گروه جامعه- سمینار بررسی عوامل تسهیلکننده ازدواج زودهنگام کودکان با محوریت صیغه محرمیت و رونمایی از اثر تحقیقی «خانهای بر روی آب» که پژوهشی است جامع در باب ازدواج موقت و صیغه محرمیت در ایران برگزار شد. به گزارش «ابتکار» ، در این برنامه که با حضور و سخنرانی طیبه سیاوشی، نماینده مجلس، کامیل احمدی، مردمشناس و پژوهشگر، عفتالسادات مرقاتیخویی، سکسلوژیست، مطهره ناظری، وکیل دادگستری و رئیس هیات مدیره انجمن در دفتر مرکزی انجمن حمایت از حقوق کودکان چالشهای ازدواج زودهنگام کودکان بررسی شد. در این مراسم ابتدا اثر پژوهشی «خانهای بر روی آب» رونمایی شد و کامیل احمدی، پژوهشگر این اثر، با اشاره به تغییر ماهیت صیغه از شکل سنتی به شکلهای آنلاین و ساعتی، شبی، مسافرتی، صیغه در ازای تامین خوراک و... گفت: بخشی از افراد تنفروش حالا از این طریق وجهه قانونی و شرعی پیدا کردهاند. این نویسنده به ارائه نتایج این پژوهش پرداخت و از عوامل جنسی، جسمی و قانونی به عنوان عوامل مداخلهگر نام برد، سن را عامل زمینهای و عشرتطلبی و لذتخواهی را از مهمترین پدیدههای محوری صیغه برشمرد. وی با اشاره به اینکه صیغه یکی از عوامل تسریعکننده ازدواج کودکان است، گفت: این به این معنی است که خانوادهها بدون هیچ مانع قانونی با خواندن صیغه کودک را وارد رابطه جنسی میکنند و کودکان با مردی که دیگر محرمشان است به سفر میروند، وارد معاشرتهای مختلف میشوند، باردار شده و سقط جنین میکنند یا وادار به ازدواجهای زودهنگام دائم میشوند. وی مهمترین و اولین آسیب این اتفاق را ترک تحصیل کودکان دانست و گفت: تقریبا در تمام موارد بلافاصله بعد از جاری شدن صیغه، کودک از سیکل تحصیل خارج میشود. وی همچنین به ارائه راهکارهای حاصل از پژوهش پرداخت و گفت: قانونگذاری در زمینه نفقه، حق انحلال، ارث و... در ازدواج موقت به نفع زنان، بهبود شرایط اقتصادی و ایجاد فرصتهای شغلی و کارآفرینی، ثبت رسمی و قانونی صیغه محرمیت در دفاتر ازدواج و طلاق، مشروط کردن و محدودیت قانونی صیغه، اجباری و رایگان کردن تحصیلات، مشاورههای حقوقی و بهداشتی در صیغه محرمیت، بسترسازی فرهنگی و اجتماعی از طریق رسانههای جمعی و سازمانهای مردمنهاد، نقش روحانیان بهعنوان عامل تغییر شکل در ازدواج موقت در ایران از جمله این راهکارها هستند. رسانه ملی ازدواج کودکان را ترویج میدهد احمدی با تاکید بر این نکته که این برای نخستین بار است که به صورت جدی به موضوع صیغه به عنوام عامل تسهیلکننده ازدواج زودهنگام کودکان نگاه میشود در نقد عملکرد رسانه ملی، گفت: در تلویزیون سالهاست که در برنامههای مذهبی افرادی که برای مردم شناخته شده هستند به صورت مستقیم و غیرمستقیم ازدواج کودکان در سنین کودکی و در دوره راهنمایی و دبیرستان را ترویج و تشویق میکنند. طلاق 15هزار کودک فقط در سال93 در این سمینار پنل تخصصی بررسی عوامل تسهیل کننده ازدواج زودهنگام کودکان نیز با مدیریت فرشید یزدانی، مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق کودکان مورد بررسی قرار گرفت. وی با اشاره به آمار ازدواج کودکان که به صورت غیررسمی منتشر میشود، گفت: در ایران حدود یک میلیون کودکهمسر داریم و از آن بدتر آمار 15هزار نفری کودکانی است که فقط در سال93 مطلقه شدهاند. عفت السادات مرقاتی خویی، سکسلوژیست هم به اهمیت این موضوع در سطوح گوناگون اشاره کرد و گفت: در یک هفته گذشته این پنجمین جلسهای است که با این موضوع برگزار شده و من در آن شرکت کردهام. از جلساتی با موضوع تربیت جنسی تا موضوع ازدواج کودکان. حاصل این جلسات برای من مواجهه با پارادایمهای مختلفی از این موضوعات است. از پارادایم افرادی که برای جلوگیری از ازدواج زودهنگام کودکان تلاش میکنند تا پارادایمی که ازدواج را ابزاری برای رفع نیاز جنسی میدانند و از آن منظر تنها شاخص تعیینکننده سن ازدواج میتواند نیاز و تهییج جنسی باشد. به گفته وی، هر اتفاق جنسی که در دوران کودکی برای کودک پیش بیاید او را وارد دنیای جنسی که مختص بزرگسالی است میکند و حتما خروجی این امر منفی خواهد بود و به همین دلیل است که بدون کلمه ازدواج، کودکان