریکاییها نقل کردند، این است که دستیابی به توافق ممکن است و اظهارات طرف آمریکایی ناظر بر اعلام آمادگی طرف آمریکایی برای گام برداشتن در مسیر جمعبندی توافق است. اما مشکل اینجاست که آمریکاییها همواره پیامهای متناقض دیپلماتیک و رسانهای را دنبال میکنند، یعنی در مسیر دیپلماتیک پیامهای ایجابی و مثبت ارسال و در رسانه حرف دیگری زده میشود. ما امیدوار هستیم که طرف آمریکایی واقعبین بوده و ریاکارانه برخورد نکند.
وزیر خارجه کشور گفت: این طرف آمریکایی است که از تعهدات خودش خارج شده از این رو شرط گذاشتن و اظهارات مغالطهآمیز و متناقض کمکی به حل مشکل و کمکی به این که تبعات عدم اجرای برجام به طور کامل متوجه آمریکا است را، رفع نخواهد کرد. پس آمریکاییها به جای اظهارات متناقض، اشتباه خودشان را بپذیرند و در مسیر جبران این اشتباه حرکت کنند. البته سه کشور اروپایی هم بایستی در این مسیر نقش سازنده خودشان را دنبال کنند و دچار خطا در تحلیل و محاسبات نشوند.
محور مذاکرات غیرمستقیم آمریکا با ایران
در همین راستا، کوروش احمدی تحلیلگر مسائل بینالملل در پاسخ به این سوال که ویلیام برنز رئیس سازمان CIA در مصاحبهای اعلام کرد ایران به دنبال ساخت سلاح یا بمب هستهای نیست. تحلیل شما درباره این صحبتها چیست؟ گفت: صحبتهای ویلیام برنز جدید نیست. تقریبا طی چندین سال گذشته حداقل از ابتدای دولت بایدن مقامات آمریکایی این نظر را ارائه کردهاند و برنز هم در گذشته تصریح کرده که ایران تصمیمی برای ساخت بمب اتمی نگرفته است.
وی افزود: سابقه این صحبتها به زمانی در اوایل دولت اوباما برمیگردد. در آن زمان سازمانهای اطلاعاتی آمریکا مدعی شدند که ایران در گذشته برای ساخت بمب اتم برنامهای داشته اما در سال ۲۰۰۳ این برنامه را متوقف کرده و بعد از آن این برنامه را پیگیری نکرده است. این نظر در دو سال گذشته از طرف آمریکاییها و خود برنز تکرار شده است. آنها مدعی اند که اگرچه ایران مقدماتی فراهم کرده و فعالیتهایی در حوزه هستهای انجام داده که میتواند زمینه لازم را در آینده برای ساخت عناصر لازم برای ایجاد بمب اتم فراهم کند اما تصمیمی درباره ساخت بمب نگرفته و اقداماتی در این زمینه که هدف آن ساخت بمب اتم باشد، انجام نداده است.
به گزارش ایلنا، احمدی ادامه داد: بنابراین این حرف تازهای نیست و تکرار آن در شرایط جدید میتواند به این بحث کمک کند که مقامات دولت آمریکا به ویژه بلینکن و رابرت مالی دیپلماسی را بهترین وسیله برای پرداختن به مسائل هستهای ایران دانستهاند. ضمن آینکه آنها تاکید میکنند که موضوع احیای برجام فعلا در دستور کار آنان نیست. آنها همیشه گفتهاند کنترل برنامه هستهای ایران از راه دیپلماتیک مناسبترین راه است.
وی افزود: در مورد اینکه چرا آمریکا راهکار نظامی را به شکل جدی مد نظر ندارد، میتوان به دلایل مختلفی از جمله، جنگ اوکراین، شرایط اقتصادی آمریکا و اروپا بعد از خاتمه همه گیری کرونا اشاره کرد. با توجه به این فاکتورها در شرایط کنونی اقدام نظامی میسر نیست؛ مگر اینکه شرایط فوق العادهای شکل گیرد. درنتیجه آنها بر راه دیپلماسی تاکید دارند.
