فرشاد مومنی اقتصاددان و استاد دانشگاه علامه سخنران این نشست با بیان اینکه نگاه های سطح خرد و کلان به امر اقتصادی-اجتماعی معطوف به تشابه ها است، گفت: در اقتصاد خرد و کلان هیچ تفاوتی بین بازیگران و عوامل اقتصادی-اجتماعی نمی بینید اما از جنبه روش شناختی تحلیل های سطح توسعه، برروی ترکیب خردمندانه تفاوت ها و تشابه ها تمرکز رخ می دهد و به واسطه نادیده انگاری افراطی تفاوت ها، تمرکز خیلی شدید و جدی روی تفاوت ها صورت می گیرد.
به گزارش بازارکار به نقل از مرکز مطالعات دین و اقتصاد، وی با اشاره به مطالعات «آمارتیا سن» اقتصاددان و نویسنده کتاب «توسعه به مثابه آزادی» افزود: هر کشوری که در فرآیند توسعه خود، به مسئله زنان اولویت ندهد نمی تواند توسعه پیدا کند. این شاه بیت همه اندیشه های اعتلا بخشی است که در چارچوب مطالعات توسعه مطرح شده است. آمارتیا سن می گوید در تمام دنیا و در طول تاریخ هرجا سواد زنان بیشتر بوده، مرگ و میر کودکان و زنان کاهش یافته است ضمن اینکه کیفیت زندگی خانواده هم ارتقا پیدا می کند.
پدیده نابرابری ناموجه در جامعه چه می‌کند؟
مومنی همچنین خاطرنشان کرد: مسئله بسیار مهم دیگر این است ما با پدیده نابرابری‌های ناموجه مواجه هستیم که نسبتی با خِرد معطوف به توسعه ندارد اگرچه مختص به ایران و امثال آن هم نیست چراکه در کشورهای صنعتی با تمام ادعاها و با همه افراط و تفریط هایی که وجود دارد، دستمزد زنان در کشوری همچون آمریکا ۶۶ درصد دستمزد مردان است یعنی این تبعیض خیلی ریشه دار است و به هیچ وجه مختص ایران نیست اما به نظر می رسد آنها زودتر از ما بیدار شده‌اند. البته ما در برخی زمینه‌ها از آنها بهتریم برای مثال در مناصبی که زنان امکان استخدام دارند این مشکلات را ندارند. مسئله دیگر این است که در هر کشوری که راه را برای اشتغال رسمی زنان باز نمی کنیم زنان به سمت اشتغال غیر رسمی می روند و آنجا است که ظلم و تبعیض به زنان بیشتر از مردان است
عضو هیات علمی دانشگاه علامه به مسئله نابرابری ها نیز اشاره کرد و گفت: گزارش توسعه جهانی سال ۲۰۱۷ که یک نقطه عطف در تاریخ اندیشه محسوب می شود نشان می دهد که توازن قوا در ساخت سیاسی اولویت بیشتری دارد. یکی از شاخص های متدوال برای اینکه ببینیم توزیع جنسیتی مناصب قدرت به چه صورت است، میزان حضور زنان در پارلمان ها است چراکه مهم ترین مشخصه پارلمان این است که مطالبه مردم را نشان می دهد. داده هایی که تا امروز از سال های آغازین هزاره جدید منتشر شده، می گوید سهم زنان در پارلمان های کشورهای پیشرفته صنعتی به طور متوسط ۲۳ درصد است و حدود ۷۷ درصد کرسی‌ها در این کشورها به مردان اختصاص دارد یعنی در همان کشورها هم راه طولانی درپیش است. میانگین جهانی سهم زنان از کرسی های پارلمان ۱۳ درصد و این میانگین در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا ۶ درصد یعنی کمتر از نصف میانگین جهانی است. در ایران این شاخص بین ۴ تا ۴.۵ درصد است. اوضاع در زمینه توزیع ثروت خیلی شکل و شمایل ناهنجارتری دارد.
