گروه سیاسی - رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در آستانه برگزاری نشست ماه مارس شورای حکام این آژانس روز جمعه به تهران سفر کرد تا در دیدار با مقامات کشورمان درخصوص اختلافات موجود گفت‌وگو و رایزنی کند. همانطور که پیش از این نیز اشاره شده بود، سفر گروسی به تهران از آنجا حائز اهمیت است که گزارش وی پس از سفر به تهران می‌تواند نقش مهمی در رویکرد نشست شورای حکام داشته باشد. در واقع اگر اختلافات موجود در تهران حل و فصل شده باشد، روزنه‌ای برای تداوم مذاکرات و رسیدن به توافق ایجاد می‌شود، اما اگر گروسی بخواهد همچنان بر سیاست سابق خود عمل کند به احتمال زیاد قطعنامه شورای حکام، مسیری جدید در تشدید اختلافات و همچنین احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه در برجام ایجاد خواهد شد.
ایران غنی سازی بالای 60 درصد نداشته است
در همین رابطه روز گذشته محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی پس از مذاکرت سیاسی و فنی در کنفرانس خبری مشترک با رافائل گروسی گفت: سفر آقای گروسی پیام آور برقراری ارتباطات بین آژانس و ایران است.
وی‌ افزود: ما انتظار داریم تعاملات و گزارش‌های آژانس طوری باشد که اعتماد افرین باشد تا با اطمینان برای حل و فصل مسائل و پرهیز از عواملی که نیت آنها برهم زدن روابط عادی است را ایجاد کنیم و همواره آژانس بتواند وظایف خود در ارتباط با ایران را در چارچوب پادمان پابرجا نگه دارد. وی افزود: در همین چارچوب گفت‌وگوی‌های مشترک انجام شده و مطمئنم به صورت پایداری موثر خواهد بود.
اسلامی گفت: بیست و نهمین کنفرانس هسته‌ای را ما چندی پیش در دانشگاه شهید بهشتی برگزار کردیم و شب گذشته توافق شد با آقای گروسی که کنفرانس سی ام بین‌المللی و با مشارکت آژانس سال آینده برگزار شود که کمک به روایتگری ایران می‌کند و آشنایی جهان با مراکز آموزشی و علمی ایران را رقم می زند تا دستاوردها و امکانات ما به سایر کشورها معرفی شود.
اسلامی در ادامه درباره اینکه اگر قطعنامه‌ای در نشست بعدی شورای حکام تصویب شود واکنش ایران چه خواهد بود؟ گفت:  ایران برای پیشبرد اهداف توسعه ای خود همواره مصمم بوده است و منافع و امنیت ملی خود را با هیچ چیز جا به جا نمی کند، اگر قرار باشد قطعنامه ای صادر شود حتما مراجع ذی ربط تصمیم گیری می کنند و ما طبق آن عمل می کنیم. نکته ای که بین من و آقای گروسی در این مقطع وجود دارد این است آن چه را که در چارچوب پادمان است برای اطمینان بخشی به آژانس اجرا کنیم و به آن پایبندیم و اجازه نمی دهیم عناصر یا نوعا اقداماتی این انطباق با ضوابط را زیر سوال ببرد و بنا بر این به طور مستمر کار می‌کنیم.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه به طور مشخص امروز توافقی با آژانس درباره مسایل باقی مانده خواهیم داشت و بیانیه مشترک بین دو طرف داریم؟ گفت: ما یک الگویی را با آقای گروسی سال گذشته در وین توافق کرده بودیم و همان را دنبال می کنیم و بخش‌هایی از آن در مذاکرات و تعامل معاونان دو طرف بیان شده است و بخشی از ترتیبات را امروز صحبت کردیم و همچنان صحبت ما ادامه دارد و در قالب یک الگوی رفتاری و تعاملی اینها را به سمت حل و فصل پیش می بریم.
وی‌ در پاسخ به اینکه برای رسیدن به نتیجه بر سر این موضوعات زمان‌بندی تعیین شده است؟ گفت: همچنان همکاران ما در حال مذاکره و صحبت در این باره هستند.
رئیس سازمان انرژی اتمی درباره اختلاف نظر ایران و آژانس بر سر غنی سازی ۸۴ درصدی اظهار کرد: اگر به گزارش اخیر آقای گروسی مراجعه کنید در همان گزارش هم برای شناسایی ذره ۸۴ درصد گفته شده بود که ملاک میزان تولید است و مخازنی که تولیدات در آن ذخیره می شود غنای بالای ۶۰ درصد نداشته است. از این رو این ابهام قابل تعمیم نیست و به طور مشخصی حل و فصل شده است.
اسلامی درباره فشار کشورهای اروپایی بر ایران در شورای حکام گفت: سه کشور اروپایی به طور خاص و کسانی که با آنها همکاری می‌کنند روی تعهدات برجامی تمرکز می کنند اما تعهدات متقابل است. از این رو برای گام های اطمینان بخش با آقای گروسی تفاهم کردیم که در چارچوب پادمان روابط خود را تنظیم می کنیم. لذا مادامی که آنها به تعهداتشان در برجام برنگشتند آژانس به این شکل از عملکرد ما اطمینان خاطر پیدا می کند. این نکته حایز اهمیتی است که امروز مورد توافق ما قرار گرفت.
