فاصله تورم و سود بانکی خرید اقساطی را از دید اقتصادی منطقی جلوه می‌دهد و آنطرف فروشنده‌ها با استفاده از حربه‌هایی مثل حذف چک و ضامن دنبال بقا در بازار هستند.
خرید اقساطی گزینه‌ای است که ایرانی‌ها به‌ شکل سنتی نسبت به آن گارد دارند، اما انگار هر چقدر جلو می‌رویم این روند درحال تغییر است. به گزارش فرارو؛ یکی از دلایل تغییر نگاه ایرانی‌ها به مسئله خرید اقساطی می‌تواند رشد تورم در سال‌های اخیر باشد. الان که به استناد آمار‌های رسمی از تورم ۴۰ تا ۵۰ درصدی صحبت می‌شود، نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار برای وام‌های بانکی ۲۳ درصد درنظر گرفته شده که همین میزان سود مبنای فروش اقساطی است. فاصله تورم و نرخ سود بانکی، به‌این ترتیب گزینه خرید اقساطی را منطقی جلوه می‌دهد.
خرید اقساطی برای چه کسانی اهمیت دارد؟
خرید اقساطی قبلا در برهه تاریخی سال ۹۹ به‌همین اندازه اهمیت پیدا کرد. زمانی که فشار تورم بالا رفت و مثل الان خیلی‌ها را به فکر خرید اقساطی انداخت. از آن موقع کنجکاوی‌های مردم درباره خرید اقساطی کمتر شده و حالا با گذشت سه سال دوباره کنجکاوی درباره خرید اقساطی به همان میزان که به عبارتی بالاترین میزان جست‌وجو است، برگشته.
خرید اقساطی در بازه بلند‌مدت بیشتر مورد توجه تهرانی‌ها قرار داشته. حداقل از بُعد جمعیت می‌تواند منطقی باشد، اما بدنیست بدانید بعد تهران بیشترین میزان جست‌وجو کلیدواژه خرید اقساطی را در استان‌های البرز و قزوین شاهد بوده‌ایم و استان‌هایی مثل مازندران و اردبیل در رتبه‌های بعدی قرار داشتند. از آن طرف مثلا یزدی‌هایی که به ثروتمندبودن معروف هستند، کمتر به خرید اقساطی فکر کردند.
تقریبا چنین وضعیتی در استان‌هایی مثل خوزستان فارس، خراسان جنوبی، قم و کردستان وجود داشته و میزان جست‌وجوی عبارت خرید اقساطی در استان‌هایی که اسم بردیم نصف تهرانی‌ها و البرزی‌ها بوده است. اما وقتی بررسی‌ها را به بازه‌های کوتاه تری محدود می‌کنیم، نتایج جدیدی به‌دست می‌آید. مثلا در ماه‌های اخیر کنجکاوی‌های تهرانی‌ها بابت خرید اقساطی کمتر شده و دیگر آن‌ها از این حیث بین پنج استان اول جایی ندارند. درعوض استانی مثل گیلان به جمع صدر‌نشین‌های این فهرست اضافه شده و مثل سال‌های قبل همچنان خرید اقساطی در استان‌هایی مثل یزد، قم، خوزستان، فارس، خراسان جنوبی و کردستان متقاضی کمتری دارد.
بازیگران فروش اقساطی
شهر فرش، سرای ایرانی و شهر لوازم خانگی نمونه‌های شاخص فروش اقساطی در حوزه لوازم خانگی هستند. فروشگاه‌هایی که بخش بزرگی از شهرتشان را از تبلیغات تلویزیونی وام گرفتند و حالا با حربه حذف چک و ضامن و حتی خرید اقساطی بدون پیش‌پرداخت دنبال سهم خودشان از بازار هستند.
شهر فرش حاضر است با اقساط شش‌ماهه، یکساله و دوساله محصولاتش را قسطی بفروشد. سرای ایرانی با طرحی که به‌اسم فروش اقساطی ویژه بازنشستگان تامین اجتماعی تبلیغش را می‌کند، دست به کار شده و شهر لوازم خانگی با طرح فروش اقساط هفتگی پا به میدان گذاشته است. طوری که از عبارت اقساط هفته‌ای ۱۵۰ هزار تومان استفاده می‌کند و خرید اقساطی تلویزیون‌های آن ماهی ۶۰۰ هزار تومان هزینه دارد. همزمان با افزایش قیمت موتورسیکلت در سال‌های گذشته بخشی از جست‌وجو‌های خریداران و حتی سرمایه‌گذاران به شریط فروش اقساطی موتور اختصاص پیدا کرده و کویرموتور و نیروموتور دوگانه فروش اقساطی موتور را به‌راه انداختند.