مومنی افزود: زنان یک دوم جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند اما حدود دو سوم کارهای جهان بر عهده آن‌ها است و با این وجود که نزدیک به دو برابر مردان در تولید مسئولیت دارند، سهم آنان از دارایی‌های جهان کمتر از یک درصد است لذا باید تاکید کنیم که این ماجراها یک پدیده جهانی است اما حواسمان باشد این بی عدالتی به لحاظ عقیدتی برای ما قباحت بیشتری دارد. نمی شود ما در حیطه نظر دم از عدالت بزنیم ولی عدالت ورزی ما کج و کوله باشد. بزرگترین خطای برنامه ریزان ما این است که فقر یا نابرابری یک مسئله در کنار سایر مسائل است.
استاد دانشگاه علامه افزود: از دریچه اقتصاد سیاسی یک هم‌راستایی حیرت انگیز بین دامن زدن به بازاری سازی همه چیز و تشدید نابرابری‌ها وجود دارد. برخی اقتصاددان‌ها می پرسند آیا همزمانی بازارگرایی افراطی با پیوند جنبش‌های حامی کارگران، محیط زیست، زنان و فقرا تصادفی است؟ یعنی سیاست‌های نابرابرساز بنیادگرایی بازار، بیشترین ظلم و بیشترین شدت بخشی به مناسبات نابرابر را در دستور کار قرار می دهد و این چهار گروه بیشترین آسیب را از آن می بینند. بنیادگرایی بازار چون پیوند وثیقی با نابرابری دارد، طبیعتا از سوی اصحاب قدرت و ثروت پشتیبانی می شوند. پول خرج می کنند تا بنیاد گرایی بازار به سکه رایج تبدیل شود. اینکه ایران دچار بحران‌های متعدد شده است از این دریچه قابل درک است. طنز تلخی در این زمینه وجود دارد و آن هم این است که نئوکلاسیک‌های وطنی در ایران می گویند آزادسازی اقتصادی مقدمه مردم سالاری است. این یکی از بزرگترین دروغ هایی است که به حکم تجربه های تاریخی جهان گفته می شود. آموزه بازارگرایی در عمل همواره مهم ترین کانون خشونت ورز علیه مردم به ویژه زنان، کارگران و فقرا بوده است.
مومنی در ادامه بیان کرد: بنیادگرایی بازار بدون سرکوب‌گری قابل تداوم نیست. ما به این ماجرا تسخیرشدگی حکومت گران می گویم که برای چاق کردن رباخوارها، دلال‌ها و واردات‌چی‌ها به حقوق عمومی تعرض کنند. در اکثر کشورهای درحال توسعه ابتدا یک کودتای نظامی شکل گرفته سپس برنامه تعدیل ساختاری در دستور کار قرار گرفته است. مهم ترین مثال آن ترکیه و شیلی است که سال‌ها برنامه تعدیل ساختاری را اجرا کردند لذا نابرابری یک مسئله در کنار سایر مسائل نیست و باید ایدئولوژی حاکم بر برنامه های ما مبتنی بر توسعه عادلانه باشد. در این مسیر جایگاه زنان و برقرار کردن مناسبات عادلانه برای زنان یک نکته منحصر به فرد است.