احمدی در پاسخ به این سوال که اخیرا آمریکا اقداماتی انجام داده، از جمله معافیت صدا و سیما از تحریم و همچنین اجازه به عراق برای پرداخت مطالبات ۵۰۰ میلیون دلاری ایران از صادرات برق به این کشور. آیا این اتفاقات را میتوان ارسال پالس مثبت برای از سرگیری مذاکرات تلقی کرد، گفت: درباره عراق و این مطلبی که گفتید من اطلاعی ندارم و چیزی نشنیدهام. در مقابل گزارشهایی مبنی بر اینکه ارسال دلار از عراق به ایران با مشکلاتی مواجه شده، وجود دارد. با این حال، صحبتهای که در رسانهها مطرح میشود، مشخص نیست که صورت رسمی و حقوقی آن چیست.
وی افزود: معافیت صدا و سیما از تحریم امر معمولی است که طی نزدیک به ۱۰ سال گذشته همواره و هر شش ماه یکبار انجام میشده است. ظاهرا آمریکا به دلیل تعهداتی که در چارچوب سازمان بین المللی ارتباطات ماهوارهای دارد، آن تحریم را نمیتواند اعمال کند و بطور مرتب در دولتهای مختلف اقدام به تعلیق آن کرده است. از طرفی میدانیم که سختگیریهایی درباره نقل و انتقال ارز، تلاش برای تشدید تحریم فروش نفت و محصولات پتروشیمی طی چند ماه گذشته انجام شده که جایی برای خوشبینی در مورد نیات آمریکا باقی نمیگذارد. بنابراین مجموعهای از این موارد را باید در نظر گرفت که شاید به خودی خود اثر چندانی در ارتباط با امکان از سر گیری مذاکرات احیای برجام نداشته است. تا آنجا که میدانیم ایران تاکید کرده که آماده جمع بندی مذاکرات است اما شرایط پیچیدهای مانند مسائل داخلی ایران و جنگ اوکراین هنوز اجازه از سرگیری مذاکرات را نداده است. در واقع باید مذاکرات از سر گرفته شود تا مشخص شود که آیا طرفین آماده دادن امتیازاتی به یکدیگر هستند یا خیر.
احمدی در پاسخ به این سوال که اخیرا از طرف یکی از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از زبان وزیر خارجه مطرح شده که پادشاه عمان به تهران سفر خواهد کرد و خبر خوشی خواهد داشت، تحلیل شما درباره این امر چیست، گفت: مذاکراتی طی چند ماه گذشته از طریق عمان، قطر و جوزپ بورل به صورت غیرمستقیم در جریان بوده اما آمریکا به سه موضوع اشاره کرده است؛ یکی موضوع زندانیان آمریکایی در ایران، دوم موضوع امنیت پرسنل آمریکایی در منطقه. یعنی اینکه آمریکا و ایران در تماس باشند که برخورد تصادفی شکل نگیرد و اگر شکل گرفت از کنترل خارج نشود. سوم بحث جنگ اوکراین است که آمریکا میگوید به ایران پیام میدهیم تا از ارسال سلاح به روسیه خودداری کند. هرچند ایران تلویحا اشاره این تبادل پیامها را در ارتباط با برجام نیز دانسته است، اما آمریکاییها اصرار دارند که درباره احیای برجام صحبتی نمیشود.
وی تصریح کرد: البته ممکن است که تبادل پیام بین ایران و آمریکا شامل برجام هم باشد اما محل تردید است که بتوان آمدن پادشاه عمان به تهران را به تبادل پیام بین ایران و آمریکا ربط داد. سفر پادشاه عمان به تهران قاعدتا باید بیشتر جنبه تقویت رابطه دو جانبه داشته باشد. زیرا آقای رئیسی و چند تن از مقامات ما سفرهایی به عمان داشتند و این سفر را میتوان بیشتر در چارچوب روابط دو جانبه دانست تا انتقال پیام. زیرا انتقال پیام معمولا در سطح حداکثر وزیر خارجه و مقامات میانی انجام میشود نه در سطح پادشاه عمان.