قرار است به زودی به توافق برسیم
از سوی دیگر رافائل گروسی در نشست خبری مشترک با محمد اسلامی گفت: جای خوشحالی دارد که من برگشتم به تهران و در این دیدار بسیار بسیار مهم آماده ایم کار را پیش ببریم. دیشب در جلسه ای با حضور دانشمندان نخبه ایرانی بودم و جای خوشحالی برای من داشت.
گروسی اظهار کرد: دو مساله مهم هستند که وجود دارد اول اینکه توقعات بالا هستند و حضور شما از مطبوعات نشان می دهد چقدر مساله مهم است. البته این سطح توقعات در سطح جهانی هم درباره کاری که ما با ایران پیش می بریم وجود دارد و همچنین درباره شفاف سازی و دسترسی هایی که باید از سوی ایران داده شود.
مدیرکل آژانس گفت: بخش دوم که مهم است مربوط به همکاری‌های فنی و علمی با ایران است. شب گذشته در این باره بحث کردم و قرار است رویدادی که سالها انجام می شده وجهه بین المللی پیدا کند و این رویداد قرار است سال آینده برگزار شود و ما از برگزاری آن حمایت می‌کنیم.
در ادامه مدیرکل آژانس درباره تهدیدات مکرر رژیم اسرائیل و آمریکا علیه تاسیسات هسته‌ای ایران و سکوت متقابل آژانس در‌این‌باره گفت:‌ ارجاع و اشاره به حمله به نیروگاه های اتمی شاید الان رایج شده و آن هم به خاطر حملاتی است که به تاسیسات اتمی اوکراین انجام می شود که می تواند خاطراتی را برای ما از گذشته زنده کند. طی کنفرانس های عمومی آژانس حملات و تهدید به حمله به تاسیسات اتمی و نیروگاه‌های اتمی محکوم شده است. هرگونه اقدام نظامی علیه نیروگاه‌های اتمی کاملا محکوم و غیرقانونی است و خارج از نرم‌های بین المللی است و امیدواریم همه بتوانیم از نیروگاه‌های اتمی به ویژه در اوکراین محافظت کنیم.
گروسی در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر اینکه از سفر و دیدار با مقامات ایران رضایت دارید؟ گفت: من همیشه از دیدار با همکارم آقای اسلامی استقبال می کنم و برای من شخصا رضایت بخش است. در عین حال بحث ما بحث کاری و ضرورت است. ما می‌خواهم با ایران دیالوگ جدی و سیستماتیک داشته باشیم و البته از سفر قبلی من مدتی گذشته بود در حالی که مسائلی بود که باید با هم صحبت کنیم و خوشحالم که به ایران آمدم ولی هنوز کار ما تمام نشده و همکاران ما دارند هنوز کار می کنند تا مسایلل را حل و فصل کنند و قرار است من با مقامات دیگر دیدار داشته باشم و در پایان روز می توانم قضاوت بیشتری داشته باشم از میزان رضایت خودم اما جو،کاری و مبتنی بر صداقت و همکاری است و کار با ایران ادامه دارد.
وی در پاسخ به اینکه همان برنامه‌ای که برای بازرسی از ایران دارید از اسراییل هم دارید؟ گفت: این سوالی است که من مرتب می‌شنوم به ویژه وقتی به ایران و کشورهای خاورمیانه می‌آیم و البته سوال مهمی است. باید تاکید کنم که آژانس بازرسی‌هایش بر پایه توافقات قانونی و حقوقی است که با اعضا دارد. ایران هم عضو ان‌پی‌تی است و توافق پادمانی با آزانس دارد و ما بر همین اساس رفتار می‌کنیم. از جامعه ایران می‌خواهم این را درک کند که ما بر پایه توافقات و قراردادها با کشورها بازرسی می‌کنیم و اسرائیل جزو ان‌پی‌تی نیست. البته ما با آنها توافق متفاوتی داریم. اما این من نیستم که مشخص کنم با کدام کشور باید شدید برخورد کرد یا با برخی نباید اصلا برخورد داشت. البته بگویم از نظر من همه کشورها در جهان باید عضو ان پی تی شوند.
گروسی در پاسخ به اینکه چرا گزارش‌ها و حتی اسناد و مدارک انحصاری ایران حتی غیر از گزارش های عمومی به رسانه‌ها درز پیدا می‌کند؟ گفت: البته بگویم هر وقت خبری از درز گزارش‌های محرمانه می‌شنوم شخصا ناامید و عصبانی می‌شوم اما من نمی‌توانم همه اعضا را چک کنم. این اصلا مساله خوشایندی نیست که بخواهم از آن رضایت داشته باشم اما این مساله نشان می‌دهد که ضروری است ما و ایران دیالوگ مستمر و زیاد داشته باشیم و با هم دائم در تماس باشیم و اجازه ندهیم به شایعات دامن زده شود.