ندیدن جایگاه زنان در مسائل اقتصادی
فرشاد مومنی در پایان سخنان خود گفت: جهت گیری های نابخردانه ای که به فجایع اخیر ختم شد، در سال ۱۳۸۴ استارت زده شده است. پنج نیروی محرکه وجود دارد که نشان دهنده این است که باید جایگاه والاتری برای زنان در جریان توسعه ایران تدارک دید و اگر این کار را نکنیم همه مان ضرر خواهیم کرد. اولین مورد از این پنج محرکه افزایش بی سابقه سطح تحصیلات زنان است. در سرشماری سال ۱۳۵۵ حدود ۳۵ درصد کل زنان ایران سواد خواندن و نوشتن داشتند. این نسبت الان نزدیک به ۸۵ درصد رسیده است. درصد پذیرفته شدگان زن در دانشگاه ها و مراکز اموزش عالی در سال ۱۳۸۹ از ۶۵ درصد عبور کرده است یعنی از هر سه نفری که وارد دانشگاه شدند دو نفرشان زن بوده اند. کاهش بعد خانوار محرک بعدی است. تا سال ۱۳۷۰ بعد خانوار ایران بالای ۵ نفر بوده است که الان به نزدیک ۳ نفر رسیده است. با این میزان کاهش بعد خانوار نمی شود زنی که تحصیل کرده را در خانه نگه داشت. افزایش معنی دار میانگین سن ازدواج، محرک سوم و محرکه چهارم ناتوانی سرپرست خانوار مرد درتامین هزینه های خانواده است. از سال ۱۳۷۳ تا امروز تمام مطالعه ها نشان می دهد که درآمد زنان مکمل درآمد مردان است یعنی اگر زنان شاغل نباشند کیان خانواده متزلزل خواهد شد و الآن کار به جایی رسیده است که به خاطر شرم آوری ماجرا، آمارهای مربوط به طلاق را طبقه بندی کرده اند. آخرین محرکه پدیده جنبش های فزاینده ی محلی، ملی و جهانی در زمینه حقوق زنان است. این پیام هرقدر که دیرتر به رسمیت شناخته شود، فرصت استثنایی که این پنج محرکه برای توسعه خواهیدر ایران فراهم کرده را به ضد خود تبدیل می کند. آدم رانتی و سفله پرور هیچ گره گشایی برای شما ایجاد نخواهد کرد. راه را باز کنید برای مشارکت سیاسی و اقتصادی زنان تا هم آبروی دین خدا را محفوط بدارید و هم جلوه هایی از ارتقا و بالندگی را مشاهده کنید.
 سهم زنان از شاخص های کلان
سمیه عباسی مورخ و استاد دانشگاه دیگرسخنران این نشست با بیان اینکه بحث زنان در تمام شاخص های کلان دارای اهمیت است، گفت: از نیمه های قرن ۱۹ به بعد جهان به سمتی رفته است که نگاهی چندجانبه به توسعه دارد لذا اگر قرار باشد ما درباره چالش های زن و توسعه بحث کنیم نیاز داریم یک پیشینه تاریخی را مرور کنیم.
وی افزود: مسئله توسعه قبل از دوره قاجار به مفهوم مدرن امروزی وجود نداشته است اگرچه مواردی هم وجود داشته است که قبل از دوره قاجار بر روی دلایل انحطاط و عقب ماندگی کشور ما بحث هایی صورت گرفته بود. پس از به قدرت رسیدن قاجار پرسش هایی از سوی مقامات این سلسله، درباره علل عقب ماندگی ایران مطرح شد. در همان دوره کاروانی از ایرانیان به غرب برای آموزش فنون فرستاده و برای اولین بار مسئله زنان وارد ادبیات متفکران ایران می شود. ابتدا در سفرنامه های ایرانیان زن غربی بی بندوبار نامیده می شود اما بعد ها با تغییر رویکرد گفته می شود آن زنان با پوشش عرفی جامعه خود زنان توانمندی هستند. این دو رویکرد به عنوان یک شاه کلید تا به امروز در کشور ما تداوم داشته است. این دو گفتمان که از مواجهه با زن غربی وارد گفنمان ایرانی ها می شود بسترهایی ایجاد کرده است که هر بحثی درباره زنان را در این چارچوب شکل می دهد اما از دوره مشروطه بود که با ورود زنان به مطبوعات (به عنوان اولین عرصه‌ای از جامعه که وارد آن شدند) مسائل زنان پررنگ شد.