با حمله روسیه به اوکراین، تامین انرژی و به خصوص گاز برای اروپا به یک معضل بزرگ تبدیل شده است. اما قطر سعی کرده تهدید غرب را به فرصتی برای خود تبدیل کند و قرار است این کشور به غرب گاز صادر کند. اما در حالی قطر قرار است به اروپا گاز صادر کند که بخشی از میادین گازی قطر با ایران مشترک است. آیا قطر، سهم گاز ایران را هم صادر می‌کند؟
به عقیده برخی قطر هر کجا بتواند از فرصت‌های پیش روی خود استفاده می‌کند. هنگامی که قطر تصمیم گرفت تا سال ۲۰۲۷ بزرگترین تولید کننده گاز مایع شود همه کنجکاو بودند که آیا این کشور می‌تواند برای گاز تولیدی خود مشتری پیدا کند یا خیر. اما اکنون با وجود قیمت و تقاضای بالا، کشور‌های غربی قطر را به افزایش منابع و صادرات خود تشویق می‌کنند.
گفتنی است که ایران و قطر میدان گازی مشترک با هم دارند و در حالی که قطر برداشت خود از این میدان را افزایش داده، ایران همچنان در تلاش برای افزایش برداشت از این میدان گازی است و هفته گذشته هم اعلام شد که زارت نفت با یک شرکت خارجی (که نام آن اعلام نشد) قرارداد ۲۰ ساله‌ای امضا کرده است.
اما میزان برداشت ایران و قطر از منابع گازی مشترک چقدر است؟ بنا به گزارش های موجود ف برداشت گاز از میدان گازی پارس جنوبی، از سال ۱۳۸۰ در ایران و قطر آغاز شد و تا شش سال بعد هم‌تراز بود، اما پس از آن، به مدت هشت سال قطر در برداشت گاز از بزرگ‌ترین میدان گازی جهان از ایران پیشی گرفت و در حالی که ظرفیت تولید گاز قطر در میدان پارس جنوبی در آن هشت سال به ۶۰۰ میلیون مترمکعب رسید، ظرفیت تولید ایران ۲۸۵ میلیون مترمکعب در روز بود.
قطر در بازی انرژی پکن
مدیر کل پیشین امور اوپک و ارتباط با مجامع انرژی وزارت نفت اما در این باره به ایلنا گفت: حرکت‌های اخیر چین در آسیای غربی که منابع غنی انرژی را دارند؛ نشان می‌دهد که پکن به تضمین تامین انرژی کشورش در سال‌های آتی اهمیت می‌دهد. جواد یارجانی در گفت‌وگو با ایلنا، در خصوص برنامه‌های توسعه‌ای میادین گازی در قطر و همکاری اخیر این کشور با چین برای سرمایه‌گذاری و توسعه اظهار داشت: حرکت‌های اخیر چین در آسیای غربی که منابع غنی انرژی را دارند؛ نشان می‌دهد که پکن به تضمین تامین انرژی کشورش در سال‌های آتی اهمیت می‌دهد، به طوری که عمده‌ترین علت برای موضوع حل مشکلات ایران و عربستان آینده‌نگری و تضمین عرضه انرژی به کشورش بوده است.
وی افزود: قطر منابع غنی گاز را در اختیار دارد طبیعی است چین در راستای تنوع بخشی به منابع تضمین انرژی سال‌های آتی کشورش این قرارداد را با قطر امضا کند، ما نیز چند سال قبل برای توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی قرارداد محکمی را با توتال و سینوپک چین منعقد کردیم، این نشان می‌دهد که آنها خواهان همکاری با ما در این زمینه‌ها هستند ولی تحریم‌ها باعث شد چین هم همانند توتال روابط و منافع خود را در این پروژه سبک سنگین کرد و در نتیجه ادامه همکاری را به مصلحت کشورش ندانست و از حضور در پروژه ایران انصراف داد، به هرحال همه ما از شرایط کشور در زمینه رقم مورد نیاز سرمایه‌گذاری در حوزه گاز مطلعیم و این اوضاع را سخت‌تر می‌کند.
علاقه ژاپنی به گاز قطری ها
مدیر کل پیشین امور اوپک و ارتباط با مجامع انرژی وزارت نفت گفت: علاوه بر چین؛ کشور ژاپن هم علاقمند است در کشوری مثل عراق که پتانسیل تولید نفت بیشتر را دارد؛ سرمایه‌گذاری کند و این نشان می‌دهد این منطقه هنوز برای تامین انرژی آتی دنیا مهم است، به هرحال خلاصی ایران از تحریم‌های سختی که تمام امکانات سرمایه‌گذاری را از ما گرفته و منابع زیادی را ایران محروم کرده بسیار اهمیت دارد و باید راه حلی برای آن پیدا شود.
وی در ادامه بیان کرد: دنیا کنونی دنیای رقابت است. اگر به سوابق نگاه کنیم ما زمانی از بزرگترین صادرکنندگان نفت به ژاپن بودیم و در اروپا نقشی پررنگ داشتیم اما آرام‌آرام و با یک برنامه‌ریزی منظم ما را از بازارها محروم کردند و اکنون باید در تحریم و به سختی نفت را بفروش برسانیم.