فروش اقساطی جزو ترفند‌های مونتاژکاران برای بقا در صحنه رقابت فروش خودرو است. چند سالی است که به‌خاطر اختلاف حجم عرضه و تقاضا، ایرانخودرو و سایپا برای فروش محصولاتشان دست به قرعه‌کشی می‌زنند و الان هم سامانه یکپارچه فروش خودرو تقریبا با همین سازوکار فعالیت می‌کند. از آنطرف افزایش قیمت محصولات مونتاژی و کاهش تقاضا برای خرید مدل‌های چینی، امثال کرمان‌خودرو، مدیران‌خودرو و بقیه مونتاژکاران را به فکر فروش اقساطی انداخته است. در قالب طرح پیش‌فروش مرداد مدیران‌خودرو، ابتدا برای متقاضیان پیامکی جهت اقدام بابت تکمیل وجه نقدی ارسال شد و اگر متقاضی کاری نمی‌کرد، بلافاصله برای او دعوتنامه خرید اقساطی ارسال می‌کردند. راه‌اندازی بلوبانک ورود بانک‌ها به مسئله فروش اقساطی را نشان می‌دهد و الان بحث فروش اقساطی به فروشگاه‌های زنجیره‌ای و مایحتاج اولیه مثل برنج و ... رسیده است.
ازکی، لندو و قسطا جلوتر از پلتفرم‌های دیگر بابت خرید اقساطی مورد توجه قرار گرفتند. پلتفرم‌هایی که ذاتا برای همین کار یعنی فروش اقساطی طراحی شدند و حالا بخشی از جست‌وجو‌ها و کنجکاوی‌های مردم درباره نحوه و شرایط خرید اقساطی از آنهاست. ازکی چندسالی است که به‌پشتوانه تبلیغات تلویزیونی اسم و رسمی پیدا کرده و در عرصه فروش بیمه مثل بیمه شخص ثالث، بیمه بدنه و ... فعالیت می‌کند. لندو یک پلتفرم دیگر در حوزه فروش اقساطی است و مردم می‌توانند بعد از درخواست وام، واریز پیش‌پرداخت، ثبت امضای الکترونیک، خرید سفته الکترونیکی، امضای قرارداد و نهایتا دریافت تاییدیه از بانک، برای خرید گوشی و ... اقدام کند. در قسطا هم علاوه بر شرایطی که برای خرید اقساطی وجود دارد، امکان دریافت وام برای خرید اقساطی هم فراهم شده است.
صرفه اقتصادی خرید اقساطی
خرید اقساطی می‌تواند توجیه اقتصادی هم داشته باشد. آخرین داده‌های رسمی از نرخ تورم که مربوط به خرداد امسال می‌شود، نرخ تورم عمومی را ۴۷ درصد نشان می‌دهد. عددی که مشخص می‌کند مردم برای همه‌جور کالا و خدمات نسبت به خرداد پارسال به‌ طور متوسط ۴۷ درصد بیشتر دست‌به‌جیب شدند. در پایان سال گذشته نرخ تورم سالانه به حدود ۴۶ درصد رسید.
دو سال قبل یعنی ۱۴۰۰ را با تورم سالانه تقریبا ۴۵ درصدی پشت‌سر گذاشتیم و نرخ تورم عمومی در سال ۹۹ حدود ۳۵ درصد بوده است. از طرفی الان فروشگاه‌ها و مراکز فروش عدد ۲۳ درصدی که در مصوبه شورای پول و اعتبار آمده را مبنای فروش کالا‌های خودشان درنظر می‌گیرند. همین اختلاف ۲۴ درصدی که بین نرخ تورم و سود وام‌های بانکی وجود دارد، می‌تواند گزینه خرید اقساطی را منطقی جلوه دهد. کالایی که الان برفرض مثال ۱۰ میلیون تومان قیمت دارد، ممکن است با سرعت فعلی تورم یک سال دیگر قیمتش به ۱۴، ۱۵ میلیون تومان رسیده باشد، ولی سود ۲۳ درصدی که مبنای خیلی از فروشگاه‌هاست، بعد یک سال جمع کل اقساط را به حدود ۱۱ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان می‌رساند.