سرمقاله

نقاط قوت و ضعف بریکس ‪/‬ محمدرضا ستاری

مشاهده کل سرمقاله ها

صفحات روزنامه

اخبار آنلاین

  • بهترین نکات برای خرید لنت ترمز پژو 206 تیپ 2 از فروشگاه لنتام با کیفیت فوق‌العاده
  • فیبرنوری ایرانسل به ۱۲۰مین شهر رسید
  • فیبرنوری ایرانسل به ۱۲۰مین شهر رسید
  • مشاهده کل اخبار آنلاین

    کد خبر: 14485  |  صفحه ۱  |  تاریخ: 02 شهریور 1402
    نقاط قوت و ضعف بریکس ‪/‬ محمدرضا ستاری

    نشست سران گروه بریکس شامل چین، روسیه، هند، برزیل و آفریقای جنوبی که در ژوهانسبورگ در حال برگزاری است، شاید مهمترین نشست این گروه از سال 2006 به این سو باشد. چرا که در این نشست علاوه بر این که رهبران 60 کشور حضور دارند، گفته شده که قرار است تقاضای عضویت 18 کشور جدید به این بلوک اقتصادی نیز مورد بررسی و تصویب قرار بگیرد. اهمیت این قضیه در آنجاست که کشورهای متقاضی عضویت در بریکس مانند ایران، عربستان، امارات، نیجریه، آرژانتین، اندونزی و الجزایر هر کدام از بازیگران مهم اقتصادی و ژئوپلیتیکی منطقه خود محسوب شده و می تواند علاوه بر تقویت توان اقتصادی قابل توجه بریکس، وزن سیاسی این گروه را نیز بالا ببرد. از سوی دیگر در حالی که به واسطه جنگ اوکراین و تنش هایی که میان آمریکا و چین وجود دارد، تحولات ژئوپلیتیکی جهان به صورت مهمی در حال رقم خوردن است، بریکس به عنوان یک نسخه بدل گروه هفت در واقع منادی نوعی همگرایی برای نظم جدیدی بین المللی خواهد بود. همچنین برآوردها نشان می دهد که میزان تولید ناخالص داخلی 5 کشور اصلی عضو بریکس از سال 2000 تا به امروز بیش از سه برابر افزایش یافته و به 26 درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی رسیده است. هر چند این میزان تقریباً دو برابر کمتر از گروه هفت است، اما شواهد نشان می دهد که در طول این سال ها سهم گروه هفت از تولید ناخالص جهان از 65 درصد به 43 درصد کاهش یافته است. از این رو برآیند عملکرد اقتصادی بریکس در طول این سال ها نشان دهنده تقویت و ظهور اقتصادی بریکس در عرصه جهانی بوده است؛ به خصوص اینکه دست برتر را در این بلوک چین به عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان ایفا کرده و در حدود 70 درصد از تولید ناخالص بریکس را به خود اختصاص داده است. در همین راستا سران بریکس به خصوص چین و روسیه داعیه دار تغییر در نظم جهانی هستند؛ به همین دلیل بریکس برای آنها و به خصوص برای پکن، اهرمی مهم در جهت ایفای نقش جهانی خواهد بود. در واقع هر چند که روسیه و چین اهرم های دیگری مانند گروه 20 و سازمان شانگهای را نیز در اختیار دارند اما به گفته کارشناسان شانگهای به واسطه نقش بیش از حد اوراسیایی آن و گروه 20 نیز به دلیل تسلط غرب بر آن، کارآیی، قدرتمندی و در عین حال جذابیت های بریکس را ندارند. با این حال برای بروز و ظهور بریکس علی‌رغم اهمیت زیادی که دارد، موانع متعددی نیز وجود دارد. نخست اینکه در این بلوک اقتصادی، واگرایی های سیاسی وجود دارد که نمونه بارز آن مناقشات میان هند و چین است. از سوی دیگر برخی از مقامات برزیلی و آفریقایی به صراحت اعلام کرده اند که تبدیل شدن بریکس به اهرمی برای مقابله را غرب را قبول ندارند. در واقع در حالی که گفته می شود چین قصد دارد بریکس را تبدیل به رقیبی جدی برای گروه هفت کند، برخی منابع دیپلماتیک به روزنامه فایننشال تایمز گفته اند: اختلاف نظر بر سر این است که آیا بریکس باید گروهی غیرمتعهد مختص به حمایت از منافع اقتصادی کشورهای در حال توسعه باشد یا یک نیروی سیاسی که به شکل علنی غرب را به چالش بکشد؟ یا اینکه شاهد بودیم در حدود یکماه قبل نالدی پاندور، وزیر امور خارجه آفریقای جنوبی به صراحت اعلام کرده بود: توسعه دادن بالقوه بریکس به عنوان یک اقدام ضدغربی شدیدا اشتباه است. از این رو بلوک بریکس همزمان با اینکه ظرفیت های گسترده ای برای همکاری های چند جانبه به خصوص در بخش اقتصادی و تجاری دارد، اما همچنان برای تبدیل شدن به یک رقیب عمده در مقابل هژمونی آمریکا و غرب به واسطه واگرایی های سیاسی و منافع متعارض اقتصادی راه دشوار و در عین حال درازی در پیش دارد.