یارجانی تاکید کرد: در مورد گاز هم در عین حال که از بزرگترین دارندگان ذخایر گازی دنیا هستیم از مصرف‌کنندگان بزرگ این حامل انرژی نیز هستیم و این رشد روزافزون مصرف هیچگونه همخوانی با تولید ملی ما ندارد. این رویه بیانگر این است که ما در مصرف گاز هم خوب عمل نمی‌کنیم، ما برای اینکه برای تامین نیاز داخلی کشور دچار مشکل نشویم احتیاج به سرمایه‌گذاری وسیع برای تولید بیشتر و استفاده بهینه گاز داریم.
تسخیر بازارها به مدد بهترین شرکت های استخراج جهان
وی گفت: قطر در حوزه ال‌ان‌جی بسیار پیشرفته است و بهترین شرکت‌های دنیا را در کنار خود داشته‌ و موفق شده‌اند که یکی پس از دیگری بازارها را تسخیر کنند، قراردادهای بلندمدت امضا کرده‌اند و تا زمانی که منابع دارند، این روند را ادامه خواهد داد. اما ما تولیدمان را از این منابع بالا می‌بریم که بتوانیم برای مصارف داخلی که ارزش افزوده چندانی ندارد، استفاده کنیم. مدیر کل پیشین امور اوپک و ارتباط با مجامع انرژی وزارت نفت اظهار داشت: ما باید در رقابت با کشوری مثل قطر بازارهایی را برای خودمان ایجاد کنیم، گرچه تولیدکنندگان و صادرکنندگان نفت و گاز تمایلی ندارند که ما فعالانه در بازار انرژی حضور داشته باشیم و ترجیح می‌دهند که ایران در شرایط موجود دست و پنجه نرم کنند.
وی در ادامه با بیان لزوم همکاری مشترک ایران و قطر برای توسعه و برداشت از میادین مشترک خاطرنشان کرد: قطر در همسایگی ایران قرار دارد و روابط خوبی هم با ما دارد و چین هم نقش مهمی را در این کشور بازی می‌کند که می‌تواند شرایط را طوری رقم بزند که همکاری سه‌جانبه داشته باشیم و بتوانیم از حضور شرکت‌های بزرگ و معتبر نفت و گاز دنیا برای بهره بردن از منافع حاصل از منابع خدادادی نفت و گاز کشور استفاده کنیم، یعنی در یک همکاری سه‌جانبه و استفاده از توان بهترین شرکت‌های نفت و گاز دنیا تولید و برداشت از مخازن مشترک را پیش ببریم.
به گزارش ایلنا، شرکت انرژی‌قطر هفته گذشته با شرکت سینوپک چین در پروژه توسعه میدان شمال شرق که بزرگترین پروژه واحد در تاریخ صنعت گاز مایع طبیعی (LNG‌) است، قرارداد مشارکت امضا کرد. براساس این قرارداد، شرکت انرژی‌قطر پنج درصد از سهام خود معادل یک خط تولید این پروژه را با ظرفیت هشت میلیون تُن در سال به شرکت چینی سینوپک واگذار می‌کند و سهام سایر شرکا بدون تغییر حفظ می‌شود. وزیر انرژی قطر اشاره کرد که دو طرف در نوامبر ۲۰۲۲ برای تامین سالانه چهار میلیون تن گاز طبیعی مایع از پروژه توسعه میدان شمال شرق قراردادی امضا کردند.
قطر و طولانی ترین قرارداد نفتی در جهان
الکعبی افزود: این نه تنها اولین قرارداد خرید و فروش گاز طبیعی مایع از پروژه توسعه میدان شمال شرق بود که امضا و اعلام شد بلکه طولانی‌ترین قرارداد در نوع خود در تاریخ صنعت گاز طبیعی مایع بود و امروز شرکت سینوپک به خانواده گاز طبیعی مایع در قطر به عنوان اولین شریک آسیایی در پروژه توسعه میدان شمال شرق می‌پیوندد.
همچنین ما یونگ شینگ رئیس هیات مدیره شرکت سینوپک چین گفت: توافق امروز گامی ملموس برای پیشبرد آنچه بین دو کشور بر سر آن از طریق تقویت مشارکت بین سینوپک و انرژی قطر توافق کرده‌اند، است. وی تاکید که این، یک نقطه عطف دیگر پس از امضای قرارداد بلندمدت خرید و فروش گاز طبیعی مایع از پروژه توسعه میدان شمال شرق توسط طرف چینی در نوامبر ۲۰۲۲ است و همچنین نشاندهنده همکاری یکپارچه دو شرکت در زمینه توسعه میدان شمال شرق است.
بر اساس گزارش خبرگزاری قطر، این اولین اعلامیه در نوع خود پس از مجموعه‌ای از اعلامیه‌ها برای انتخاب شرکای پروژه توسعه میدان شمال شرق با ارزش ۲۸.۷۵ میلیارد دلار است که ظرفیت تولید گاز طبیعی مایع قطر را از ۷۷ میلیون تُن به ۱۱۰ میلیون تُن در سال افزایش می‌دهد.