۲۰ سال بعد از آنکه آمریکا به عراق حمله کرد – در میان انفجارهای کرکننده، شوک و ترس – نیروهای آمریکایی همچنان برای اطمینان پیدا کردن از یک رابطه ادامه‌دار با یک شریک نظامی و دیپلماتیک مهم در خاورمیانه، حضور نظامی مداوم اما کوچک خود را در این کشور حفظ کرده‌اند.
به گزارش ایسنا، خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی به مناسبت بیستمین سالگرد حمله نظامی آمریکا به عراق به بهانه واهی ادعای وجود تسلیحات کشتار جمعی در این کشور در تاریخ ۲۰ مارس ۲۰۰۳ نوشته است: در حال حاضر حدود ۲۵۰۰ سرباز آمریکایی در سراسر عراق به صورت پراکنده و عمدتا در پایگاه‌های نظامی در بغداد و شمال این کشور حضور دارند. این رقم فاصله زیادی با رقم بیش از ۱۷۰ هزار نیروی آمریکایی که در سال ۲۰۰۷ در اوج جنگ در عراق بودند، دارد اما مقام‌های آمریکایی می‌گویند این سطح محدود اما مداوم حضور سربازان در عراق برای نشان دادن تعهد به این منطقه و به عنوان یک مانع در برابر نفوذ ایران و قاچاق سلاح ضروری است.
نگاهی به تحولات مربوط به نقش آمریکا در عراق:
جنگ چطور شروع شد؟
آمریکا در ماه مارس ۲۰۰۳ عملیات بزرگ بمباران شوک و ترس که آسمان عراق را روشن کرد، بخشهای بزرگی از این کشور را ویران کرد و راه را برای گسیل سربازان نیروی زمینی آمریکا به بغداد باز کرد، به جریان انداخت.
مبنای این حمله ادعا درباره انبار تسلیحات کشتار جمعی به صورت مخفیانه توسط صدام بود که بعدا غلط از آب در آمد و چنین تسلیحاتی هرگز یافت نشدند.
صدام در این جنگ از قدرت ساقط شد و جنگ آمریکا باعث شد پایگاه حاکمیت این کشور از اقلیت عرب سنی به اکثریت شیعه منتقل شده و کردها نیز منطقه خودمختار خودشان را به دست بیاورند. هر چند بسیاری از عراقی‌ها از سرنگونی صدام استقبال کردند اما بعدا از ناتوانی دولت کشورشان در بازیابی خدمات اساسی مایوس شدند و ادامه درگیری‌ها به جای این بازیابی، باعث بروز درد و رنج انسانی گسترده شد.
اختلافات و نزاع‌های قدرت بین شیعیان و سنی‌ها به بروز یک جنگ داخلی در عراق دامن زده و این روند نهایتا به خروج کامل آمریکا از عراق در دسامبر ۲۰۱۱ منجر شد. بروز چنین شکافی یک فاکتور کلیدی در سقوط نیروهای ارتش و پلیس عراق در زمان رویارویی با عملیات شبه نظامیان داعش که در ۲۰۱۴ عراق و سوریه را درگیر ساخت، بود.
بازگشت آمریکا
ظهور گروه تروریستی داعش – که ریشه‌ گرفته از وابستگان القاعده بود - و تهدید رو به گسترش آن برای ایالات متحده و متحدانش در سراسر اروپا، آمریکا را به دعوت دولت بغداد در سال ۲۰۱۴ به عراق بازگرداند. در تابستان و پاییز آن سال، ائتلافی به رهبری آمریکا برای مقابله با داعش حملات هوایی را در عراق و سپس سوریه آغاز کرد و یک برنامه گسترده آموزش و مشاوره به ارتش عراق را از سر گرفت.
ماموریت آموزش و مشاوره این ائتلاف با نیروهای ناتو تقویت شده و حتی بعد از پایان کارزار گروه داعش برای ایجاد یک به اصطلاح خلافت در مارس ۲۰۱۹ ادامه یافته است.
تقریباً ۲۵۰۰ سرباز آمریکایی مستقر در عراق در پایگاه‌های مشترک با نیروهای عراقی به سر برده و در آنجا آموزش و تجهیزات ارائه می‌دهند. با این حال، مجموع تعداد این نیروها نوسان دارد. پنتاگون تعداد نیروهای عملیات ویژه آمریکایی را که به طور معمول برای کمک به نیروهای عراقی به این کشور رفت و آمد داشته یا برای عملیات ضدتروریسم به سوریه سفر می‌کنند، اعلام نمی‌کند.
ژنرال فرانک مک‌کنزی، که از ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۲ فرمانده ارشد آمریکا در خاورمیانه بوده و به عنوان رئیس فرماندهی مرکزی در ارتش این کشور خدمت کرده، گفت: عراق همچنین زیر فشارهای داعش است. ما همچنان به آنها برای ادامه جنگ کمک می‌کنیم. ما اقدامات زیادی در راستای کمک به آنها برای ارتقای کنترل حاکمیتشان که برای عراقی‌ها دارای اهمیت بالایی است، انجام داده‌ایم.