اصلا نباید وارد دنیای جنسی شوند. ارسال آمار تکاندهنده از طلاق کودکان به مجلس طیبه سیاوشی، نماینده مجلس و عضو فراکسیون زنان مجلس نیز در ادامه این نشست درباره نحوه ورود مجلس به موضوع ازدواج کودکان، گفت: بحث کودکهمسری بیش از یکسال است که در مجلس شروع شده اما به دلیل همان پارادایمهای مخالف هنوز نتوانستهایم به نتیجه مشخصی برسیم. سال گذشته آماری از طلاق کودکان به دست ما رسید که بسیار تکاندهنده بود. وی گفت: طبق قانون دختران در سن 13سالگی و پسران در سن 15سالگی میتوانند ازدواج کنند. اگر از مناسب بودن یا نبودن این سن بگذریم باز هم تعداد زیادی از ازدواجها زیر این سن و با صدور گواهی رشد صورت میگیرد و این اتفاق در حاشیهشهرها بیشتر است که خطرناکترین بخش این ازدواجها خارج شدن کودکان از چرخه آموزش است که باعث میشود این کودکان در صورت طلاق بدون هیچ مهارتی وارد جامعه شوند و بخش زیادی از آنها به تنفروشی روی آورند. سیاوشی با اشاره به تلاش برخی نمایندگان برای ممنوع شدن ازدواج کودکان زیر 13سال، گفت: ما توانستیم از آیتالله مکارمشیرازی درباره تغییر سن رشد فتوا بگیریم و نتیجه جلسات فراوان ما با بسیاری از مخالفان تغییر سن ازدواج این شد که ازدواج کودکان زیر 13سال ممنوع شود اما با افزایش سن ازدواج موافقت نشد و من بسیار برای این گروه که هزینههایی که شرایط کودکبیوهها میتواند به نظام تحمیل کند چشمپوشی میکنند متاسفم. وی اظهار امیدواری کرد که تصویب این لایحه در مجلس صورت بگیرد و نقطه شروعی باشد برای تحقق و توجه به حقوق کودکان. ازدواج زودهنگام مصداق کودکآزاری است مطهره ناظری، وکیل دادگستری و رئیس هیات مدیره انجمن هم با اشاره به سیر تحولی سن قانونی ازدواج گفت: سن همیشه مورد اختلاف صاحبنظران بوده است. از نظر فعالان حقوق کودک هر فرد زیر 18سال کودک است اما در تعاریف قانونی کشور ما قبل از انقلاب سن ازدواج 18سال برای دختران و 20سال برای پسران بوده است که بعد از انقلاب این سن به سن بلوغ یعنی 9سال برای دختران و 15سال برای پسران تقلیل پیدا کرد و پس از آن با تلاش نمایندگان این سن به 13سال برای دختران و 15سال برای پسران رسید و برای کسی که زیر این سن بخواهد ازدواج کند نظر دادگاه شرط است و متاسفانه علیرغم اینکه این سن، حداقل سن است و ضمانت اجرایی کافی هم برای اجرای آن وجود ندارد اما بازهم دچار تردید است و تشخیص آن در بسیاری از موارد به نظر قاضی سپرده شده است. رئیس هیات مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان گفت: از نظر ما ازدواج زودهنگام کودکان مصداق کودکآزاری است چراکه آنها را در معرض خطر قرار میدهد. در لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان که بههمت نمایندگان مدافع حقوق کودکان در شرف تصویب است به عواملی مثل احتمال ترک تحصیل یا احتمال سقط جنین برای کودکان توجه ویژهای شده است. ناظری درباره صیغه محرمیت یا عقد موقت کودکان گفت: در واقع صیغه راهکاری است برای فرار از قانون و با توجه به اینکه نه ضرورتی در ثبت دارد و نه نفقه و ارث و ... شامل آن میشود اثرات مخرب و آسیبهای آن برای کودکان بسیار بزرگتر و جدیتر از ازدواج دائم است. وی با اشاره به نقش مهم روحانیت در فرهنگ زیستی و اجتماعی مردم، گفت: بیشک همراهی روحانیان در این موضوع بسیار کارگشا است همانگونه که در گذشته بسیار دیده شده که با نظر روحانیون بسیاری از مسائل اجتماعی به گونهای متفاوت حل شده است و امیدواریم روحانیت با توجه ویژه به موضوع حقوق کودکان وارد این میدان شود. گفتنی است؛ این مراسم با تجلیل از وکلا و حقوقدانانی که در طول 23سال فعالیت انجمن حمایت از حقوق کودکان به صورت داوطلبانه وقت و دانش خود را در صرف حمایت از حقوق کودکان کردهاند به مناسبت روز وکیل و توسط شیوا دولتآبادی از موسسان انجمن حمایت از حقوق کودکان پایان یافت. انجمن حمایت از حقوق کودکان قدردان تمامی افراد حقیقی و حقوقی است که در طول 23سال فعالیت انجمن و پیوستن ایران به کنوانسیون حقوق کودک همواره کوشیدهاند تا در ساحتهای مختلف اجتماعی قدمی در راستای احقاق حقوق اولیه کودکان بردارند.