وی درباره اینکه بر سر مسائل باقی مانده و سه مکانی که اختلاف نظر بر سر آن است به توافق می‌رسید؟ گفت: الان داریم سخت روی این مساله کار می‌کنیم و الان زنگ تفریح دادیم تا با شما صحبت کنیم و بعد صحبت می‌کنیم که ببینیم به چه نتیجه ای خواهیم رسید.
وی در پاسخ به اینکه می توان امیدوار بود که در نشست بعدی شورای حکام شاهد فشارهای سیاسی کشورهای اروپایی بر مساله ایران نباشیم؟ گفت: برای پاسخ به این سوال من باید یک گوی بلورین داشته باشم تا به آن پاسخ دهم. به هر حال کشورها با اهداف مختلف برای تاثیرگذاری عمل می کنند اما باز می گویم که مهم است ایران و آژانس همکاری نزدیک داشته باشند تا این فشارها کاسته یا خنثی شود. این نشان می دهد کار مشترک ما در چارچوب پادمان بسیار مهم است و الان این کار را داریم انجام می دهیم.
گروسی در پاسخ به این که چه تضمینی می‌دهید از آژانس به عنوان ابزار سیاسی استفاده نشود؟ اظهار کرد: من این اطمینان را می‌دهم که هیچ وقت از آژانس به عنوان ابزار سیاسی استفاده نمی‌شود و نخواهد شد و این قول را می‌دهم و تحت دستور العمل هیچ کشوری کار نمی‌کنیم و از کسی دستور نمی‌گیریم و این گونه صحبت‌ها از نظر من مضحک هستند. برای ما عمل مهم است و زیاد به حرف دیگران توجه نمی‌کنیم. همانطور که آقای اسلامی هم گفتند برای ما مهم است با هم تحت پادمان ها کار کنیم.
وی‌ تاکید کرد: مذاکرات احیای برجام در دستور کار است و ادامه دارد و البته توافقی ما داریم انجام می دهیم و توافقی که قرار است به آن برسیم کمک کننده به احیای برجام خواهد بود.
در همین رابطه ساسان کریمی تحلیلگر مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که با توجه به سفر رافائل گروسی به تهران، مهم‌ترین چالش‌های بین ایران و آژانس چیست و چه راهکاری برای حل این چالش‌ها وجود دارد، گفت: چالش‌های قدیمی‌تر مسائل سایت‌هایی بودند که از نظر آژانس آلودگی اعلام نشده داشته‌اند و نیازمند همکاری و توضیح سازنده از طرف ایران هستند. اما آلودگی 84 درصد که اخیراً از طرف یک بازرس ادعا شده نیز می‌تواند موجبات تنش بیشتر واقع شود. واقعیت این است که رویکرد سیاسی آژانس در لایه زیرین و حداکثر به عنوان یک زمینه قرار دارد و در رو بنا و مواجهه تا حد قابل توجهی به مسائل فنی برمی‌گردد.
وی افزود: بنابراین اگر هم فکر کنیم که اختلافات با آژانس، ریشه در یک زمینه سیاسی دارد، باز هم چون آژانس پرسش فنی مطرح کرده ما هم باید پاسخ فنی بدهیم. به تعویق انداختن پاسخ به آژانس هم به سیاق سابق بعید است که کارآمد باشد.
به گزارش ایلنا، کریمی در پاسخ به این سوال که با توجه به گزارش آژانس مبنی بر غنی‌سازی اورانیوم بیش از ۸۰ درصد، چه سناریوهایی قابل پیش‌بینی است، گفت: این موضوع دو راه محتمل دارد که گرایش آژانس به هر کدام را می‌‌توان با کنش‌های مذاکراتی فنی و موضع‌گیری سیاسی تعیین کرد. اینکه این موضوع مانند گلوله برفی بزرگ شود یا به یک آلودگی غیراختیاری تقلیل یابد، هر دو ممکن هستند. اما باید دقت شود که اگر آژانس شواهدی قابل اتکا در این باره دارد به هیچ عنوان موضعی گرفته نشود که کار را در ادامه سخت‌تر کند. طراحی باید متناسب با گام‌های بعدی باشد.
وی در پاسخ به این سوال که پیش بینی شما از نتیجه سفر گروسی به تهران چیست و این سفر و نتیجه آن چه تاثیری بر روند تصمیم‌گیری جدید شورای حکام خواهد داشت، گفت: این موضوع بستگی به رویکرد ما هم دارد. مهم است که متذکر شویم، موضع گیری علنی در حین سفر مدیرکل آژانس باید واجد ادبیات متفاوت از قبل باشد. چالش‌ها باید به پشت میز مذاکره و درهای بسته منتقل شود و در صحن علنی به نوعی سخن گفته شود که طرف سوم یعنی مخاطب افکار عمومی داخلی و بین‌المللی حق را به ما بدهند. بنابراین به نظر می‌رسد باید از ادبیات حرفه‌ای‌تری چه از موضع فنی و چه سیاسی، چه پشت درهای بسته و چه به صورت علنی و جلوی دوربین استفاده کنیم. در کل این مساله بزرگی نیست و حل نکردن آن سخت‌تر از حل کردنش است.