چرا حضور آمریکا در عراق ادامه دارد
دلیلی که بیشتر از همه برای ادامه حضور سربازان آمریکا در عراق برجسته شده، کمک به این کشور در مبارزه با بقایای شبه نظامیان داعش و پیشگیری از بروز هر گونه شورش جدید است. اما یکی دیگر از دلایل کلیدی آمریکا، ایران است.
نفوذ سیاسی و قدرت شبه نظامیان حامی ایران در عراق و در سراسر منطقه در جریان سالهای اخیر مکررا از سوی آمریکا به عنوان نگرانی امنیتی اعلام شده است. حضور نیروهای آمریکایی در عراق کار را برای این ادعا که سلاح‌هایی از ایران از عراق و سوریه به لبنان و برای حزب‌الله لبنان علیه اسرائیل ارسال می‌شود، دشوارتر میکند.
همین مورد برای حضور نیروهای آمریکایی در اطراف پادگان التنف در جنوب شرقی سوریه نیز مصداق دارد، در آنجا جاده‌ای حیاتی قرار دارد که می‌تواند نیروهای حامی ایران را به جنوب لبنان و در آستانه اسرائیل وصل کند. نیروهای آمریکایی هم در عراق و هم در سوریه یک پل زمینی  به سمت شرق مدیترانه را مختل می‌کنند.
نیروهای آمریکایی در عراق همچنین از نیروهای آمریکایی در سوریه که شریک شبه نظامیان نیروهای دموکراتیک سوریه به رهبری کردها در نبرد با گروه داعش هستند، حمایت لجستیکی و پشتیبانی‌های دیگر را به عمل می‌آورند. آمریکا حملات هوایی و دیگر ماموریت‌ها را علیه رهبران داعش انجام می‌دهد و همچنین از شبه نظامیان نیروهای دموکراتیک سوریه در زمینه نگهبانی از هزاران شبه نظامی اسیر داعش و دیگر اعضای خانواده آنها در زندان در سوریه حمایت می‌کند.
رهبران ارتش آمریکا با موفقیت تلاش‌های دونالد ترامپ، رئیس‌ جمهوری سابق آمریکا برای خارج کردن همه نیروهای این کشور از سوریه و عراق را خنثی کردند. استدلال آنها این بود اگر اتفاقی در سوریه بیفتد که نیروهای آمریکایی را به خطر بیندازد، آنها باید بتوانند به سرعت نیروها، تجهیزات و سایر پشتیبانی‌ها را از عراق به آنجا بفرستند.
لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا در سفر اخیر خود به بغداد برای دیدار با رهبران عراق گفت که نیروهای آمریکایی آماده ماندن در عراق در نقشی غیر جنگی به دعوت دولت بغداد هستند.
وی گفت: ما عمیقاً متعهد به تضمین اینکه مردم عراق بتوانند در صلح و منزلت همراه با امنیت و ایمنی و فرصت‌های اقتصادی برای همه زندگی کنند، هستیم.
عراق بر اساس ارقام
تا زمانی که واشنگتن آخرین بخش از سربازان رزمی خود را در دسامبر ۲۰۱۱ از عراق خارج کرد، این جنگ کشته‌ شدن ده‌ها هزار غیرنظامی عراقی را به همراه ۴۴۸۷ سرباز آمریکایی رقم زد.
از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۱ بیش از ۳۵۰۰ سرباز آمریکایی در عملیاتهای خصمانه در عراق کشته شدند و نزدیک به ۱۰۰۰ نفر از آنها هم به دلایل غیر جنگی جان خود را از دست دادند. بیش از ۳۲۰۰۰ سرباز دیگر نیز در درگیری‌ها زخمی شدند و ده‌ها هزار نیروی آمریکایی دیگر هم ابتلای خود به بیماری را به وزارت امور کهنه سربازان دولت آمریکا گزارش کردند.
به گفته بازرس کل ویژه بازسازی عراق، از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۲، آمریکا ۶۰.۶۴ میلیارد دلار بودجه صرف بازسازی نیروهای امنیتی و حوزه‌های غیرنظامی عراق کرد. از این رقم ۲۰ میلیارد دلار صرف تامین مالی، تجهیز، تهیه یونیفورم و آموزش به نیروهای امنیتی عراق شد.
بر اساس اعلام سرویس تحقیقات کنگره آمریکا، از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۰ سالانه حدود ۱۰۰۰۰۰ پیمانکار در عراق از نیروهای آمریکایی و مأموریت آمریکا در آنجا پشتیبانی کردند. طبق اعلام فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا، تا اواخر سال گذشته میلادی، حدود ۶۵۰۰ پیمانکار از عملیات آمریکا در عراق و سوریه پشتیبانی کردند.